İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu Ocak-Şubat-Mart 2020 Marmara Bölgesi Hapishaneleri raporunu bugün paylaştı.

Hapishanelerden yapılan toplam 75 başvuru* sonucunda 246 hak ihlali yaşandığı belirtilen raporda “Ocak ayında 35, Şubat ayında 36, Mart ayında 175 farklı ihlal gerçekleşmiştir” denildi.

Raporda yer alan başlıca hak ihlalleri

‘İşkence, darp, kötü muamele’ başlığı altında “Bu üç ay boyunca mahpuslara yönelik fiziki saldırılar, tehdit, darp ve işkence devam etmiştir.  Haksız ve gerekçesiz bir şekilde verilen sürgün cezaları, hücre cezaları, sosyal hakların engellenmesi, basım ve yayın araçlarına ulaşımın engellenmesi ve süreklilik gösteren disiplin cezaları gibi uygulamalar hapishanelerdeki tecridi derinleştirmekte mahpusların yaşamlarını çekilmez hale getirmektedir” denilerek bu başlık altına giren başvuru örnekleri aktarıldı.

‘İletişim yasakları’nın bu dönemde en fazla yaşanan ihlal olduğu belirtilen raporda salgın bahanesiyle görüşün yasaklandığına dikkat çekildi ve başvurulardan örnekler aktarıldı. Bu kapsamdaki saldırılar şöyle sıralandı:

“Kitap, gazete, dergi gibi süreli ve süresiz yayınların verilmemesi, dışarıdan gönderilen gazete ve dergilerin alınmaması, mahpusların yazdığı mektupların hiçbir gerekçe gösterilmeden gönderilmemesi, mahpuslara gönderilen mektupların mahpuslara ulaşmasının engellenmesi, mektupların içeriğinin karalanması, okunmaz hale getirilmesi, telefon görüşmesi esnasında tekmil dayatmasına maruz kalınması, tekmil vermeyenlere  telefon görüşmesi yaptırılmaması  son üç ay içerisinde de gerçekleşmiş başlıca iletişim hakkı ihlallerdir.”

“Yeterli revir hizmeti dahi yok”

‘Sağlık ve tedavi hakkı ihlalleri’ için şu ifadeler kullanıldı:

“Komisyonumuza yapılan tüm başvurularda, mahpusların yeterli revir hizmeti dahi alamadıkları, kampus içinde tam teşekküllü hastanelerin bulunmadığı, tam teşekküllü hastanelere aylar sonra sevk yapılabildiği, sağlık ve tedaviye erişimde yaşanan sorunların devam ettiği belirtilmiştir. Anlatılanlara göre; Revire sevk edilmeme ya da geç sevk edilme, acil durumlar da dahi aylar sonra hastaneye sevk, hastaneye sevk edilse dahi kontrol, tetkik ve muayenelerin randevularına zamanında götürülmeme, hastaneye gidişlerinde hasta mahpuslara ters kelepçe uygulamasının dayatılması, hastanelere kafes denilen hücreli ring araçlarıyla götürülmek istenmeleri, çıplak arama zorlamasını kabul etmeyen hasta mahpusların hastanelere götürülmemeleri, doktor muayenesi sırasında askerin odadan çıkmak istememesi, muayene sırasında mahpusun kelepçelerinin çıkarılmaması, kelepçeli ve jandarma eşliğinde muayene ve tedaviye zorlanma şeklinde mahpusların sağlık ve tedavi hakları ihlal edilmektedir.

Ayrıca, hapishane koşullarının hızla yayılan ölümcül korona virüsü için çok elverişli olduğu bilinmesine rağmen, salgını önlemek için yeterli önlemler alınmamıştır. Mahpuslara ücretsiz temizlik ve hijyen malzemeleri verilmesi gerekirken mahpuslar para vererek dahi yeterli temizlik malzemelerine erişememektedir. Bu durum tüm mahpusların hastalığa yakalanma riskini artırırken, 65 yaş üstü, kronik ve ağır  hastalıkları olan mahpusları ağır risk altına sokmuştur.

Corona salgınının getirdiği bu risk yanında, önlem adı altında ağır ve kronik hastalığı olanların rutin tedavilerine ara verilerek  hasta mahpuslar bir anlamda ölüme terk edilmişlerdir.”

‘Sürgün sevkler, disiplin cezaları ve infaz yakmalar’ biçimindeki hak ihlallerinin sıralandığı raporda üç ay boyunca gelen başvurular üzerine yetkili ve sorumlu kurumlara yazılan yazıların sayısı açıklandı.

“Hapishane Komisyonu olarak; içerdekilerin sesi olabilmeyi, yaşanan sorunları görünür kılabilmeyi, sorunlara duyarlılık ve çözüm yaratabilmeyi  amaçlıyoruz” ifadeleriyle raporun amacına değinilen son bölümde, “Biliyoruz ki; hapishanelerde yaşanan hak ihlallerinin çözümü için dışarıdan yükselteceğimiz ses, dışarının duyarlılığı elzemdir” vurgusu yapıldı.

* Raporda ihlal başvurusu yapılan hapishaneler şöyle sıralandı:

“Marmara Bölgesi’nde bulunan; Silivri Ceza İnfaz Kurumları  (CİK) , Tekirdağ 1 ve 2 Nolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK,  Edirne F Tipi Yüksek Güvenlikli CİK, Maltepe 1 Nolu L Tipi Kapalı CİK, Maltepe Açık CİK, Metris CİK, Kocaeli 1 Nolu F tipi Kapalı CİK, Düzce T Tipi Kapalı CİK, Bolu F tipi Kapalı CİK, Bakırköy Kadın Kapalı CİK, Gebze Kadın Kapalı CİK’ten derneğimize başvurular olmuştur.

Marmara Bölgesi dışında kalan hapishaneler; Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli CİK, Giresun Espiye L Tipi Kapalı CİK, Gümüşhane E Tipi Kapalı CİK, Kahramanmaraş Türkoğlu 1 Nolu L Tipi Kapalı CİK, Yozgat Açık CİK, Kütahya Tavşanlı T tipi Kapalı CİK, Bitlis Tatvan Açık CİK, Alanya L Tipi Kapalı CİK, Osmaniye 2 Nolu T Tipi Kapalı CİK, Ordu F Tipi Kapalı CİK, Trabzon Beşikdüzü T tipi, Afyon 1 Nolu T Tipi, Muğla Seydikemer Eşen T Tipi Kapalı CİK ve yurt dışından İran Umriye Hapishanesi’nden derneğimize başvurular olmuştur.”

Kızıl Bayrak / İstanbul