TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), her ay Mustafa Sönmez’in katkısıyla sanayinin sorunları bülteni yayınlıyor. Bültenin 58. sayısı koronavirüs salgınının ekonomideki etkilerine ve işsizliğe ayrıldı. 

“Ekonomi çakıldı, 10 milyon işsiz korumasız”

IMF, OECD, TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı, T. Bankalar Birliği, İçişleri Bakanlığı verileri kullanılarak yapılan analizde, salgının ekonomide yaratacağı küçülme oranlarına ilişkin tahminlere yer verildi ve “2020’de Türkiye milli gelirinde yıllık küçülmenin yüzde 15-20’leri bulabileceği tahminleri yapılıyor” denildi. 

MMO analizde birçok ülkede “tam karantina” uygulanmasına geçildiğini belirterek salgının ömrünün kısaltılmaya çalışıldığını belirtti. Türkiye’nin de aralarında olduğu birçok ülkede ise “özellikle işyerleri açık tutularak karantinada kararlı bir çizgi izlenmediği için salgının kontrol süresi uzuyor ve bu uzadıkça ekonominin eski normaline dönmesinin süresi ve faturası da kabarıyor” denildi. 

Birçok sektörde daralma yaşandığı belirtilerek “yaklaşık 3 milyon çalışan nüfusun dükkan açması, evden çıkışı yasaklandı” denildi. 

“10 milyon işsizin çok azına İşsizlik Sigortası ile dokunulabildi”

Ekonomideki daralmanın sonucunda işsiz sayısının şimdiden 10 milyonu bulduğu hesaplanan analizde özetle şunlar ifade edildi:

• “GSYH’nin küçülmesi konusunda tahminler güç ama işsizlik verileri daha yakından izlenebiliyor. 2020 yılına yüzde 14 işsizlik oranı ve 4,5 milyon işsiz stoku ile giren Türkiye, salgın nedeniyle kapatılan işyerlerinden 1,5 milyon kişi, sokağa çıkması yasaklanan yaş grupları üstünden 1,5 milyon ve daralan işyerlerinden ücretsiz izne çıkarılan 2 milyon dolayında işini kaybedenlerle, 10 milyonluk bir işsiz kitlesine ulaşmış görünüyor. Ancak endişe veren, bu kitlenin çok azına İşsizlik Sigortası ile dokunulabilmiş olması. Sadece İşsizlik Sigortası ile yeni çıkarılan ücretsiz izinlilere günlük 39 TL’lik ödemenin dışında, işini kaybedenler sahipsiz ve herhangi bir sosyal devlet korumasından mahrum durumda.
• Salgının bedelinin daha az olması için kararlı bir tam karantina uygulanması ve merkezi yönetimin ücret düşürmeksizin destek/ödeme yükümlülüğünü üstlenerek ücretli izinli olarak tüm çalışan nüfusun (zorunlu stratejik işyerleri ve üretim alanları dışında) korunması ve işsizlere nakit desteği verilmesi yoluyla toplumun tamamının tam karantinaya tabi tutulması gerekiyor. Bu yapılmadıkça, salgının ömrü uzayacak ve fatura tüm toplum için daha da ağırlaşacaktır.