Korona pendemisi döneminde salgına karşı mücadele bahanesiyle demokratik hakları budayan, çıkardıkları yasalarla polis devletini tahkim eden ve militarizmi tırmandıran Avrupa burjuvazisi, silahlanma ve silah ticaretinde oransal olarak son dört yılın dünya birincisi oldu.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) açıkladığı yeni rapora göre, Avrupa’nın silahlanma harcamaları Ukrayna savaşı öncesinde artmaya başlamış. SIPRI raporu Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı işgalden sonraki verileri içermiyor. Rapor, Avrupa burjuvazisinin Ukrayna’da 2014 yılında gerçekleştirilen Batı destekli Neonazi darbeyi, silahlanma için bir vesileye çevirdiğini gösteriyor. SIPRI’nin Avrupa Güvenliği Bölümü Başkanı ve Rusya uzmanı Ian Anthony, NATO’nun yıllarca yürüttüğü savunma harcamalarını azaltma politikasından 2014 yılından itibaren geri döndüğünü ve silahlanmaya daha fazla harcama yapıldığını belirtiyor.
Dünya genelinde gerileme, Avrupa’da artış
Dünya genelindeki silahlanmanın 2017-2021 dönemini 2012-2016 ile karşılaştıran rapor, dünya çapında silah ticaretinde yüzde 4,6 oranında azalma olmasına karşın Avrupa devletlerinin askeri harcamalarında yüzde 19 oranında artış olduğunu gösteriyor. Raporda, dünyanın başka bölgeleri ile karşılaştırıldığında en fazla artışın Avrupa’da olduğu tespiti yapılıyor. SIPRI araştırmasını yapan uzmanlardan Pieter Wezeman, verileri “Çok endişe verici bir silahlanma” şeklinde değerlendiriyor.
Rapor, Batı’da “oldukça tehlikeli” olarak gösterilen Rusya ve Çin’in son dört yıllık dilimdeki silah satışlarında ise sırasıyla yüzde 26 ve 31 gerileme olduğunu kayda geçiyor.
Aynı dönemde ABD’nin, silah ve askeri malzeme ihracatını önceki dört yıllık dilime göre yüzde 14 artırdığı tespit ediliyor. Dünyada silah satışında üçüncü sırada olan Fransa’nın ise silah satışının yüzde 59 gibi yüksek bir oranda artırdığına dikkat çekiliyor.
SIPRI’nin uzmanlarından Wezeman, “Avrupa’ya silah ihracatını tetikleyen, çoğu Avrupa ülkesinin Rusya ilişkilerinin kötüleşmesi oldu. … Devletler epeyce alım yaptı” diyor.
Raporda, en büyük silah satışını ABD’nin gerçekleştirdiği belirtiliyor. Bu satışın yapıldığı ülkelerin başında ise askeri ihtiyacını kendi karşılayamayanlar yer alıyor. Ayrıca ABD’nin ağırlıklı olarak savaş uçağı sattığı; İngiltere, Norveç ve Hollanda’nın toplamda ABD’den 71 F-35 jeti aldıkları bilgisi aktarılıyor.
ABD’ye verilen son siparişlere bakıldığında da ağırlıklı olarak Rusya’nın çevresindeki ülkelerin harekete geçtiği gözleniyor. 2020-2021’de örneğin Finlandiya’nın 64, Polonya’nın 32 adet F-35 ısmarladığı dikkat çekiyor. Almanya’nın da ABD’den beş P-8A denizaltı avcı uçağı satın almak istediği kaydediliyor.
“Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş için henüz bir değerlendirme yapmak zor” diyen SIPRI uzmanı Anthony, bu savaşın Avrupa’nın siyasi ve askeri coğrafyasını çoktan temelden sarstığını belirterek, şunları dile getiriyor: “Bundan böyle, 1990’lı yıllarda mutabakat sağlandığı üzere Rusya ile güvenlik alanında kapsamlı işbirliği yapılacağı tahayyülü de ortadan kalkıyor. Rusya gelecekte, kestirilmesi zor bir dönem için partner olamaz.”
SIPRI uzmanlarına göre, Rusya’nın Ukrayna savaşı, NATO’nun doğudaki üyeleri konusunda Rusya’nın hassasiyetlerini dikkate almaya son vermesinin de önünü açmış bulunuyor. Uzmanlara göre, “NATO, doğudaki üyelerinde daimi muharip birlikler konuşlandırmayacağına dair Rusya’ya verdiği sözü artık yerine getirmekle yükümlü olmayacak.”
