(16.02.13) – Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR), TÜİK tarafından açıklanan Hanehalkı İşgücü Anketi Kasım 2012 dönem sonuçlarını değerlendirdi. İşsizlik verileri değerlendirmesini bir rapor halinde yayınlayan DİSK-AR, raporun sonunda işsizliğe karşı alınması gereken önlemleri de sıraladı.
Raporda, ekonomik büyüme rakamlarındaki yavaşlamanın hızlı bir biçimde işsizlik verilerine de yansımaya başladığı belirtilerek. Olağan koşullarda inşaat ve turizm sektörünün canlanması ile işsizlik verilerinde düşüş beklenen yaz aylarında, işsizlik verilerinde yükselişin ve tehlikenin işaretinin verildiği hatırlatıladı. Buna göre resmi işsizlik oranının bir önceki aya göre 0,3 puan artarken, istihdamda verilerin hızla bozulmaya başladığı Haziran döneminden bu yana 1,4 puan artış gösterdiği ve %9,4 olduğu belirtildi. İşsizlikte dip nokta olarak görülen haziran ayı ile birlikte başlayan yükseliş trendinin geçtiğimiz ay yaşanan duraklamadan sonra devam ettiği, resmi işsiz sayısındaki artışın haziran ayından bugüne 404 bin olduğu ifade edildi. Yıllık bazda resmi işsiz sayısının 201 bin kişi, geniş tanımlı işsiz sayısının ise 380 bin kişi arttığı belirtildi.
Umudu olmadığı için ya da diğer nedenle son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ve bu nedenle işsiz sayılmayanlar dahil edildiğinde işsizlik oranının % 9,4 değil, %15,45, işsiz sayısının da 2 milyon 630 bin değil, 4 milyon 621 bin kişi olarak gerçekleştiği ifade edilen raporda, kadınlar için geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 24, gençler için yüzde 28 olduğu belirtildi. Gizli işsiz olarak görülen eksik ve yetersiz istihdam edilenler de ilave edildiğinde işsizlik oranının yüzde18,62, işsiz sayısının da 5 milyon 571 bin kişi düzeyine ulaştığı bildirildi.
Kadınların çalışma hayatında en dezavantajlı kesimlerden birini oluşturduğu hatırlatılarak, kayıtıdışı istihdamın işgücüne katılım oranının kadınlar için yüzde 30,2 düzeyinde olduğu belirtildi. Rapora göre, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre işgücüne katılım oranı 1,9 puan artarken, kayıtdışı çalışan kadınların sayısı 132 bin kişi yükseldi. Çalışma çağındaki her üç kadından yaklaşık olarak sadece biri çalışmakta. Yüksekokul mezunu kadınlarda işsizlik Kasım 2012 dönemi için yüzde 16,6 ile erkeklerin yüzde 7,6’lık oranının iki katıdan fazla olduğu söylenirke, bu kategoride yer alan kadınların işsiz sayısının geçen yılın aynı dönemine göre 110 bin kişi artış göstererek 232 binden 342 bine fırladığı vurgulandı. Bu yükselişin de % 47’lik bir artışa denk geldiği hatırlatıldı. Ayrıca, başta umudu kesik olanlar olmak üzere son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmadığı için işsiz sayılmayanların % 58’inin de kadın olduğu belirtildi.
Gençler için durum daha da kötü olduğuna işaret edilen raporda, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre resmi işsizlik oranının 1,8 puan artarak yüzde 18,8’e yükseldiği ifade edildi. Umudu olmadığı için ya da diğer nedenle son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ve bu nedenle işsiz sayılmayan gençler dahil edildiğinde ise bu oran % 28’e ulaşmakta. 853 bin işsiz gence karşı 563 bin çalışmaya hazır ancak umutsuzluk başta olmak üzere çeşitli nedenlerle iş aramayan genç bulunmakta. Rapora göre, eksik ve yetersiz istihdam edilenlerle genç işsizliği % 30,8’e ulaşmakla beraber, Kasım 2013 dönemi için gençlerin % 49’u kayıt dışı çalışmakta. Gençler için kayıt dışı oranı 15-19 yaş için % 71, 15-24 yaş grubu aralığı için % 57 düzeyine yükseliyor. Bu yaş grupları için hayıt dışı çalışma oranında genel bir düşüş eğilimi görülmektedir.
Güvencesiz çalışmanın da hızla yaygınlaştığına dikkat çekilerek 2009 yılı Kasım dönemi ile karşılaştırıldığında geçici çalışanların sayısının % 38 arttığı, 1 milyon 511 binden, 2 milyon 2 milyon 85 bine yükseldifi ifade edildi. Geçici çalışmanın yaygınlaştırılması hükümetin istihdam stratejisi açısından bir amaç olarak değerlendirildiği belirtildi. Rapordan yansıyanlara göre, geçici işçiler için işsizlik oranı % 26 olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz yılla karılaştırıldığında kısmi süreli çalışanların sayısı 335 bin, geçici bir işte çalışanların sayısı 264 bin kişi arttı. İstihdam artışı ise aynı dönemde 1 milyon 24 kişi artış gösterdi. İstihdamın yarısı güvencesiz işlerde gerçekleşti. Kısmi süreli çalışanların yüzde 84’ü, kısmi süreli çalışanları yüzde 64’ü kayıtdışı çalışıyor.
Çalışma süreleri geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre ciddi artış gösterdi. Haftalık fiili çalışma süresi 50 saatin üzerinde olanların iş başında olanlara oranı yüzde 46’dan yüzde 54’e çıkarken, 60 saat ve üzeri çalışanların sayısı 1 milyon 266 bin kişi artarak 5 milyon 388 binden 6 milyon 654 bine ulaştı.
Türkiye’de çalışma çağındaki her iki kişiden birinin çalışmadığı belirtilen raporda, kayıtdışının oransal olarak gerilese de hala kriz öncesi değerlerin üzerinde olduğu belirtildi.
Tarım sektörünün kriz öncesine göre 1 milyon 479 bin artışla önemini koruduğu belirtilen açıklamada, “işsizlikle gerçek mücadale için” şu maddeler sıralandı:
* Haftalık çalışma süresi gelir kaybı yaşanmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık * 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.
* Herkese en az 1 ay ücretli izin hakkı tanınmalıdır.
* Herkes için iş güvencesi ayrımsız bir biçimde uygulanmalıdır.
* Sendikal hak ve özgürlükler güvence altına alınmalı, sendikal barajlar, noter şartı kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
* Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalıdır.
* Kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
* Taşeronlaşma ve kayıt dışı istihdam engellenmelidir.
