Önceki gün tuhaf bir altılı toplantı vardı. Telekonferans yöntemiyle yapılan toplantıya altı ülkenin savunma bakanları katıldı ve Karadeniz’i görüştü.

Karadeniz’e kıyısı olan altı ülke bulunduğundan yanlış bir çağrışım yapabilir; altılı toplantıda altı Karadeniz ülkesi yoktu, beş Karadeniz ülkesi vardı: Türkiye, Ukrayna, Gürcistan, Bulgaristan ve Romanya. 

Ya altıncı ülke? Karadeniz’le ilgisi olmayan Polonya!

Akar’ın mayın toplantısı

Hulusi Akar’ın Milli Savunma Bakanlığı’nın internet sitesindeki açıklamasına göre bu altılı toplantı, Türkiye’nin davetiyle ve koordinasyonunda yapılmıştı. 

Yine Akar’ın açıklamasına göre Ukrayna’da acil ateşkes ihtiyacı, sivillerin tahliyesi ve diplomatik çözüm çabaları konuşulmuş ve esasa geçilmiş: “Görüşmede, mayınla mücadele dahil Karadeniz’de barış, sükûnet ve istikrarın korunması için işbirliğinin önemi bir kez daha dile getirilmiştir.”

Türkiye neden böyle bir toplantıya ev sahipliği yaptı? Rusyasız altılı Karadeniz toplantısı ne anlama geliyor? Sorgulayalım:

Rusyasız ama polonyalı Karadeniz işbirliği!

1. Öncelikle Akar’ın bu toplantısı, Ankara’nın Ukrayna ile Rusya arasında yürüttüğü diplomatik çözüm çabalarını gölgeler nitelikte. Zira toplantıda taraflardan biri var ama diğeri yok. Dolayısıyla taraflara tarafsız davranılmamış oldu. 

2. Türkiye kıyılarına da vuran mayın konusu, açıklığa kavuşmuş değil. Ukrayna Rusya’yı, Rusya Ukrayna’yı suçluyor. Konunun uzmanlarına göre mayınların Ukrayna’ya ait olma olasılığı yüksek; zira Rusya kendi gemilerini gönderdiği yere neden mayın döşesin? Akar, bu altılı mayın toplantısıyla pratikte Ukrayna’nın tezine yaslanmış oldu. 

3. Konu Karadeniz’de işbirliği ise neden Rusya yok? Rusya savaş nedeniyle çağrılmadıysa Ukrayna neden çağrıldı? Bu haliyle toplantı Karadeniz’de işbirliği ama “Rusya’ya karşı işbirliği” mesajı vermiş oluyor. 

4. Akar’ın Karadeniz toplantısında Karadeniz ülkesi Rusya yokken Karadeniz’le ilgisi olmayan Polonya neden var? 

Bu soru, bizi bu toplantının ana sponsoruna götürecek türden bir sorudur. Şundan:

Polonya ve küçük avrupa ittifakı

Rusya, ABD ve NATO’dan güvenlik garantileri talep ederek bir anlaşma yapmak istediği süreçte, Avrupa’da bir “Küçük İttifak” oluşturuldu: İngiltere, Polonya ve Ukrayna. 

Bu “Küçük Avrupa İttifakı”, Almanya ve Fransa’nın ABD-İngiltere ikilisini Ukrayna konusunda frenleme çabasına karşı ortaya çıktı. Berlin-Paris ekseni, NATO’nun Ukrayna cephesine sürülerek Avrupa’nın yangın yerine dönüşmesine itiraz ediyordu. Nitekim bu eksen, ABD’nin Rusya’ya yaptırımlarına da direndi, örneğin enerji yaptırımlarına katılmadı. 

Bu süreçte, Ukrayna’ya NATO silahları taşınmasından yabancı asker transferi geçiş sahası olmasına kadar pek çok görev dayatıldı. (Bu durum, Varşova yönetimi içinde kırılmalar yarattıysa da Polonya esas olarak ABD-İngiltere stratejisine eklemlendi.)

Özetle, Rusya’yı kuşatmak için Ukrayna’yı ateşe atan ABD-İngiltere, Baltık bölgesinden Karadeniz’e inen hat boyunca Polonya’yı, hedeflediği “uzun savaşın” cephesi yapmaya çalışıyor. ABD bu nedenle müzakereleri baltalıyor, bu nedenle savaşı bitirmenin değil uzatmanın taktiklerini uyguluyor.

ABD-İngiltere stratejisiyle uyumlu

Bu durum haliyle Avrupa güvenliğinin şekillenmesinde iki ana strateji doğuruyor: Bir tarafta ABD’nin Doğu Avrupa’ya yerleşerek Rusya ile Batı Avrupa’yı ayırması, diğer tarafta da coğrafyanın gereği olarak Avrupa ile Asya’nın “bölünmez ve ortak güvenliği”.

Meseleye bu büyük stratejik hedefler düzleminde bakılınca, Akar’ın Rusyasız altılı Karadeniz toplantısı, ABD-İngiltere stratejisiyle uyumlu görünüyor. Almanya-Fransa eksenli Batı Avrupa’ya karşı İngiltere, Polonya ve Ukrayna’dan oluşan “Küçük Avrupa İttifakı”na, Türkiye’nin ve Karadeniz ülkelerinin eklemlenmek istendiği görülüyor. Böylece Karadeniz ve Doğu Avrupa ile Batı Avrupa’yı ABD adına dengeleyerek Büyük Avrasya Ortaklığı’nın önlenmesi hedefleniyor.

Cumhuriyet / 09.04.22