Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, dünyadaki 180 ülkenin basın özgürlüğü karnesini mercek altına aldığı 2021 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ni açıkladı. Geçen yıl 154. sırada yer alan Türkiye, bir sıra yükselerek 153. sırada yer aldı.
Gazetecilerin keyfi tutuklanması, internet haberciliğine yönelik sansür, eleştirel gazeteciliğe idari yaptırım ve gazetecilere şiddet temel sorunlar arasında bulunuyor.
Türkiye, Belarus gerilediği için bir üst sırada
Türkiye, Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 2020 yılında 154. sırada yer almıştı. Belarus, cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına yönelik kitlesel eylemler sırasında habercilere yönelik baskı nedeniyle beş basamak gerilediği için Türkiye bir üst sıraya çıktı.
Bununla birlikte raporda Türkiye’de gazeteci tutuklamalarıyla ilgili “reform düzenlemelerinin ardından bazı gazetecilerin tahliye edilmesi ve geçmişe göre tutuklamaya değil daha ziyade adli kontrole ağırlık verilmesi” yorumu yapıldı.
Avrupa Birliği bölgesinde gerileme
Listenin ilk üç sırasında Norveç, Finlandiya ve İsveç yer alırken, gazetecilere yönelik saldırıların iki kat arttığı, keyfi gözaltıların yaşandığı Avrupa Birliği ve Balkanlar sıralamada geriledi.
Almanya, pandemi döneminde aşı karşıtı ırkçı-faşist çetelerin organize ettiği eylemler sırasında onlarca gazetecinin saldırıya uğraması nedeniyle iki basamak gerileyerek 13. oldu. Yunanistan 5 basamak gerileyerek 70., Polonya iki basamak gerileyerek 64., Bulgaristan bir basamak gerileyerek 112. sırada yer aldı. Listede Fransa 34., İtalya 41., Sırbistan ise 93. sırada.
Trump döneminde rekor
Endekste Amerika’daki basın özgürlüğüne dair veriler de yer aldı. RSF’nin partner örgütü US Press Freedom Tracker’a göre ABD, eski Başkanı Donald Trump’ın son bir yılında gazetecilere yönelik şiddette rekor kırdı. Bu süreçte 400’ü aşkın gazeteci saldırıya uğradı, 130’u gözaltına alındı.
Pandemi haberciliği yasaklandı
Afrika kıtası da özellikle pandemide gazetecilere yönelik şiddetle öne çıktı. Listede 124. sırada yer alan Tanzanya’da koronavirüsü “Batılıların komplosu” olarak gösteren ve “dua yoluyla kurtulma”yı savunan Cumhurbaşkanı John Magufuli, Mart’ta yaşamını yitirene kadar pandemi haberciliğini yasaklamıştı.
“Sansür virüsü”
Asya Pasifik bölgesinden Çin, raporda “sansür virüsü” ile eleştiriye konu edilirken 177. sırada yer aldı. Pekin yönetiminin Hong Kong politikalarının gazetecilik üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğu öne sürüldü.
Bölgesel sıralamada son sırada yer alan Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da ise pandemi şartları haberciliği boğmak için fırsata dönüştürüldü. Listede Cezayir 146., Fas 136., Suudi Arabistan 170., Mısır 166. ve Suriye 173. sırada yer aldı.
