Cumartesi Anneleri ve İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi Gözaltında Kayıplara Karşı Komisyon 890. hafta açıklamasında Diran Kelekyan şahsında toplu gözaltında kaybetmelerin başlangıcı sayılan, 24 Nisan 1915 tarihinde evlerinden, işyerlerinden gözaltına alınan ve yok edilen İstanbullu Ermeni aydınlarını andı.

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi Gözaltında Kayıplara Karşı Komisyon üyesi Sebla Arcan’ın sunumuyla yapılan açıklamada ilk söz Barış Akademisyeni Dr. Faruk Alpkaya’ya bırakıldı. Alpkaya, Diran Kelekyan’ı araştırma sürecini aktardığı konuşmasında Kelekyan’ın 1924’te yazdığı yazıyı bulduğunu “İnsanlar hatırlandıkça yaşanır” başlıklı makalesine değindi.

Basın açıklamasını Cumartesi İnsanı Lori Demirci okudu. Demirci 24 Nisan 1915 gecesi İttihat ve Terakki hükümetinin İçişleri Bakanı Talat Bey'in emriyle İstanbul Emniyeti tarafından başlatılan operasyonda milletvekili, yazar, şair, avukat, doktor, gazeteci, eczacı, müzikolog, yayıncı, akademisyen ve siyasetçi Ermeni aydınların olduğu çok sayıda kişinin gözaltına alındığını hatırlattı. Demirci şöyle devam etti:

“Tutuklular önce tren sonra at arabalarıyla Ayaş ve Çankırı’ya sevk edildiler. Daha sonraki günlerde İstanbul’da devam eden tutuklamalarla Çankırı’ya getirilenlerin sayısı 158 kişiye, Ayaş’a getirilenlerin sayısı 92 kişiye çıktı.

Gözaltına alındıkları andan itibaren devletin himayesinde olan bu insanlardan 174'ü bir mezar taşları bile olmadan yok edildiler. Devletin gözetimi altındayken yok olan bu insanların akıbetleri resmi kayıtlara firar ettikleri ya da serbest bırakıldıkları şeklinde geçti.”

Bu aydınlardan biri olan Diran Kelekyan’ın yaşamını aktaran Demirci şunları vurguladı:

“Kelekyan, uzun yıllar devlet hizmetinde görev yapmış, çalışmaları ve eserleri ile Osmanlı modernleşmesi ve entelektüel mirasına büyük katkılarda bulunmuş bir şahsiyetti”

“Bir mezartaşı bile olmayan Ermeni Aydını Kelekyan şahsında Ermeni aydınları unutmayacağız” diye belirten Demirci “Unutturmaya karşı hatırlamayı, inkara karşı hakikati savunmayı sürdüreceğiz” diyerek sözlerini tamamladı.

Kızıl Bayrak / İstanbul