Akademisyen, araştırmacı ve sendika uzmanlarından oluşan Emek Çalışmaları Topluluğu, ‘2018-İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu’nu açıkladı.

BirGün’de yer alan habere göre, 2018 yılında en az bin 26 işçi sendikalı olmak istediği için, bin 630 işçi ise sendikalaşmadan farklı sebeplerle yapılan hak mücadelelerine katıldığı için işten atıldı. Buna karşın 2018 yılında eylemlere katılan işçi sayısı arttı. 2018 yılında 429 işyeri temelli vakada gerçekleştirilen bin 197 eyleme yaklaşık 83 bin işçi katıldı. 2017’de eylemlere katılan işçi sayısı 77 bin civarındaydı.

Kamu emekçileri eylemleri azaldı

Rapora göre 2018 yılında yapılan eylemlerin yarısı, özel sektör çalışanları tarafından gerçekleştirildi. Eylemlerin yüzde 14’ü kamu emekçileri, yüzde 13’ü özel sektörde çalışan taşeron işçileri, yüzde 17’si ise kamu kurumlarının taşeronlarında çalışan işçiler tarafından yapıldı.

Raporda, 2017 yılında yüzde 24 olan kamu emekçisi yüzdesinde geçen yıl yaşanan düşüş ve özel sektörde yüzde 44 olan özel kadrolu yüzdesinde yaşanan artışın dikkat çekici olduğu belirtildi.

Fiili grevlerde artış

Rapora göre işyeri temelli vakaların yüzde 53’ünde işçiler patrona yönelik basın açıklaması gerçekleştirdi. Vakaların yüzde 29’unda fiili grev, yüzde 16’sında ise kalıcı direniş yapıldı. 2017 ile karşılaştırıldığında basın açıklamasında 11 puanlık düşüş yaşanırken fiili grevde 6 puanlık artış görüldü.

İşten atmalar birinci neden

İşyeri temelli eylemlerin yüzde 21’inde toplu iş sözleşmesi, yüzde 24’ünde işten atma, yüzde 16’sında işteyken ücret gaspı, yüzde 5’inde KHK ile işten atma nedenleri rol oynadı. Geçen yıl eylem nedenlerinde 2017’ye göre KHK ile işten atma dışında önemli bir değişim yaşanmadı. KHK ile işten atma nedeni yüzdesi 2017 yılı için yüzde 14’tü.

Rapora göre, eylem yapılan işyerlerinin yüzde 14’ünde sendikalaşma çabası mevcuttu. Bu oran bir önceki yıl yüzde 10’du.

Yüzde 38’inde üretim durdu

İşyeri temelli vakaların yüzde 38’inde üretimi durduran ya da yavaşlatan eylem gerçekleşti. Bu oran 2017’ye göre 5 puanlık bir artış gösterdi.

Yüzde 51 hak geliştirmek için

İşçi eylemlerinin yüzde 51’i mevcut hakları geliştirme amacıyla yapıldı. Kalan eylemler ise savunma niteliğindeydi. 2017 yılına göre mevcut hakları geliştirmeye yönelik eylem yüzdesinde 2 puanlık bir artış yaşandı.

Eylem süreleri uzadı

Raporda, 2017’de vakaların ortalama süresi 22 gün iken, 2018’de bu sürenin 30 güne çıktığı belirtildi.

***

Metal yine ilk sırada

2018 yılında en çok eylem yine metal işkolunda (yüzde 23) gerçekleşti. Metali yüzde 14 ile inşaat ve yüzde 10 ile genel işler işkolları izledi. Bu konuda 2017’ye göre önemli bir fark yaşanmadı.

Üçte birinde sendika yok

Eylemlerin yüzde 51’i bir işçi sendikası, yüzde 11’i bir kamu emekçisi sendikası tarafından gerçekleştirilirken, eylemlerin üçte birine (yüzde 33) herhangi bir sendika öncülük etmedi. 2017’de kamu emekçisi sendikasının örgütlediği eylemlerin oranı yüzde 21 iken, bu oranın 2018’de 10 puan düşmesi dikkat çekti.

Sendikaların örgütlediği işyeri temelli 273 vakaya bakıldığında, birinci sırada 56 vakayla Türk Metal, ikinci sırada ise 41 vakayla Birleşik Metal-İş yer aldı. 2017 yılında DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş ilk sıradaydı.