Tüm Otomobil ve Metal İşçileri Sendikası (TOMİS), MESS kapsamındaki fabrikalar için yürütülecek 2019-2021 toplu iş sözleşmesi (TİS) sürecine ilişkin hazırladığı sözleşme taslağını açıkladı.
Metal işçilerinin insanca çalışma ve yaşam koşullarına sahip olması için taleplerini sıralayan TOMİS, toplu sözleşme sürecinde işçilerin sendika ayrımı gözetmeksizin ortak bir mücadele yürütmesi gerektiğine dikkat çekti.
2019-2021 MESS Grup TİS süreci sözleşme taslağımız!
Krizin bedelini reddedelim!
İnsanca çalışma ve yaşam koşulları için mücadeleye!
Yeni bir toplu sözleşme sürecine ekonomik kriz, büyüyen işsizlik, sefalet ve işçi sınıfımıza dönük kapsamlı saldırılar ve yeni sendikal ihanetler eşliğinde giriyoruz. Ekonomik krizi fırsat bilen patronlar karlarını arttırmak için çalışma koşullarındaki esnekleştirmeyi genişletirken, devlet kredi-teşvikleri, İşsizlik Fonu’nun yağması, işten atmalar ve üretim duruşları ile karlılıklarını sürdürdü. İşçi sınıfının omuzlarına ise krizin tüm ekonomik yükleri bindirildi. İşsizlik toplumun en büyük korkusu haline geldi. Geçtiğimiz yıl boyunca TÜİK verilerine göre işsiz sayısı 1.2 milyon civarında artarak 4 milyon bantına geldi. Gerçek işsizlik rakamlarında ise durum daha vahimdir. Genişletilmiş işsizlik verileri ise 7.5 milyonu aşan bir işsiz sayısını gösteriyor.
Enflasyon canavarı ise ücretlerin eriyip gitmesinde büyük rol oynadı. 2017 yılında resmi enflasyon %11 iken günümüzde bu oran TÜİK’e yapılan operasyonlar, enflasyon hesaplama yöntemi ve enflasyon sepetine etkileri değiştirilerek ancak %20’lerde gösterilebiliyor. Gıda enflasyonu çeşitli araştırmalarda %60’larla ifade ediliyor. Elektrikten suya, telefondan doğalgaza, ulaşımdan temel tüketim maddelerine kadar her şeye fahiş oranlarda zamlar yapıldı. Vergi dilimleriyle maaşlarımızın un ufak edildiği yetmezmiş gibi hayatımıza yeni dolaylı-dolaysız vergiler sokuldu. Tüm fiyat artışlarına, işten çıkarmalara ve patronların kölelik dayatmalarına döviz kurundaki ani yükselişler dayanak gösterildi. Ancak döviz kurunun aşağıya yön çevirmesine rağmen fiyat artışları geri çekilmedi. Bu arada ise patronlar işçi ücretlerini döviz olarak hesaplanması ancak Lira olarak ödenmesinden dolayı döviz kurundaki yükseliş karlılık oranlarını da krize rağmen yükseltti.
Patronlar tüm bunlarla beraber ettikleri karların yanı sıra hükümet ile omuz omuza vererek işçi sınıfına toplu sözleşmelerde yeni hak gaspları ve saldırılar gerçekleştiriyorlar. Tüpraş’ta ve kamuda imzalanan ihanet sözleşmeleri bunun en yakın örnekleridir. Tüpraş’ta YHK darbesiyle işçi sınıfının hakları gasp edilirken, 200 bin işçiyi kapsayan kamu sözleşmesinde ise yine sendikal ihanet işçi sınıfını sefalete mahkum etti.
Metal işçisi arkadaşlar,
Metal Fırtına’nın mirası olarak kurulan sendikamız TOMİS, işçi sınıfına yönelik saldırıların arttığı böylesine bir dönemde mirasına yakışır bir şekilde yaklaşan MESS Grup TİS sürecine hazırlanıyor.
Üyemiz olan ve çeşitli sendikalara üye olan metal işçileri ile yaptığımız çeşitli toplantılar, görüş alışverişleri, işçi arkadaşlarımızdan gelen öneriler, araştırmalar ve yaptığımız anket sonucunda taslak hazırlığımızı tamamlamış bulunuyoruz. Metal işçileri ile ortak bir çaba çerçevesinde hazırladığımız sözleşme taslağını açıklıyoruz.
Taslak çalışmamız metal işçisi ve üyelerimizin istek ve önerileri ile gerçekleşmiş olsa dahi hala tamamlanmış değildir. Taslağımızın tamamlanması için metal işçisinin ve işçi sınıfının onayına ihtiyacı vardır. Bu nedenlerdir ki kuruluşumuzdan beri, bir an bile ödün vermediğimiz “Söz, yetki, karar hakkı işçilere” ilkesine dayanarak taslağımızı işçi sınıfının onayına sunuyoruz. Sizlerden gelecek önerilerle metal işçisinin taslağına son halini vereceğiz.
Taslak çalışmamızda; işçi sınıfına ihanet içerisinde olan, ağalığın hakim olduğu sendikal anlayışlarda olmadığı biçimde, tamamen metal işçisinin ihtiyaçlarına yanıt olabilecek ölçüt baz alınmıştır. Ayrıca yaptığımız tartışmalar sonucunda taslağımızda geçen dönem bulunan ve çeşitli yasalara dayanan maddelerden arındırma kararı aldık. Bunun temel nedeni ise sürekli işçiler aleyhine göre değişen yasalara karşı işçilerin kazanılmış haklarını korumaktır.
Metal işçisinin kazanması için gereken kendi birliği ve sendika ayrımı gözetmeksizin ortak mücadelesidir. Talepleri veyahut sözleşme sürecini anlamlı kılacak olan metal işçisinin komiteleriyle, birlikleri vereceği mücadeledir. Metal işçisinin sendika ayrımı gözetmeden birliğine hizmet edecek tek sendikal anlayış ise TOMİS’te mevcuttur. İşçi sınıfına ihanetin adının “sendika-sendikacılık” olduğu günümüzde siz değerli metal işçilerini, işçilerin kurup yönettiği ve metal işçisinin gerçek sendikası olan TOMİS ile birlikte mücadele ederek, birlikte davranarak taleplerimizi kazanmak için mücadeleye davet ediyoruz!
***
Tüm Otomotiv ve Metal İşçileri Sendikası (TOMİS) 2019-2021 sözleşme taslağı:
Bölüm - I
Sözleşmenin amacı
Bu Toplu İş Sözleşmesi’nin amacı, MESS Grup TİS kapsamındaki işyerlerinde çalışanların hak ve çıkarlarını yasal güvence altına almak, ve sağlıklı bir çalışma ortamı yaratılmasına yasal güvence oluşturmaktır.
* * *
Tarafların temsili
Sendikanın Temsili:
Sözleşmenin uygulanmasında sendikayı, fabrikalar arası koordinasyonda seçilmiş TİS komisyonu üyeleri ve sendika yönetimi ile fabrika temsilcileri temsil eder.
* * *
Bölüm - II
Sendikal konularla ilgili hükümler
Sendika aidatı:
Sendikaca belirlenen 2 saatlik ücret tutarındaki üyelik aidatını ve kanunen sendikaya ait olarak kesilmesi gerekli dayanışma aidatını işveren, sendikanın belirlediği banka hesabına ücretlerinin ödendiği günü takip eden 10 gün içinde yatırmak zorundadır. Ücretli izin, esnek çalışma vs. durumlarında sendika aidatını, işveren ödemekle yükümlüdür.
Ek madde: Sözleşmenin uyuşmazlıkla sonuçlanması veya greve gidilmesi durumunda sendikanın grevi sürdürdüğü ay veya aylar için işveren işçiden aidat kesintisi yapamaz.
* * *
Sendika temsilcilerinin atanması:
Sendika temsilcileri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa ek olarak sendika iç tüzüğüne uygun bir şekilde ve fabrika içerisinde işçiler arasında yapılan seçim sonucunda kazanan işçilerin, sendika yönetimi tarafından atanması ile belirlenir. Sendika iç tüzüğünde belirtilen temsilciyi geri çağırma ve değiştirme hakkı işçilerde saklı tutulur.
* * *
Sendika temsilcilerinin görevleri:
1. İşyerinde, iş bu sözleşmenin hükümlerinin taraflarca devamlılığını sağlamak.
2. Kanun dışı mobbing, işten atma vb. durumları önlemek.
3. Çalışma ortamının işçi sağlığı açısından güvenliğini temsilcinin dâhil olduğu bir komisyon ile denetlemek.
4. Çalışanların çalışma koşullarıyla ilgili şikâyetlerini dinlemek ve gereğini yapmak.
5. Sendika baş temsilcisi ve temsilcilerin, tüm çalışma saatleri içerisinde iş yerinde bulunma ve iş bu sözleşmenin hükümlerinin yerine getirilmesi için müdahale etme hakkı vardır.
6. İş yerlerinde sözleşmenin tüm hükümlerinin korunması ve sağlanması için sendika temsilcilerinin çalışma koşulları sendikal faaliyetlerine göre belirlenir.
***
Sendika üyelerinin teminatı:
Taraf sendika üyeleri, iş saatleri dışında veya iş saatleri içinde ilgili kanunlara ve bu Toplu İş Sözleşmesi’ne uygun olarak yapacakları sendikal faaliyetlerinden dolayı cezalandırılamaz, işten çıkarılamaz, farklı bir işleme tabi tutulamazlar.
***
Sendika temsilci odası:
Sendika temsilcilerinin toplanabilmesi, işyerine ait sendika kayıtlarının tutulması ve sendikal faaliyetin yürütülebilmesi için işverence işyerinde yeterli olabilecek bir oda tahsis edilir. Gerekli masa, sandalye, dolap, internet bağlantılı bilgisayar ve yazıcısı tahsis edilir. İşyeri temsilci odasına dâhili telefon santralinden bir telefon temin edilir ve bölge temsilciliği ve şubesi ile baş temsilci ve baş temsilci yardımcısının telefonla görüşmesi sağlanır.
***
İlan tahtası:
Sendikanın, üyelerine duyurması gereken duyurularını, dergi ve broşürlerini, afiş ve ilanlarını asabilmesini sağlayacak iş yeri içerisinde sendika temsilcilerinin uygun gördüğü yerlere gerekli pano vb. araçlar işveren tarafından sağlanır.
***
Çalışma süreleri
1. Haftalık 45 saat olarak yasada bulunan çalışma saatleri sözleşme kapsamındaki fabrikalarda haftalık 35 saat, günlük 7 saat olarak belirlenir.
2. Fabrikada yemek ve çay molaları saatleri isteği doğrultusunda fabrika temsilcileri ile birlikte belirlenir.
***
Fazla çalışmalar
1. Hafta içi fazla çalışma farkı % 150 olarak hesaplanır.
2. Fazla çalışmaya gelmeyen işçi hakkında herhangi bir işlem yapılamaz.
3. Yıllık en uzun fazla çalışma süresi 270 saati geçemez.
4. Fazla çalışmaya kalan işçilerin yemek ve yol ihtiyaçları işveren tarafından karşılanır.
5. Mesaiye kalan işçiye nitelikli yemek sağlanır.
6. Günde en fazla 2 saat fazla çalışma yapılabilir.
***
Ulusal bayram ve genel tatiller:
1. Resmi bayramların arife gününde tam gün tatil yapılır.
2. Resmi tatil ve bayramlarda işçilerin çalıştırılması kendi isteğine bağlıdır. Hiçbir şekilde çalışması hususunda baskı yapılamaz.
3. Resmi tatil ve bayramlarda fazla çalışma % 400 olarak hesaplanır.
4. İşçilerin hafta tatili kesintisiz 2 gün olarak Cumartesi ve Pazar günleri uygulanır.
***
Hafta tatilinde yapılan çalışmalar:
1. Hafta tatili gününlerinde çalıştırılan işçilerin fazla çalışmaları %200 olarak hesaplanır.
2. Hafta sonu fazla çalışma süresi dinlenme süreleri içerisinde 7 saati geçemez.
***
Yıllık ücretli izinler
1. 1 ile 5 yıl arasında olanlara (5 yıl dâhil) 18 gün,
2. 6 ile 14 yıl arasında olanlara 24 gün,
3. 15 yıl veya daha fazla olanlara 28 gün yıllık ücretli izin verilmektedir.
4. Yıllık izinlere ek olarak 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’de ücretli izin uygulaması tüm çalışanlar için uygulanır.
***
Kadın işçilerle ilgili hükümler:
1. Kadın işçiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamazlar.
2. İşveren, fabrikada kadın işçiler için emzirme odaları ve kreş odaları temin etmek zorundadır.
3. Kreş hakkının uygulanamadığı yerlerde, çocuk 6 yaşına gelene kadar, aylık ücretin net yarısı ücret, kadın işçinin ücretine ek olarak ödenir.
4. Hamile kadınlar için doğum öncesi 8 hafta, doğum sonrası 24 hafta ücretli izin verilir. Çoğul gebelik durumunda doğum öncesi ve sonrası için +2 hafta eklenir.
5. Kadının isteği durumunda doğum yapan kadına ücretli izin yanında, 6 aya kadar ücretisiz izinde ek olarak verilir. Ücretsiz izin isteyen kadın işçinin ücretisiz izin süresi boyunca sendika aidatı kesilmez.
6. Doğum sonrası, çocuğun yaşı 1 yaşına gelene kadar kadın işçi vardiyalı çalıştırılamaz.
7. Doğum yapan kadın için emzirme izni, çocuk 1 yaşına gelene kadar 2 saat olarak uygulanır.
8. Kadın işçilere regl izni kadın işçinin istediği tarih üzerinden ayda 1 gün ücretli izin olarak kullandırılır.
***
Engelli çalışanların hakları:
1. Doğal afet vb. olaylarda işçileri uyaracak olan ışıklı ve sesli uyarı sistemlerinin tüm çalışma alanlarına koyulması sağlanır. Bu işin denetlenmesi işçi temsilcilerine verilir.
2. İşçi sağlığı ve güvenliği önlemleri için İSİG uzmanı ve işçi temsilcisinden oluşan bir komisyon kurulur.
3. Engelli işçiye fazla mesai yaptırma zorlanamaz.
4. İşitme engelli işçilerle iletişimin geliştirilmesi için işveren, işitme engeli derslerinin verilmesini sağlar. Engelli işçilerin sorumluları için bu eğitim, zorunlu kılınır.
5. Engelli çalışanlar için engele uygun İSİG alanı oluşturulması sağlanır.
6. Engelli çalışan, işçi temsilcisi olursa tek vardiya gündüz çalıştırılır.
7. 3 Aralık Dünya Engelliler Günü, Engelli işçilere ücretli tatil uygulanır.
***
Kiralık ve esnek çalıştırma hükümleri
1. Her ne isimle olursa olsun ister İŞKUR, isterse de özel istihdam büroları üzerinden fabrikada iş güvencesini ortadan kaldıran ve sendikal örgütlülüğe zarar veren hiçbir uygulama ile fabrikaya işçi alınamaz.
2. 4 vardiya dönmek olarak bilinen ve sabit olan Pazar günü tatillerini ortadan kaldıracak hiçbir düzenleme yapılamaz. İşçilerin tatil günleri Cumartesi ve Pazar günüdür.
3. Hiçbir işçi, kendi istediği dışında çalıştığı bölüm veya iş dışında farklı bir bölüme veya işe verilemez. Buna zorlanamaz. İşi yapmayan işçi isten atılamaz.
***
Kıdem tazminatı hakkı
1. Kıdem tazminatı 30 gün brüt ücret üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatına hak kazanan işçiye ücreti işten çıktığında yatırılır.
2. İş kanunundaki değişiklikler birinci maddeyi değiştirmez.
***
İşçi sağlığı hakkı:
1. İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması ve bu önlemlerin düzenli denetlenmesini sağlayacak, içinde işçi temsilcisinin de olduğu bir komisyon kurulması sağlanır. Komisyon, düzenli olarak rapor hazırlayıp hem sendikaya hem de muhatap işverene bu raporları gönderir.
2. İş güvenliği ekipmanlarında kısıtlamaya gidilemez. İş güvenliği ekipmanlarının yıprandığı, eskidiği vb. gibi her durumda, işçilerin değiştirme hakkı vardır. Bunun denetimini komisyon yapar.
3. Fabrikada çalışan işçilere, birinci dereceden akrabaları da kapsayacak özel sağlık sigortası yaptırılır.
4. İşyerinde gerçekleşen iş kazaları sonrası işçinin aldığı işlev kaybı kadar oranda işçiye ücret zammı yapılır.
***
Ücret zamları:
2019-2021 yılları arasında geçerli olacak olan işbu sözleşme kapsamının içinde olan tüm çalışanlar için geçerli olmak üzere;
1. 2019-2021 yılları arasında geçerli olmak üzere tüm işçilere ilk 6 ay için 1200 TL seyyanen, ikinci 6 ay için enflasyon + 5 puan, üçüncü altı ay için enflasyon + 5 puan, dördüncü altı ay için enflasyon + 5 puan saat ücretine zam yapılır.
2. Yapılacak olan zam ile birlikte işçilerin taban maaşları 3820 TL olur. Yeni işe giren işçilerin ücretleri de 3820 TL üzerinden hesaplanır.
3. Bu oran, ağır ve tehlikeli işlerde çalışan işçiler için ise 5 er puan farkla hesaplanır.
***
Gece çalışma tazminatı:
1. Gece çalışma tazminatı gece 20.00 ila 08.00 arasıdır.
2. Gece çalışma tazminatı %40 olarak ödenir.
3. Gece çalışmasında fazla mesai yaptırılamaz.
***
İkramiyeler ve sosyal yardımlar
İkramiyeler:
İş bu sözleşme kapsamındaki her iş yerinde, en az 4 tam brüt maaş ikramiye verilir. İkramiyeler, işçinin maaşına bölünerek değil ikramiye dönemlerinde işçiye maaşı ile birlikte verilir.
***
Bayram harçlığı:
1. Kurban bayramından bir hafta önce işçilere işçinin bir net maaşı kadar işçiye bayram harçlığı olarak verilir.
2. Ramazan bayramından bir hafta önce işçilere işçinin yarım net maaşı kadar işçiye bayram harçlığı olarak verilir.
***
Yakacak yardımı:
Yakacak yardımı fabrikadaki her bir işçiye kış aylarında (Kasım, Aralık, Ocak ve Şubat) net 250 TL olarak ücretlere ek olarak ödenir.
***
Yıllık ücretli izin yardımı:
Bir tam net maaş olarak verilir.
***
Evlenme yardımı:
1 Cumhuriyet altını
***
Doğum yardımı:
1 Cumhuriyet altını
***
Sünnet yardımı:
1 Cumhuriyet altını
***
Ölüm yardımı:
Birinci dereceden ölümler için bir tam net maaş olarak verilir.
***
Askerlik yardımı:
Bir tam brüt maaş olarak verilir.
***
Çocuk yardımı:
500 TL
***
Öğrenim yardımı:
Çalışan işçinin her bir çocuğu için aşağıda belirlenen miktarlar işçiye öğrenim yılının başında ücretlerine ek olarak ödenir;
1. İlk okulda okuyan çocuğu olan işçiye 600 TL
2. Lisede okuyan çocuğu olan işçiye 720 TL
3. Üniversitede okuyan çocuğu olan işçiye 960 TL
***
Erzak yardımı:
Yılda dört defa olmak üzere her üç ayda bir işçiye 500 TL tutarında erzak yardımı yapılır.
***
Vasıta yardımı:
Net maaşın 3/1 oranında verilir.
***
Vergi yardımı
İşçilerin maaşlarından kesilen vergilerin, işçilerin yüzde 15 dilimini aşması durumunda, yüzde 15’in üzerindeki vergi giderleri işveren tarafından karşılanır.
