İsveç’in başkenti Stockholm önceki gün farklı bir eylem biçimine sahne oldu. Kadın ve erkeklerin oluşturduğu 40 kişilik bir grup, H&M genel müdürlüğünün de bulunduğu satış mağazası önünde toplu olarak bayıldı. Yarım saat mağazanın önünde baygın yatanlara H&M’den alışveriş edenler ve yoldan geçenler şaşkınlık ve merakla baktı.

Fair Trade Center yöneticisi ve kampanyanın sorumlusu Christopher Riddselius, Kamboçya’da çalışan tekstil işçilerinin çalışma koşullarına dikkat çekmek ve işçileri kölece çalıştıran giysi tekellerini protesto etmek amacıyla toplu bayılma eylemini gerçekleştirdiklerini açıkladı.

Kamboçya’da 100 bin civarında işçi tekstil sanayinde çalışıyor. İşçiler H&M, Levi’s, GAP, Adidas ve Zara gibi çok uluslu tekellere üretim yapıyorlar.

Köle gibi çalıştırılıyorlar

Giysi tekelleri aşırı karlar elde ederlerken fabrikalarda çalışan işçiler kölece çalıştırılıyor. Haftada 70 saat çalıştırılan işçilere ödenen aylık ücret ortalama 72 dolar. Satın alma güçleri olmayan işçiler gerekli gıdayı almayınca hasta oluyor veya çalışırken bayılıyor. Geçtiğimiz yıl sadece bir fabrikada 24 saat içinde 250 işçi bayıldı. Tv4 adlı televizyon kanalının ele geçirdiği H&M’in hazırladığı raporda işçilerin gıdasızlıktan ve uzun süre çalıştırdıkları için yorgunluktan bayıldıkları belirtiliyor.

H&M’den ücret zammı talebi

H&M yönetimin fabrikalarda yaşananları bilmesine rağmen önlem almadığının açığa çıkması tekele karşı büyük tepkilere yol açtı. Sendikalar ve demokratik kitle örgütleri H&M’i davranış koduna uymamakla suçladı ve derhal önlem almasını talep etti. Eylemi küresel bir kampanya olan Clean Clothes Campaign kapsamında Kamboçla sendikaları ile işbirliği yaparak gerçekleştiren Fair Trade Center işçilerin aylık ücretlerinin 131 dolara çıkarılmasını, H&M’in ücretlerin yükseltilmesi için somut bir plan yapmasını talep ediyor.

H&M’e üretim yapan Kamboçya’daki fabrikada işçilerin köle gibi çalıştırdıkları geçtiğimiz yıl da gündeme gelmiş ve tepkilere yol açmıştı. H&M’in en büyük ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı Stefan Persson Kamboçya’da olanlar hakkında „Ücretlerin seviyelerini etkileyebileceğimizi sanmamız romantik, saf bir hayaldir. Biz yoksul ülkelerde iş imkanı yaratıyoruz ve bundan da onur duyuyoruz“ açıklamasını yapmıştı.

H&M bundan 10 yıl önce İsveç’teki tüm fabrikalarını kapatmış ve üretimini  Bangladeş, Kamboçya, Çin, Burma ve Vietnam’da bulunan 750 civarında taşeron firmaya yaptırmaya başlamıştı. Bu ülkelerin ortak yanları sendikal hareketin güçsüz, iş yasalarının yetersiz yetersiz olması. İşçiler çok güç koşullarda, genellikle haftada yedi günde 10-12 saat düşük ücretle çalışmaya zorlanıyorlar. Ücretlerini artırmak için direnişe geçen işçilerin eylemleri cop ve silahla bastırılıyor. Dünyanın en büyük mağazalar zincirini oluşturan H&M’in 47 ülkede 94 bin çalışanı bulunuyor.

Yeni Özgür Politika / 28.10.12