Emek Çalışmaları Topluluğu “2022 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu”nu açıkladı. Rapora göre 2022 yılında 600 işyerinde 155 bin işçi eylemlere katıldı, toplamda %35 üretim aksadı. 2699 işçi işten atıldı, bu eylemlerin yüzde 72’si hak geliştirme niteliğinde yaşandı.

Alpkan Birelma, H. Deniz Sert, Betül Kocaaslan, Ebru Işıklı’nın hazırladığı raporda ilk olarak 2022 yılının sınıf hareketinin özeti yer alıyor.

Özette “600 işyeri temelli eylem vakasında dikkat çekenler” başlığı altında şu bilgilere yer verilmiş:

“ -Katılan yaklaşık işçi sayısı: 155 bin

-%52 özel kadrolu/ düzenli: Vakaların %52’si özel sektörde kadrolu/ düzenli çalışanlar (taşeron yada düzensiz işçi olmayan özel sektör çalışanları) tarafından gerçekleştirilmiştir. Vakaların %19’u memurlar, %9’u ise özel sektör taşerınu şirketlerin çalışanları tarafından gerçekleştirilmiştir.

-%44 basın açıklaması: Vakaların %44’ünde basın açıklaması, % 30’unda fiili grev, %10’unda ise kalıcı direniş gerçekleştirilmiştir.

-%36 düşük ücret: Vakaların %36’sı düşük bulunan ücretleri arttırma hedefiyle yapılmıştır. Vakaların %19’unda işten atma, %16’sında ise sendikalaşma nedenleri rol oynamıştır. Toplu iş sözleşmesi bağlamında yapılan eylemler ise vakaların %11’ini oluşturmuştur.

-13 gün: 600 işyeri temelli eylem vakasının ortalama eylem süresi 13 gündür. Öte yandan vakaların 386’si (%64’ü) bir gün içinde gerçekleşip sonlanan eylemlerdir.

-%35 üretim aksadı: İşyeri temelli eylem vakalarının %35’inde üretimi durduran ya da yavaşlatan bir eylem gerçekleşmiştir. Bu oran 2020’de %26, 2021’de ise %21 idi.

-%72 hak geliştirme: Vakaların %72’si hak geliştirme niteliğine sahiptir. Kalanı ise savunma niteliğindedir. 2020’de %26 olan hak geliştirme oranı, 2021’de %65’e çıkmış, 2022’de ise artışını sürdürmüştür.

-2699 işçi hakkını aradığı için işten atıldı: Basına yansıyan bir protesto eylemi gerçekleştirilen işyeri mücadelelerinde, hakkını aradığı için en az 2.699 işçinin işten atıldığı tespit edilmiştir. Bunlardan 1.533’ü işyerinde sendikalaşmaya çalışırken işten atılmıştır.

-%14 tekstil işkolu: İşyeri temelli eylem vakalarının %14’ü kısaca tekstil diye anılan dokuma, hazır giyim ve işkolunda gerçekleşmiştir. % 13’ü metal işkolunda, %9’u da sağlık ve sosyal hizmet kolunda gerçekleşmiştir. Kurumsuz eylemlere 2020’ye (%15) göre iki misline yaklaşan bir atış gerçekleşmiştir.

-Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES): En çok eylem vakası örgütleyen sendikalara baktığımızda birinci sırada 45 vakayla KESK’e bağlı SES, ikinci sırada 32 vakayla Genel-İş, üçüncü sırada 31 vakayla Birleşik Metal-İş gelmektedir.”

Topluluk sitesinde yayınladığı raporunun açıklama metni şu şekilde:

“2022 yılındaki işçi sınıfı eylemlerini değerlendiren raporumuz yayında.

Bu rapor 2022’de gerçekleştirilmiş ve basına yansımış işçi sınıfı eylemleri üzerinedir. 2015 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu ile başladığımız yıllık raporların sekizincisidir.

2022 yılı, işçi sınıfı eylemleri raporlarını hazırlamaya başladığımız 2015’ten beri, en yüksek sayıda eylem vakasının gerçekleştiği ve işyeri temelli eylemlere en fazla sayıda eylemcinin katıldığı yıl olmuştur. 2022 yılının ilk iki ayı büyük bir fiili grev dalgasına şahitlik etti. Bu dalgayı 2022’nin Mart ayında Evrensel Gazetesi ile birlikte raporlaştırmış ve temel niteliklerini ortaya koymuştuk. Bu yüksek eylemli açılış 2022’nin geneline de bir miktar yansımış ve 2022’nin göstergelerini yukarıya çekmiştir.

2022 yılında basına yansıyan 1.556 tekil işçi ve memur eylemi tespit edilmiştir. Bir diğer deyişle, Türkiye işçi sınıfı 2022’de her gün ortalama 4,3 eylem gerçekleştirmiştir.

2022 yılında işyeri temelli eylemlere yaklaşık 155 bin kişi katılmıştır. Görünür yüzü Metal Fırtına olan büyük bir fiili grev dalgasının yaşandığı 2015 yılında bile eylemci sayısı 119 bin idi. Bu fark, 2022 yılında yaşanan eylemliliğin büyüklüğünü ortaya koyan en net göstergedir.

Önceki raporlar gibi, verileri haber taraması yoluyla elde ettik. Bunun için emek haberleri üzerine uzmanlaşmış üç haber sitesini (Evrensel gazetesi, Kızıl Bayrak, Sendika.org) ve bir medya takip ajansı aracılığıyla tüm yerel ve ulusal yazılı basını taradık. Pek çok vakada haberlerde bulamadığımız kimi ayrıntılara ulaşmak için ayrıca internet taraması yaptık, ilgili sosyal medya hesaplarından faydalandık ve ilgili sendikalar ile iletişime geçtik.”

Raporun PDF’ine buradan ulaşabilirsiniz