12 Eylül askeri darbesinin bir numaraları ismi Kenan Evren ve dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya'nın yargılanmasına başlandı. Evren ve Şahinkaya'nın avukatları darbede kontrgerilla ve ABD'nin rolünün araştırılmasını istedi.
12 Eylül davasının iki sanığı Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya duruşmaya katılmadı.
Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen 12 Eylül davasının ilk duruşmasında sanık sandalyesi boş kaldı. Anayasal düzeni ortadan kaldırdıkları gerekçesiyle yargılanan dönemin Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, duruşmaya katılmazken, sanık avukatları mahkeme salonunda hazır bulundu.
Evren'in tedavi gördüğü hastanede düşerek omzunu çatlattığı, bu nedenle de duruşmaya katılmayabileceği belirtilmişti.
Müdahillik talebinde bulunanlar arasında babası Diyarbakır Cezaevi'nde gördüğü işkence nedeniyle ölen BDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan, Bağımsız Mardin Milletvekili Ahmet Türk, ''DİSK Davası'' sanığı CHP İstanbul Milletvekili Süleyman Çelebi, öldürülen Savcı Doğan Öz'ün kızı Bengi Heval Öz ile Yılma Durak, Oğuzhan Müftüoğlu, Yılmaz Kızılırmak, ''Terzi Fikri''nin oğlu Naci Sönmez, Azimet Köylüoğlu, ''Ülkü Ocakları davası''ndan yargılanan Kadir Mahir Damatlar, BBP Genel Başkan Yardımcısı Remzi Çayır dikkati çekti.
Müdahillik talebinde bulunan tüzel kişilerden ise TBMM'yi temsilen TBMM Hukuk Hizmetleri Başkanı Yıldız Bezginli, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ne izafeten Başbakanlık Hukuk Hizmetleri Başkanı Sami Arslan Aşkın, CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökhan Günaydın, MHP Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Yaşar Yıldırım, BDP tüzel kişiliği adına Genel Başkan Yardımcısı Meral Danış Beştaş, Milliyetçi Türkiye Partisi Genel Başkanı Ahmet Yılmaz Büyükekmekçi, TÖB-DER Genel Başkan Yardımcısı İsmet Yalçınkaya, Diyarbakır Barosu Başkanı Mehmet Emin Aktar, Ankara 68'liler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Koç, ÇHD Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı, İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Emek Partisi Genel Başkanı Selma Gürkan, Türkiye Barolar Birliği adına Ali Sarıgül, EDP Genel Saymanı Abdullah Çiftçi'nin arasında bulunduğu birçok kişi duruşmada hazır bulundu.
Ahmet Türk, ismi tutanağa geçirilirken, ''Diyarbakır zindanlarının tanığı ve sanığı Ahmet Türk'' dedi.
Sanık avukatlarının taleplerinin alınması ve bu talebin reddine ilişkin kararın açıklanmasının ardından müdahale talebinde bulunanlar ve avukatları söz alarak, iddianame okunmadan önce sanıkların duruşmada mutlaka hazır edilmesini istedi.
Bazı avukatlar ise Evren ve Şahinkaya'nın tutuklanmasını talep etti.
Duruşmanın sürpriz çıkışı ise Evren ve Şahinkaya'nın avukatlarının darbede kontrgerilla ve ABD'nin rolünün araştırılması isteği oldu.
BDP tüzel kişiliği adına duruşmaya katılan partinin Genel Başkan Yardımcısı Beştaş, sanıkların mağdur ettiği yüz binlerce insan olduğunu anlatarak, ''Sanıklarla aynı sevk maddelerinden yargılanan birçok kişi tutuklu yargılanıyor. Sanıklar da tutuklansın'' dedi.
Avukat Ömer Kavili ise çok önemli bir duruşmanın görüldüğünü belirterek, duruşmada yedek hakimin hazır edilmesini talep etti. Sanıkların duruşmaya katılamayacaklarına ilişkin Ankara Adli Tıp Grup Başkanlığı'nın raporunun duruşmaya bugün gelmesini eleştiren Kavili, mahkemenin, usulü işlemleri tamamladıktan sonra duruşmaya başlaması gerektiğini ifade etti. Kavili, yüz yüzelik ilkesi gereği sanıkların duruşmada hazır edilmesini istedi.
Avukat İmdat Balkoca ise ''Sanıklar tutuklanarak, en azından cezaevinde yaşamanın zorluğunu anlamalıdırlar'' dedi.
Avukat Hasan İlter de sanıkların duruşmaya getirilmesini talep ederken, Avukat Rasim Öz, ise Ankara Adli Tıp Kurumu Grup Başkanlığı yetkilileri hakkında suç duyurusunda bulunulmasını istedi.
Sanıkların avukatı Acar ise müvekkillerinin sağlık nedeniyle duruşma salonuna gelemeyeceklerini belirterek, telekonferans yöntemiyle savunmalarının alınması talebini tekrarladığını bildirdi. Müvekkilleri hakkındaki tutuklama talebinin reddini isteyen Acar, iddianamenin okunmasına geçilmesinin kendileri açısından sakıncası olmadığını söyledi.
Mahkeme, taleplerle ilgili karar vermek üzere saat 14.00'e kadar duruşmaya ara verdi.
Duruşmanın başında, salondaki avukatlardan bir kısmının ayakta kalması üzerine mahkeme başkanı, ''Ben utanıyorum teklif etmeye ama, sanık yeri boş'' dedi. Avukatlar, ''Boş kalsın'' cevabını verirken, mahkeme başkanı, ''Bazı avukatların o yönde talebi olmuştu, o yüzden'' ifadesini kullandı.
Ancak duruşmanın ilerleyen saatlerinde bazı avukatlar sanık bölümüne oturdu.
Mahkeme başkanı, duruşma salonunda fotoğraf çekilmesi durumunda suç duyurusunda bulunulacağını belirtti.
Duruşmayı, AKP Grup Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı ve Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün, İstanbul Milletvekili İbrahim Yiğit, Adıyaman Milletvekili Ahmet Aydın, İzmir Milletvekili Hamza Dağ, Manisa Milletvekili Selçuk Özdağ, CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökhan Günaydın, CHP İstanbul Milletvekilleri Sezgin Tanrıkulu, BDP Muş Milletvekili Sırrı Sakık, Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, Bağımsız İstanbul Milletvekili Levent Tüzel'in de arasında bulunduğu bazı milletvekilleri de izledi.
Yetkisizlik kararına ret
Duruşmada Kenan Evren'in avukatı savunma yapmaya başladı. Davanın yok hükmünde sayılması yönünde karar verilmesini talep eden avukat, mahkeme başkanına 'Düzeni sağlayamayacaksınız savunma yapmam' dedi. Evren'in avukatı, '12 Eylül 1980-83 arası Anayasa'nın teminatında' dedi ve ekledi: 'Bu anayasayı yargılayamazsınız.Bu mahkeme yetkisiz.'
Sanık avukatı savunmasında şunları söyledi:
'Yapılanların anayasal dayanağı var. 12 Eylül darbedir ancak bu mahkeme yetkisiz. Mahkemenin yapacağı her türlü işlemin yok hükmünde olduğunun tespitini istiyoruz.'
Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi Hakimi, sanıkların avukatı Bülent Hayri Acar'ın "mahkemenin erksiz/yetkisiz olduğu, soruşturmanın ve yargılamanın yokluğuna karar verilmesi, mahkemenin bundan önceki işlemlerinin de yok sayılması" istemini reddetti.
Adli tıp raporu sunuldu
12 Eylül Davası sanıkları Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'nın sağlık durumuna ilişkin adli tıp raporu mahkemeye sunuldu. Raporda, Evren ve Şahinkaya'nın sağlık durumlarının İstanbul Adli Tıp Kurumu tarafından incelenmesi istendi.
Mahkeme 3 gün boyunca sürecek
Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'nde ilk duruşması başlayan 12 Eylül Davası ile ilgili, mahkemenin 3 gün boyunca saat 19.00'a kadar devam etmesine karar verildi.
Cumhuriyet / 04.04.12
