Çin Komünist Partisi (ÇKP) 19. Merkez Komitesi, 5. Genel Kurul toplantısını 26-29 Ekim tarihleri arasında Pekin’de gerçekleştirdi. Toplantıda ÇKP Merkez Komitesi’nin Milli ekonomi ve sosyal kalkınmaya ilişkin “Beş Yıllık Plan” ve 2035 uzun vadeli hedeflerin oluşturulması konusundaki tavsiyeleri ele alındı. Organın 198 üyesi ve 166 adayı dört gün boyunca Çin’nin geleceğini ve ülkenin önümüzdeki yıllarda nereye gitmesi gerektiğine dair planlamaları tartıştı. ÇKP Merkez Komitesi Parti Okulu eski başkan yardımcısı Li Junru ChinaNews’e yaptığı bir açıklamada, “Plan yalnızca Çin’in 2021 ile 2025 arasındaki ekonomik ve sosyal gelişimini değil, aynı zamanda ülkenin önümüzdeki otuz yıl içinde ‘büyük modern sosyalist ülke’ olma yönündeki uzun vadeli planını da belirleyecek.’’ açıklamasında bulundu.

Dünyanın ikinci büyük ekonomik gücü olan Çin’in, 2021’den 2025’e kadar olan dönemi kapsayacak yeni beş yıllık planı, önümüzdeki yıl Mart ayında Halk Kongresi’nin yıllık toplantısında resmi olarak onaylanacak. Planın odak noktasını, devlet ve parti lideri Xi Jinping’in “ikili döngüler-çifte dolaşım” sloganıyla tanımladığı “yeni bir strateji” oluşturuyor. Yeni beş yıllık plan/yeni strateji, kendi teknolojik yeniliğini güçlendirmeyi ve ABD ile ticaret ve teknoloji savaşında Çin ekonomisinin bağımsızlığını daha fazla güçlendirmeyi ve onu zor zamanlar için donatmayı hedefliyor. Zira Amerikan yaptırımlarının, telekom ekipmanı ve akıllı telefon üreticisi Huawei gibi Çinli teknoloji devlerini, yonga üreticilerini ve TikTok veya WeChat gibi internet şirketlerini zora soktuğu kanıtlanmıştı.

Çin’in 14. Beş Yıllık Plan’ı merkezine teknolojik yenilik, ekonomik olarak kendine yeterlilik ve daha temiz bir çevre iddialarında bulunuyor.

ÇKP Merkez Komitesi toplantısı ve 5. Genel Kurulu’nda ekonomik gelişmelerden reformlara, teknolojik hedeflerden küresel siyasi gelişmelere kadar çeşitli gündemler ele alınsa da, dört gün süren toplantının ana gündemi, 5 yıllık yeni kalkınma planıydı. Perşembe günü biten genel kurulun ardından bir bildiri yayınlandı. Bildiride iç piyasa temel nokta haline getirilerek, iç ve dış pazarların birbirini güçlendirmesini sağlayan “çifte dolaşım” modelinin teşvik edileceği belirtildi. 

Yanı sıra, bağımsız yeniliklerin geliştirilmesi ve Çin’in “bilimsel ve teknolojik bir güç” haline gelmesinin hızlandırılması gerektiği vurgulandı. İç pazar güçlendirilmeli ve “yeni bir gelişme modeli yaratılmalıdır” iddiasının öne sürüldüğü bildiride, “Çin, şimdiye kadar olduğu gibi hızlı büyüme oranlarına odaklanmak yerine, ‘yüksek kaliteli kalkınmayı’ desteklemeyi tercih edecektir.” denildi. 

Merkez Komitesi ile parti lideri Xi Jinping’in teşvik ettiği “iki ekonomik döngü” şeklindeki yeni stratejinin, Çin’in dışa açılımını vurgulamakla birlikte iç pazarın ana lokomotif olarak desteklenmesini ve daha fazla bağımsızlık için çabalamasını esas aldığı belirtiliyor. Projenin odak noktası, “ekonominin dayanağı” kabul edilen “iç sirkülasyon” için araştırma ve geliştirmenin yanı sıra iç talebin teşvik edilmesidir. Bu strateji ile Çin ekonomisi, “iç sirkülasyon” olarak nitelendirilen kendi ülkesindeki iç tüketime, üretime ve dağıtıma daha çok önem verecek. “Dış döngü” ise -yani uluslararası ticaret ve yurtdışından yatırımlar- bu konseptte ana iç motoru desteklemeye hizmet edecek.

Çin liderliği, özellikle ABD ile ticaret ve teknoloji savaşı ve korona pandemisinin neden olduğu küresel ekonomik gerileme göz önüne alındığında, öteki ülkelere olan bağımlılığını azaltmak istiyor. Devlet ve parti lideri Xi Jinping, Çin’in açılmasını vurgulamaya devam eden, ancak ana motor olarak iç pazarın tanıtımını vurgulayan “ikili devreler” stratejisini izliyor. İç talebin güçlenmesinin ihracata bağımlılığı azaltması hedefi, Çin’nin uzun süreden beri gündemindedir. Uzmanlar bunun, “Çin’in ekonomik politikasında büyük bir değişiklik” olduğunu ileri sürüyor.  

Pekin için “Çin Malı 2025”, yeni bir endüstri için büyük ölçekli bir devlet planıdır. 2018’de duyurulan “Çin Standartları 2035” adlı program ise toplantının önemli başlıklarından biriydi. Çin liderliği, 2035 yılına kadar “sosyalist modernizasyon”un tamamlanması gerektiği yönündeki iddiasını yineledi. 

Pekin’deki liderliğin, ABD’de Demokrat Parti başkan adayı Joe Biden’in 3 Kasım seçimlerini kazanması durumunda da gerilimlerin devam edeceğini öngördüğü ve buna uygun adımlar attığı ileri sürülüyor. Çin, “küreselleşme karşıtı eğilimlere ve ABD’nin tehditlerine karşı kendini savunmak için” önlemler alıyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı Qin Gang, güvensizliği kast ederek gazetecilere “Bunun arkasında köklü bir şüphe yatıyor, çünkü Çin çok hızlı büyüyor... Bu, ABD gibi bazı ülkeleri tedirgin ediyor.” açıklamasında bulundu.

Beşinci genel kurul toplantısından sonra iklim değişikliği konusunda da net bir tutumun açıklanması bekleniyordu. Zira Xi Jinping, Eylül ayında Birleşmiş Milletler’de yaptığı bir konuşmada insanlığın “yeşil devrime” ihtiyacı olduğunu söylemiş, “Daha hızlı hareket etmelisiniz” demişti. Ve bunun için Çin’in, iklim hedeflerini büyütmek istediğini belirtmişti. Paris İklim Anlaşması’nda Çin’in vadettiği gibi emisyonların “2030’dan önce” zirveye ulaşmalıdır demiş ve ayrıca ülkesinin “2060 yılına kadar” iklim konusunda nötr olacağına işaret etmişti.

Ancak yeni bildiride  “yeşil dönüşüm” ve “ekolojik bir medeniyetin inşası”nda söz edilirken 2060 tarihine ilişkin bir şey söylenmedi. Önceleri çok net konuşan Pekin, şimdi belirsizliği tercih etmiş görünüyor. Bu, “Xi’nin iklimin korunmasına yönelik spesifik hedeflerinden fazla bir şey kalmadı” yorumlarına neden oldu. 

Genel kurul, korona salgınının patlak vermesinden bu yana yapılan en yüksek parti toplantısıydı. Enfeksiyonlar ilk olarak Aralık ayında Wuhan’da saptandı. Sıkı önlemler, karantina, giriş yasakları ve toplu testlerle dünyanın en kalabalık ülkesi virüsü büyük ölçüde kontrol altına aldı. Çok az sayıda küçük salgın kaldı. Bu, ekonominin yeniden normalleşmesini sağladı.

Çin’in koronavirüsü kontrol altına alması, bu yıl büyümeyi başaran tek büyük ekonomi olma ihtimalini yükseltiyor. Yılın başında keskin bir düşüşün ardından Çin ekonomisi, üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 büyümüştür. Bu, yılın başından bu yana yüzde 0,7 büyüme sağlandığı anlamına geliyor.

Gözlemciler, Çin Komünist Partisi (ÇKP) 19. Merkez Komitesi 5. Genel Kurulu’nun Komünist Partinin ve Genel Sekreter Xi Jinping’in rolünü daha da güçlendireceğini öne sürüyor. Beş yıllık planın bunu bir kez daha netleştirdiği iddia ediliyor. CP Siyasi Bürosu Siyasi Araştırma Merkezi’nden Jiang Jinquan’ın, “Çin’deki tüm meseleleri yönetmenin anahtarı Partidir. Partinin Çin ulusunun yükselişindeki liderlik rolü, tarihin ve halkın iradesidir.” ifadeleri bunun kanıtı olarak sunuluyor.