Mısır’da hafta sonunda yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci ve son turunu Müslüman Kardeşler’in adayı Muhammed Mursi kazandı. Askerlerin adayı olan Mübarek döneminin son başbakanı ve eski hava kuvvetleri komutanı Ahmet Şefik ise kaybetti.
Güzel de, Mursi’nin neyi kazandığı belli değil, zira idareyi elinde tutan Askeri Konsey iktidarı bırakmaya niyeti olmadığını son dönemdeki hareketleriyle açıkça ortaya koydu. Hukuken bağımsız görünse de, fiilen askerlerin emrinde olan Anayasa Mahkemesi önce Parlamento’daki Anayasa Komisyonu’nu dağıttı, ardından Parlamento’yu feshetti.
Askeri Konsey bununla da kalmayarak siyasetin, yasamanın ve yürütmenin her aşamasına müdahale etmesine olanak sağlayan bir dizi adım attı. Bunlar elbette ki kınanması gereken anti demokratik gelişmelerdir ve Batı’dan cılız da olsa bazı kınamalar geldi.
Ancak Mısır ordusu gibi Batı’nın da asıl kolladığı husus, geçen yıl yapılan genel seçimlerden Müslüman Kardeşler ile Selefilerin güçlü çıkması ve Parlamento’nun böylece fiilen İslamcıların eline geçmesiydi.
Hem içerde, hem de dışarıda yönetimin şeriatçılara geçmesini hiçbir şekilde istemeyen kesimleri asıl korkutan husus ise, İslamcıların Parlamento’ya girer geçmez bu açıdan verdikleri olumsuz sinyaller oldu. İster Müslüman Kardeşler, ister çok daha radikal olan Selefiler olsun verdikleri ilk sinyallerin demokrasi ile fazla ilgisi yoktu.
Başbakan Erdoğan’ın zamanında ortaya attığı tartışmalı bir benzetmeyle durumu açıklayacak olursak, bu “blok” demokrasiye sadece kendilerini istedikleri istasyona götürecek olan bir tren olarak baktıklarını göstermek için çok beklemedi.
Bu da, Mübarek’in devrilmesinden sonra yaşananlardan hiç memnun olmayan askeri yönetimin ekmeğine bol bol yağ sürdü ve -Parlamento’nun feshini içerdiği için hiç de “post modern” olamayan- sessiz darbesine yol açtı.
Özetle Mısır’daki demokrasi umudu, şeriat sevdalıları ile askeri diktatörlüğü sürdürmek isteyenler arasında sıkışmış olarak can çekişiyor. Bu durumda Tahrir Meydanı kuşkusuz önümüzdeki dönemde yine dolup taşacak.
Ancak bu kez 16 ay önceki gösterilerin saflığını beklemek mümkün değil. Zira bu arada herkes rengini belli etti ve gerçek anlamda demokrasi isteyenlerin arzuladıkları Mısır’ın bu kumaştan kolay çıkamayacağı görüldü.
Dahası, ister ülke nüfusunun yüzde 12’sini temsil eden Hıristiyanlar, ister liberaller arasında olsun, “Şeriatçılar olacaksa askeri yönetimi tercih ederim” diyenlerin sayısı da arttı. Batılı başkentlerden bakıp Mısır’ın radikal İslamcıların eline geçmesinden endişe edenlerin de, açıkça telaffuz etmeseler bile, bu şekilde düşündüklerini tahmin etmek güç değil.
Suriye’de yaşananlar ile birleşince Mısır’dan yansıyanlar, Ortadoğu’nun “Arap Baharı” ile gelen büyük umutlarla uyumlu bir şekilde demokratik bir geleceğe doğru ilerlediğini söylemek zor.
Mısır’da herkes şu anda “ülkenin geleceğini” tartışıyor olsa bile, İslami kesimin dışa vurduğu beklentileri, “demokrasinin ne olduğuna” dair gerçek bir tartışmanın bile mevcut durumda yapılamayacağını ortaya koyuyor.
Sonuçta, gerçek demokrasi demek devletin tüm inançlara ve yaşam tarzlarına saygılı olması demektir. Bu da kaçınılmaz olarak “laiklik” kavramını gündeme getiriyor ki, hem Cumhurbaşkanı Gül, hem de Başbakan Erdoğan, bunun “İslam karşıtlığı” veya “dinsizlik” anlamına gelmediğini vurgulayarak Mısırlılara bu kavramdan korkmamalarını telkin ettiler.
Ancak Mısır’da bu kavrama karşı duyulan “alerji” nedeniyle bu telkinler boşa gitti. Boşa gitmiş olmasına rağmen, Mısır ile Arap Baharı’ndan etkilenen bölgedeki tüm ülkeleri ilgilendiren asıl soru ortadan kalkmadı.
“Devletin tüm inançlara eşit mesafede durması ve kişisel yaşam tarzlarına müdahale etmemesi” gibi temel bir husus tartışılamayacaksa, o zaman demokrasiden nasıl söz edilecek? Dahası, seçim askeri diktatörlük veya teokrasi arasındaysa, o zaman Mübarek’i “demokrasi” adına devirmiş olmanın ne anlamı kalıyor?
Başlıkta dediğimiz gibi, Mısır’dan iyi haber yok.
Milliyet / 20.06.12
