İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss’ın şu dört mesajı, önümüzdeki süreçte yaşanacak güç mücadelesine ve yeni cephe çabalarına ışık tutuyor:
1. İngiltere, “küresel ekonominin yaklaşık yarısını” temsil ettiklerini belirterek Çin’i, kendilerinin geçen yüzyılda belirlediği uluslararası kurallara uymaya çağırdı.
2. İngiltere, “küresel ekonominin yaklaşık yarısı” olan G7’nin, artık “ekonomik bir NATO gibi hareket etmesi gerektiğini” açıkladı.
3. İngiltere, NATO’nun bugüne kadar Avrupa’nın savunmasına odaklandığını, ancak şimdi Pasifik’in korunması ve Tayvan’ın savunulması gerektiğini, bunun için de artık “küresel bir NATO’ya ihtiyaçları olduğunu” belirtti.
4. İngiltere, NATO’nun genişletilmesini savundu; bu amaçla hem Finlandiya ve İsveç’e katılım çağrısını tekrarladı hem de Gürcistan ve Moldova gibi ülkelerin NATO tarafından desteklenmesi gerektiğini söyledi (28.4.2022).
Emperyalizmin ‘yarııletken’ arzusu
Londra’nın bu dört mesajında üç kritik yer var: Tayvan, Gürcistan ve Moldova... Her üçü konusunda da kritik gelişmeler var:
ABD Senato Dışilişkiler Komisyonu’nda konuşan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Tayvan’ın gerekli tüm askeri araçlara sahip olması için her şeyi yapacaklarını” söyledi. Blinken bu amaçla 2017’den beri Tayvan’a 20 milyar dolarlık silah sattıklarını ifade etti.
Peki ABD Tayvan’ı neden silahlandırıyor? Yanıtın bir bölümünü, Dışilişkiler Komisyonu Başkanı Senatör Bob Menendez açıklıyor: “Küresel piyasadaki yarıiletkenlerin yüzde 90’ını Tayvan üretiyor, bu Çin’in eline geçemez.”
Gürcistan’da ikinci cephe tezgâhı
Gürcistan Başbakanı İraklı Garibaşvili, Ukrayna’nın Gürcistan ve Moldova’da yeni cepheler açılmasını istediğini açıkladı (27.4.2022). Ukrayna’da savaşın geçen kasım veya aralıkta başlayacağına dair raporlar bulunduğunu söyleyen Garibaşvili, Saakaşvili’nin hükümetin devrilmesi hedefli istikrarsızlık eylemlerinin düzenlenebilmesi için ülkeye döndüğünü, bunda amacın Gürcistan’ı Rusya ile savaşa sürüklemek olduğunu belirtti.
Tamda öyle: 2003’te Turuncu darbeyle Gürcistan’da iktidar olan ancak 2008’de Rusya’nın müdahalesi sonrası kaçan, 2014’te Ukrayna’daki Turuncu darbe sırasında silahlı adamları rol alan ve ardından Ukrayna’nın önemli yerleşim yerlerinden Odessa’ya vali yapılan Saakaşvili, Ekim 2021’de Gürcistan’a dönme kararı almıştı. Ancak Saakaşvili’nin, daha doğrusu onu cepheye sürenlerin hesabı tutmamıştı.
Ukrayna’nın Kasım veya Aralık 2021’de başlatacağı savaş ise Donbas’a yönelik Batı destekli taarruz hazırlığıydı. Moskova’nın özel askeri operasyonunu “savaşı önleyen savaş” diye nitelemesi, bu nedenleydi.
Amaç: Yarım dünyanın kontrolü
ABD ve İngiltere, elbette Gürcistan ve Moldova’da yeni cephe açılmasını ister, elbette Tayvan’ı Çin’e karşı kullanmak ister, elbette NATO’yu genişletmek ve “küresel bir NATO” oluşturmak ister...
Ancak bu hedef ve hamleler, Atlantik açısından bir yenilginin sahaya yansımasından başka bir şey değildir. Zira Londra’nın mesajındaki “dünyanın yaklaşık yarısı biziz” ifadesi, dünyanın yarısını kaybettiklerinin itirafıdır. Çünkü Atlantik dünyası bir süre öncesine kadar dünyanın çoğuydu, küreselleşme ile neoliberalizmi her yere götüreceklerdi, 21. yüzyıl “Amerikan-Atlantik Yüzyılı” olacaktı...
ABD-İngiltere’nin “küresel NATO” hedefi, işte bu ellerinde kalan “yarım dünya” içindeki “oynak müttefiklerini” denetim altında tutabilmenin ve Atlantik dünyası üzerinde hegemonyalarını sürdürebilmenin gereğidir.
Cumhuriyet / 30.04.22