Ankara’da 13 Aralık 2018’de 9 kişinin hayatını kaybettiği, 100’e yakın kişinin yaralandığı tren kazasına ilişkin bilirkişi raporu, katliamın temel nedenlerinin erken açılış ve tren hattının yanlış trafik yönetim sistemiyle çalıştırılması olduğunu ortaya koydu.
Ankara tren katliamıyla ilgili yürütülen soruşturmada, Eskişehir Teknik Üniversitesi Raylı Sistemler Programı öğretim üyelerinden oluşan 3 kişilik bilirkişi heyeti raporunu tamamladı. Savcılığa gönderilen 12 sayfalık raporda, katliamın 3 temel nedeni olduğu ifade edildi.
Birinci ‘kök’ neden hattın erken açılması
Katliamın nedenlerinin başında hattın tamamlanmadan açılması geldi ve raporda bununla ilgili şöyle denildi: “Ankara-Sincan hızlı tren hattını imalatı tamamlanmadan, ETCS/ERTMS sistemi gerekleri olmadan işletmeye açtığı için TCDD Genel Müdürü İsa Apaydın kusurludur. Kazanın birinci ‘kök’ nedeni, hattın eksikleri olduğu halde açılması, diğer bir ifadeyle hattın açılması için acele edilmesidir.”
İkinci neden yeni trafik yönetim sistemi
Yanlış trafik yönetim sisteminin de katliama yol açtığı ve bunun da ikinci ‘kök’ neden olduğu belirtilen raporda, bunun sorumluluğunun TCDD üst düzey yetkilileri olduğu şöyle belirtildi: “Yanlış bir trafik yönetim sistemi kurulması kazanın ikinci ‘kök’ nedenidir. Hattın erken açılmasından kaynaklı ETCS/FRTMS ile yönetilemeyeceğinden, bunun yerine Genel Müdür Yardımcısı Ali İhsan Uygun, TCDD Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Mükerrem Aydoğdu imzalı yazı ile yeni trafik yönetim sistemi kurulmuştur. Bu sistem daha önce uygulanan bir sistem değildir. Olası riskleri bilinmemektedir ve literatürde karşılığı yoktur. Bunun uluslararası düzenlemelerde ve uluslararası demiryolu ağında karşılığı bulunamamıştır. Yeni bir trafik yönetim sistemi kurulması emniyet açısından büyük bir değişikliktir. Bu nedenle, Ali İhsan Uygun ve Mükerrem Aydoğdu ile Trafik ve İstasyon Dairesi Başkanlığı Şube Müdürü Recep K. kusurludur.”
Yeni yönetim sisteminin risk analizi yapılmadan kullanıldığına da dikkat çekilen raporda, “risk analizi yapılsaydı muhtemelen açılmaması yönünde karar verilecekti” denildi.
Manevralarla ilgili yapılan değişiklik üçüncü neden
Raporda üçüncü ‘kök’ nedenin YHT manevralarının doğudan batıya alınması olduğu belirtildi. Bununla ilgili sorumluların da adı geçen raporda şu ifadeler kullanıldı: “YHT manevraları doğuda yapıldığı zamanlarda doğrudan etkili en az 3-4 kişinin kusuruyla kaza olma riski varken, batıda yapılmaya başlayınca bu sayı 1-2 kişiyi düşmüştür. Değiştirme nedeniyle kazaya neden olan manuel olarak kullanılan M74 makası, manevraların doğudan batıya alınmasıyla çok önemli hale gelmiştir. Manevraların doğudan batıya alınması kazanın üçüncü ‘kök’ nedenidir. Bu kararın alınmasında sorumluluğu bulunan TCDD Genel Müdür Yardımcısı İsmail Ç, 8’inci Bölge Müdürü Duran Y, 8’inci Bölge Servis Müdürü Ünal S, 8’inci Bölge Servis Müdür Yardımcısı V. Ergün T. kusurludur.”
Sinyalsiz hatta makas feneri olmalıydı
Kazanın sorumlusu olarak gösterilerek tutuklanan 3 kişiden biri olan tren teşkil memuru (makasçı) Osman Yıldırım’a işbaşı eğitim verilmemesi nedeniyle Ankara Gar Müdürü Talip Ünal ve Müdür Yardımcısı Vekili Kadir Oğuz’un da kusurlu olduğu raporda yer aldı. Bununla birlikte, kazanın meydana gelmesinde Yıldırım’ın treni hat-1’den vermesi gerekirken hat-2’den vererek kusurlu olduğu ifade edildi.
Katliamın yaşandığı sinyalsiz hattın makas feneri olmadan kullanılmasının da yanlışlığına işaret edilen raporda, trenin yanlış hatta gittiğini makinistlerin de tespit edebileceğine değinildi ve şöyle denildi: “Kamera görüntülerinden Osman Yıldırım’ın makasa uzaktan baktığı ve doğru yolda olduğunu düşünerek geri döndüğünün kanaati oluşmuştur. Kazada ölen makinist Adem Yaşar’ın, hat-1’den gitmesi gerekirken hat-2’den gittiğinin farkında olmaması ya da bunu önemsememesi kazaya neden olmuştur. Adem Yaşar, 6 dakika boyunca yanlış hattan gittiğini fark etmemesi, fark etse bile bunu önemsemeyerek treni durdurmaması nedeniyle kusurludur.”
