ABD eski Başkanı Donald Trump, ABD birliklerinin 1 Mayıs’a kadar Afganistan’ı terk edeceği konusunda Taliban ile anlaşmıştı. Halefi Biden, anlaşılan tarihte değil, geri çekilmek için sembolik bir tarih seçti. Hükümet kaynaklarına göre, ABD Başkanı Joe Biden, 11 Eylül 2001 New York ve Washington saldırılarının 20. yıldönümüne kadar tüm ABD birliklerini Afganistan’dan çekmek istiyor. Üst düzey bir ABD hükümet yetkilisi Salı günü yaptığı açıklamada, askerlerin Afganistan’dan düzenli bir şekilde geri çekilmesinin 1 Mayıs’tan önce başlaması ve en geç 11 Eylül’e kadar tamamlanması iddiasını öne sürdü.
ABD hükümet temsilcisi, geri çekilmenin NATO ortaklarıyla koordine edileceğini söyledi. Yetkililer, birlikte Afganistan’a gittiklerini ve “birlikte dönmeye hazır” olduklarını belirtti. Geri çekilmenin şartlara bağlı olmadığı, çünkü son yılların deneyimlerine göre böyle bir yaklaşımın “sonsuza kadar Afganistan’da kalmaya” yol açacağı ifade ediliyor. Afganistan’daki askeri birliklerin çekilmesinden sonra, ülkede yalnızca ABD diplomatlarını korumak için askerlerin kalması öngörülüyor.
Taliban, 1 Mayıs tarihinde geri çekilmenin olmaması durumunda NATO birliklerine karşı yeni saldırılar düzenleme tehdidinde bulunmuştu. ABD hükümet yetkilisi, Taliban’ı geri çekilme sırasında yabancı birliklere yönelik saldırılar konusunda uyardı. Böyle bir durumda ABD’nin sert bir şekilde karşılık vereceği tehdidinde bulundu.
Biden: 1 Mayıs’ta çekilmeye başlıyoruz
11 Eylül’e kadar çekilme kararıyla ilgili resmi bir açıklama da bugün NATO karargahında konuyu görüşecek olan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’dan geldi. Afganistan'daki güçleri çekme “vaktinin geldiğini” söyleyen ABD Dışişleri Bakanı, “Müttefiklerimizle, NATO Genel Sekreteri'yle baştan beri tesis ettiğimiz ilke üzerinden yakın çalışmak için buradayım; yani birlikte girdik, birlikte uyum sağladık, birlikte çıkıyoruz” ifadelerini kullandı. Savunma ve dışişleri bakanlarıyla Brüksel’de bulunan ABD’li yetkililerin, NATO’daki müttefikleriyle birlikte Afganistan’dan çekilme konusunu görüştü.
ABD Başkanı Joe Biden ise çekilme hazırlıklarına dair açıklamalarda bulundu. Selefi Donald Trump’ın 1 Mayıs kararına atıf yaparak çekilme sürecini bu tarihte başlatacaklarını belirten Bide, “Ancak, buradan çıkarken acele etmeyeceğiz. Bunu sorumlu, temkinli ve güvenli bir biçimde yapacağız” ifadelerini kullandı. Biden, askerlerinin çekilme takvimine dair de 11 Eylül tarihini vererek “Saldırının 20'nci yıl dönümünden önce, ABD askerleri NATO müttefiklerimizin askerleri ve operasyonel ortaklarımızla birlikte Afganistan'dan çıkmış olacak” dedi.
Afganistan’da 2500 asker kaldı
Resmi bilgilere göre şu anda Afganistan’da 2 bin 500 civarında ABD askeri bulunuyor. On yıl önce bu sayı yaklaşık 100 bin kadardı. Son zamanlarda, ABD birlikleri de dahil olmak üzere, NATO ülkelerinden toplam 10 bin asker, güvenlik güçlerine eğitim vermek ve “seçilmiş” hükümeti desteklemek için Afganistan’daydı. Bunların arasında 19 yıldır Afganistan’da bulunan 1000 civarında Alman askeri var.
Afganistan’dan asker çekme kararının, Biden’ın vermek zorunda olduğu en hassas kararlardan biri olduğu ileri sürülüyor. Her iki seçenek de -geri çekilme veya kalma- “riskli” kabul ediliyor. ABD Kongresi tarafından atanan bir grup uzman, Şubat ayında yayınlanan bir raporda, ABD hükümetinin Doha Anlaşması’nda kalmasını,1 Mayıs’ta askerlerini geri çekmemesini, ancak Taliban’ın yükümlülüklerini yerine getirdiği durumda bunun yapılmasını önermişti.
Alman hükümeti kısa süre önce Afganistan’daki NATO misyonunun sona ermesinin, Taliban ile Kabil hükümeti arasındaki barış müzakerelerinin başarısına bağlı olmasını savundu. Buna göre, 1 Mayıs’ın ötesinde Afganistan’da kalmak, Batılı askerlerin Taliban’ın yeniden şiddetine maruz kalması riskini barındırıyor. Bu senaryo nedeniyle, Alman Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer’ın Alman ordusuna bağlı askerler için koruyucu önlemlerin güçlendirilmesi emrini verdiği belirtildi.
Uzmanlar ayrıca, 1 Mayıs’ta geri çekilme durumunda, Taliban’ın iktidarı ele geçirme riskine ve başka bir iç savaşa işaret ediyor. Yanı sıra ABD’ye yönelik bir terör tehdidi ve bunun AB’ye yansımaları üzerinde duruluyor, yeni bir mülteci krizine dikkat çekiliyor.
İngilizler de askerleri çekmek istiyor
Basında çıkan haberlere göre, İngiltere de askerlerini 11 Eylül’e kadar Afganistan’dan çekmeyi planlıyor. Times Salı günkü haberinde, yaklaşık 750 İngiliz askerinin neredeyse tamamının ülkeye geri dönmelerinin beklendiğini öne sürdü.
