Kamboçya ve Bangladeş gibi ülkelerde H&M, Zara, GAP, Levis gibi uluslararası giysi tekellerine üretim yapan işçilerin günlük ortalama ücretleri 1.25 euro civarında. Dünyanın en zenginleri sıralamasında 8. yükselen H&M’in sahibi Stefan Persson ise günde 1 milyon 140 bin euro kazanıyor. Persson çok güç koşullarda günde 12-16 saat çalışan işçilerin emeklerini sömürerek koca bir servet edindi ve mağazalarının sayısını 2 700’e çıkardı.
Merkezi İsveç’te bulunan Fair Trade Center “Temiz Elbiseler Kampanyası” ile birlikte Asya ülkelerinde tekstil sanayinde düşük ücretle çalıştırılan işçilerin çalışma ve yaşam koşullarına dikkat çekmek ve giysi tekellerinin sorumluluklarını üstlenmeleri sağlamak amacıyla Avrupa çapında bir kampanya başlattı.
“Daha Fazla Mazerete Hayır” parolası ile başlatılan kampanya H&M başta olmak üzere çok uluslu giyim tekellerini işçilere geçinebilecekleri bir ücret ödemeye zorlamalarını amaçlıyor. Her iki kurum tarafından yapılan ortak açıklamada İsviçre, Hollanda, Danimarka ve Norveç’te bulunan H&M mağazalarının önünde ve içlerinde değişik protesto gösterileri yapılacağı bildiriliyor. Avrupa’nın diğer ülkelerinde yaşayan tüketicilerin ise livingwage.cleanclothes.org adresinde başlatılan imza kampanyasına katılmaları isteniyor.
İŞÇİLER AÇLIKTAN VE YORGUNLUKTAN BAYILIYOR
Tv 4 kanalının “Acı Gerçek” programının ekibi geçtiğimiz ay Kamboçya’ya giderek H&M’e üretim yapan işçilerin çalışma ve yaşama koşullarını araştırmış, yeterli gıda alamayan ve çalışma temposuna dayanamayan yüzlerce işçinin bayıldığını kamuoyuna duyurmuştu.
H&M’in internet sayfalarında Bangladeş’te H&M’e üretim yapan işçilerin yaşam standartlarının yüksekliğini anlatan bir reklam filmi yer alıyor. Bangladeş’te işçilerin yaşam koşullarını araştıran “Acı Gerçek” ekibi ise çok farklı manzaralarla karşılaştı. Bangladeş’de işçiler Kamboçya’dakilerden daha düşük ücretle çalıştırılıyor. Günde 10-12 saat çalıştırılan işçilerin ortalama aylık ücretleri 30 euro. Güvenlik önlemlerinin alınmadığı fabrikalarda sık sık iş kazaları oluyor, yangınlar çıkıyor. Bundan 2 yıl önce H&M’e üretim yapan fabrikada çıkan yangında 20 işçi yaşamını yitirdi.
Ücretlerini yükseltmek ve çalışma koşullarını iyileştirmek için gösteri ve grevler yapan işçilere polis cop ve silahlarla saldırıyor. H&M’in sahibi Persson Fair Trade Center ve diğer kurumların işçilere geçinebilecekleri ücret ödenmesi talebini H&M’in sendikaları desteklediğini belirterek yanıtlıyor. Oysa H&M üretiminin bir bölümünü sendikaların yasak olduğu serbest bölgelerde yaptırıyor. H&M üretim yapan fabrikadaki işçiler sendikaya üye oldukları için işten atılıyor.
H&M VERGİ ÖDEMİYOR
H&M her yıl Bangladeş’ten 1 milyar 110 milyon euro tutarında giysi aldığı halde vergi ödemiyor. Alımları doğrudan değil Hong Kong’da kurdurduğu firma aracılığı ile dolaylı yapan H&M yılda milyonlarca euro vergi vermekten kurtuluyor.
180 milyar kronluk servetiyle Dünyanın en zenginleri arasında yer alan Persson aşırı sömürüden elde ettiği gelirleri Paris, Kopenhag ve Stockholm’de gayri menkul alarak değerlendiriyor. Satın aldığı binaları H&M’e kiraya vererek yılda yaklaşık 1 milyar kron daha kazanıyor. Persson Londra yakınlarında iki köy satın aldı. 4 bin 500 fotbol sahası genişliğindeki köylerin değerinin 1 milyar olduğu tahmin ediliyor.
ANF / 16.12.12
