Korona günleri içinde yer alan Nisan ayında hak ihlallerinde hiçbir gerileme yaşanmadı. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Nisan 2020’ye ilişkin hak ihlalleri raporu hazırladı. Gazete Duvar’da Serkan Alan’ın değerlendirdiği rapora göre Covid-19 nedeniyle ölümlerin sürdüğü Nisan ayında 271 yaşam hakkı ihlali yaşandı.
‘Yargısız İnfaz, Dur İhtarı, Rastgele Ateş Açma Olayları’ nedeniyle 3, ‘Silahlı Çatışmalar’ nedeniyle 17, ‘Kara Mayınları, Sahipsiz Bomba ve Patlayıcılar’ nedeniyle 1 yaşam hakkı ihlalinin yaşandığı ifade edilen raporda, cezaevlerinde 10, kadın cinayetlerinde 20 ve iş cinayetlerinde 220 yaşam hakkı ihlali yaşandığı bilgisi kaydedildi. Öte yandan korona virüsü nedeniyle yaşanan ihlaller de raporda yer aldı.
Sağlık çalışanlarında koronavirüs
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın, 29 Nisan itibarıyla Covid-19 tanısı konulan sağlık çalışanı sayısını 7 bin 428 olarak açıkladığı hatırlatılan raporda, tabip odalarının ay içerisinde sağlık çalışanlarındaki pozitif sayılara ilişkin paylaştığı bilgiler yer aldı. İzmir Tabip Odası, 27 Nisan itibariyle 142 hekim, 2 diş hekimi, 137 hemşire/ebe, 81 personel, 16 tıbbi sekreter, 23 teknisyen, 30 memur, 6 eczacı, 2 psikolog, 5 güvenlik görevlisi, bir şoför ve 2 mühendis olmak üzere toplam 447 sağlık çalışanının Covid-19 testlerinin pozitif çıktığını açıkladı. Adana Tabip Odası, ise 31 Mart itibariyle Adana’da 16, Ankara Tabip Odası ise 24 Nisan itibariyle 175, Diyarbakır Tabip Odası ise 24 Nisan itibariyle 54 sağlık çalışanının Covid-19 testlerinin pozitif çıktığını açıkladı.
‘Ücretsiz ekmek dağıtılması yasaklandı’
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, 31 Mart günü katıldığı bir televizyon programında İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediyeleri tarafından bağış toplanması konusunda “Devlet, vali izin vermeden banka numaraları açıklayıp ‘Ben yardım topluyorum’ derseniz bu, başka devlet, yeni hükümet oluşturmak istiyorsunuz demektir” ifadeleri de raporda yer aldı. Yayınlanan genelge ile İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediyelerine ait hesapların bloke edildiği hatırlatılarak yaşananlar şu şekilde sıralandı:
– 18-19 Nisan sokağa çıkma yasağı sırasında Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından ücretsiz ekmek dağıtılması İçişleri Bakanlığı genelgesi uyarınca yasaklandı.
– 7 Nisan günü diktirdiği maskeleri Bartın semt pazarında ücretsiz dağıtan Bartın Halkevleri Şube Başkanı ve maskeleri diken terzi gözaltına alındı, ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
– Ağrı’da ihtiyaç sahiplerine gıda kolisi dağıtan HDP Merkez İlçe Yöneticisi ve HDP Üyesi, “Vefa Sosyal Destek Grubu dışında yardım dağıtılmasının yasak olduğu” gerekçesiyle gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün serbest bırakıldı. 50 yardım kolisine ise polis tarafından el konuldu.
– 26 Nisan günü Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından gönderilen ekmekleri Yüreğir ilçesinde ücretsiz dağıtan üç kişi gözaltına alındı. Doğankent Polis Karakoluna götürülen üç kişi ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
İSİG Meclisi: Nisan ayında en az 103 işçi koronadan öldü
DİSK tarafından 27 Nisan günü açıklanan rapora da ‘ihlal raporunda’ yer verildi. DİSK, 24 Nisan itibariyle 535 işçinin Covid-19 testlerinin pozitif çıktığı açıkladı. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin 17 Nisan günü açıkladığı raporda da salgının işçiler açısından durumu ayrıntılı olarak ele alındı. 11 Mart-10 Nisan arasında en az 159 işyerinde 855 işçinin testlerinin pozitif çıktığı ifade edilen İSİG Meclisi’nin raporunda, salgının ilk bir ayında 107 işyerinde üretime/hizmete ara verildiği, üretime ara veren işyerlerinde işverenlerin ağırlıklı olarak işyerinde Covid-19 vakalarının görülmesi ya da işçilerin mücadeleleri sonucu bu kararı aldığı vurgulandı. Öte yandan İSİG Meclisi, Nisan ayında en az 103 işçinin korona virüsü nedeniyle öldüğünü açıkladı.
Yaşam hakkı ihlalleri
Tanrıkulu tarafından hazırlanan rapora göre, “Yargısız İnfaz, Dur İhtarı, Rastgele Ateş Açma” nedeniyle nisan ayında 3 yaşam hakkı ihlal edildi. 23 Nisan’da Mardin’in Nüsaybin ilçesinde “nereden atıldığı belirlenemeyen bir merminin başına isabet etmesi sonucu” 10 yaşındaki Rojin Ece hayatını kaybetti. İstanbul’da 11 Nisan günü bir polis tarafından silahla yaralanan A.M. ise 12 Nisan günü hastanede öldü. 27 Nisan günü Adana Seyhan’da Suriye uyruklu Ali H., sokağa çıkma yasağına uymadığı gerekçesiyle kendisini durduran polis tarafından öldürüldü.
“Kara Mayınları, Sahipsiz Bomba ve Patlayıcılar” başlığı altında ise, 31 Mart günü Diyarbakır Lice’ye bağlı Serin Köyü yakınlarında hayvan otlatan Yusuf Yıldırak’ın ölümüne raporda yer verildi. Yıldırak mayın patlaması sonucu ağır yaralandı ve 3 Nisan günü hastanede öldü. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre, nisan ayında en az 20 kadın erkekler tarafından öldürüldü.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre, nisan ayında (103’ü Covid-19 nedeniyle) 220 işçi yaşamını yitirdi. Ölenlerden 14’nün kadın, 4’ünün çocuk, 8’nin de göçmen/mülteci olduğu belirlendi.
‘500’den fazla kişi sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltınaalındı’
Düşünce ve ifade özgürlüğü alanlarında da ihlaller nisan ayında sürdü. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle 500’den fazla kişi gözaltına alındı. Nisan ayında, en az 1 gazeteci (Hakan Aygün) tutuklandı ve 6 Mayıs tarihinde tahliye edildi. En az 4 gazeteci gözaltına alındı. En az 12 gazeteci hakkında dava, en az 7 gazeteci hakkında ise soruşturma açıldı.
Dava açılan gazeteciler, “Yeni Yaşam Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Ferhat Çelik, Yazıişleri Müdürü Aydın Keser, Oda TV Haber Müdürü Barış Terkoğlu, Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan, Muhabir Hülya Kılınç, Yeniçağ Yazarı Murat Ağırel, BirGün Yazarı Erk Acarer), Cumhuriyet Muhabiri Alican Uludağ, Yazıişleri Müdürü Olcay Büyüktaş Akça, Cumhuriyet Muhabiri Hazal Ocak, Fatih Portakal ve Sabiha Temizkan” olarak raporda yer aldı.
Haklarında soruşturma açılan gazeteciler ise, “ÇGD Rize Şube Başkanı Gençağa Karafazlı, Doğan Can İlek, Hasan Fehmi Demir-Rize; Oktay Candemir-Van (üç ayrı soruşturma); Ahmet Kanbal-Mardin, Zülal Koçer-İstanbul, Ruşen Takva” olarak sıralandı.
