ABD hükümeti, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) İran’a karşı geniş kapsamlı yaptırımlara dönüşe zorlamak istedi. Ancak BMGK, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya koyma girişimine izin vermedi. Şu anda Konsey Başkanlığını yürüten Endonezya’nın Büyükelçisi Dian Triansyah Djani, ABD’nin girişimini onaylamadığını söyledi. Güvenlik Konseyi’ne üye 15 devletten 13’ü daha önce Endonezya başkanlığına yazdığı bir mektupta ABD’nin girişimine karşı çıkmıştı. ABD’nin girişimi sadece Dominik Cumhuriyeti tarafından desteklendi.
ABD'nin ilerleme yetkisi yok
Trump yönetimi, Tahran’la 2015 nükleer anlaşması öncesinde olduğu gibi İran’a karşı yaptırımları yeniden uygulamaya koymak için bastırıyordu. Ancak bu girişime karşı çıkan taraflar, ABD’nin Mayıs 2018’de tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmesi nedeniyle bunu yapmaya yetkili olmadığını hatırlatıyor. ABD, 2015'teki nükleer anlaşmayla ilgili BM kararına imza atmıştı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, cezai tedbirleri eski haline getirmek için sözde snapback mekanizmasını etkinleştirmek için Perşembe günü Güvenlik Konseyi’ne başvurdu.
İran’a karşı saldırgan tutumunu pekiştiren ABD, yaptırımı uzatma talebini, “İran’ın atom bombasını inşa etmesini engellemesi beklenen nükleer anlaşmanın ihlal edildiği” iddiasına dayandırdı. Pompeo’nun talebi üzerine Almanya, Fransa ve İngiltere hükümetleri ABD’nin bunu yapmaya yetkili olmadığını ilan etti. Avrupa ülkelerinden şamar yiyen Pompeo agresifleşerek, Avrupa devletlerini “Ayetullahların yanında yer almakla” suçladı. Fransa ve İngiltere ABD gibi BMGK’nın daimi üyeleri, Almanya ise geçici üyelerden biri. Üç Avrupa ülkesi İran ile nükleer anlaşmaya imza atan ülkeler arasında yer alıyor.
İran, kararı memnuniyetle karşıladı
ABD’nin BM’deki Büyükelçisi Kelly Craft, yaptırımları veto ettikleri için diğer ülkeleri kınadı. ABD hükümetinin tecrit edilmekten korkmadığını iddia eden Craft, “Tek pişmanlığım, konseyin diğer üyelerinin yollarını kaybetmeleri ve şimdi teröristlerin yanında olmaları” dedi. İran, Güvenlik Konseyi’nin şimdilik ABD baskısına boyun eğmeme kararını memnuniyetle karşıladı. Dışişleri Bakanı Mohammed Javad Zarif, “ABD’nin hukuka aykırı talepleri ve ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun kanunsuz zorbalığı, ABD’nin yeniden tecrit edilmesine yol açtı” şeklinde bir tweet attı.
Trump, İran baskısını sıkılaştırdı
ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin BM’yi kullanarak İran’a saldırma girişimi Güvenlik Konseyi’ne takılınca, snapback mekanizmasını harekete geçirmek için girişim başlattı. Bu ise Ekim ayında sona eriyor. Reddedilen ABD taslağı, ambargonun sınırsız bir şekilde uzatılmasını hedefliyordu.
İran’la uğraşmanın ABD ile Avrupa devletleri arasında derin uçurumlar yarattığı kanısı yaygın hale gelmiş bulunuyor. Trump, son yıllarda İran’a karşı daha saldırgan bir politika izleyerek, seçimlerde desteğini aldığı siyonist lobileri memnun etmeye çalışıyor. ABD’de seçimlerin gündeme yerleştiği bir dönemde Trump yönetiminin BM’de yaşadığı fiyasko, dünya jandarmasının heybetinin sarsılmaya devam edeceğinin işaretini veriyor. Güvenlik Konseyi’nde ancak Dominik Cumhuriyeti’nin desteğini alabilmesi de buna işaret ediyor. Bu defa Rusya-Çin ikilisine gerek kalmadan, Trump’a bizzat batılı müttefikleri çelmeyi taktı.
