8 Eylül 2012

Son birkaç gündür protestocular Filistin sokaklarını doldurdu. Bu sefer protestoları İsrail'e karşı değil, daha ziyade Filistin Yönetimi'ne ve Başbakan Selam Feyyad'a karşı. Filistinliler Batı Şeria'da fiyatların artışını protesto etmek için sokağa çıkıyorlar. Fiyatlar, Filistin Yönetimi'nin çalışanlarına maaşlarını zamanında ödeyemediği bir zamanda artış gösterdi.

Başbakan Selam Feyyad kendisini Filistinlilerin öfkesinin odağında buldu. Bu makama atanmasının ilk yıllarında Feyyad, Filistin ekonomisini canlandırması ve yolsuzluğun önünü almasıyla yerli ve yabancılardan övgü dolu eleştiriler aldı. Ancak şimdi bağış fonlarındaki dibe vuruş ve artan hayat pahalılığı nedeniyle Filistin Yönetimi'nin ortaya çıkışından beri en kötüsü olarak değerlendirilen bir mali krizle karşı karşıya.

Filistin ekonomisinde bu yıl yüzde 5'lik büyüme beklenmesine karşın, bu büyüme aldatıcı bir rakam. Filistin ekonomisi, İsrail işgalinin elinde rehin ve Oslo Anlaşmaları'nı önceleyen bir anlaşma olan Paris Protokolü tarafından işleyişi düzenleniyor ve elleri bağlanıyor. Bu yakınlardaki bir yazısında Haggai Matar, İsrail'in Filistin ekonomisi üzerindeki kontrolünü yeniden teyit eden Paris Prokolü'ndeki yeni değişiklikleri açıkladı. Haggai, Filistinlilerin halk direnişine kaymaya başladığı bir vakitte İsrail ile bir ekonomik anlaşmanın hükümetlerinin yersizliğine nasıl katkı yaptığını açıklıyor. Filistinli aktivistler Filistin Yönetimi'ni Paris Protokolü'nü feshetmeye çağırırken, Feyyad anlaşmayı savunmakta, şu anki sorunların anlaşmayla alakalı olmadığını iddia etmekte.

Paris Protokolü uyarınca Filistin topraklarındaki her yeni ekonomik olanak, İsrail onayına tabidir. Örneğin Vataniye telekomünikasyon şirketinin İsrail'in onayını alması yılları almıştı. Vataniye, Filistin ekonomisinin bütünü gibi İsrail hükümeti tarafından bir pazarlık kozu olarak rehin tutuldu.

Filistin ekonomisi, Filistin topraklarında en büyük istihdam sağlayanlar olan FY ve STK'lara yabancı desteğine bağımlıdır. Şimdi bile Filistinliler Feyyad'ı protesto ederlerken bazıları gençliğin işsizlik problemini çözmek için onu kamu istihdamını artırmaya çağırıyor. Birçok Filistinli hükümeti ve STK'ları tek istihdam olanakları olarak görüyorlar.

Dün Feyyad kendisini eleştirenlere kişisel Facebook sayfasındaki bir dizi gönderiyle cevap verdi, durumunu ve makamından niçin istifa etmemesi gerektiğini savundu. Kendisini Filistin sokak mücadelelerinden habersiz olmakla ve halden anlamamakla suçlayanlara yanıt verdi. Gönderilerine fiyat artışlarından dolayı Filistinlilerin sıkıntılarını ve yaşam koşullarını anladığını söyleyerek başladı ve bu krizin üstesinden beraber gelebileceklerini umduğunu söyledi.

Protestolarda kendisine karşı şiddeti de eleştirdi ve şunları söyledi:

“İfade özgürlüğüne tüm biçimleriyle hatta bana karşı şahsi hareketler içerse ve benim niyetimden şüphe etse bile saygı duyuyorum. Bunu kabul ediyorum. Fakat sokaklarda araba lastiklerini ateşe vermek ve itfaiye araçlarına taş atmak ve ambulansların geçmesine izin vermemek, ifade özgürlüğü içinde değildir.”

Feyyad savunusunda krizden dolayı işgali suçladı, kontrol noktalarına, yol barikatlarına ve kaynak yokluğuna dikkat çekti. Ayrıca Filistinlilere söz verdikleri bağışı ödemeyen bağışçı ülkeleri suçladı, sözlerini tutmayan Arap ülkelerini ayrı tuttu. Feyyad, “Bu meseleleri kolayca düzeltecek sihirli bir değneğim yok, bir mali krizdeyiz ve gerçek budur.” derken yılmış görünüyordu.

Feyyad'ın birçok Fetih lideri arasında tutulan biri olarak bilinmez. Protestolar başlayınca Fetih liderleri onu değiştirme gerekliliğinde dem vurmaya başladı ve bazıları Abbas'ın hali hazırda olası bir değiştirme hakkında istişarelerde bulunduğunu öne sürüyor. Feyyad'ı en sert eleştirenlerden biri, eski istihbarat şefi ve Fetih merkez komite üyesi Tevfik el-Tiravi'ydi. Tiravi, Feyyad'ı Filistin'in borcunu 4 milyar doların üzerine çıkarmakla ve Filistinlileri yıkıma sürüklemekle suçladı. Diğer taraftan Feyyad, Fetih merkez komite üyesi, Fetih Dış İlişkileri Komisyonu başkanı Nebil Şaat'tan biraz destek buldu. Şaat, Feyyad'ı savundu, başbakanın fiyat artışının sorun ya da sebebi olmadığını ileri sürdü.

Feyyad kendisini istifaya çağıranlara, makamına yapışmadığını söyleyerek karşılık verdi. Eğer durumun üstesinden gelemezse ve ayrılması bir çözüm getirecekse istifaya hazır olduğunu iddia etti.

Bu, Feyyad'ın işinde şimdiye kadar karşı karşıya kaldığı en zorlu meydan okuma. Filistin mali krizinin birçok dış etmeni olduğu doğru iken, kendisinin sorumlu rolü bulunmaktadır. [İşgal altındaki Filistin] topraklarına bağışçılardan daha fazla para getirmekten kendine pay çıkardığı gibi Filistin ekonomisini güvenilmez bağışçı fonlarına bağımlı kılmaktaki başarısızlığı ile de yüzleşmek zorundadır.

Ancak Başbakan Feyyad'ın makamını koruyup koruyamayacağından daha önemli olan Filistin Yönetimi'nin rolüdür. Başından itibaren Filistin Yönetimi sözlerini yerine getiremedi. Ne devlet, ne özgürlük ne de Filistin halkına onur. Varlığının tek gerekçesi, hizmet sağlamak, kamu istihdamı yaratmak, mütevazi bir ekonomik büyümeyi kolaylaştırmak, bağış toplamak, biraz iç düzen ve güvenlik hizmeti sağlamak ve – bazılarının dediği – İsrail işgaline olanak vermek oldu. Filistin Yönetimi temel hizmetleri sağlayamazsa, rolü ve amacı belirsiz olur. Filistin Yönetimi'nin varlık sebebini Filistin halkına yutturmak giderek zorlaşıyor, Feyyad'ın aleyhine döndükleri gibi onun da aleyhine dönebilirler.

İşgal karşıtı İsrail-Filistin blogu +972'den kizilbayrak.net tarafından çevrilmiştir.