İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) açıkladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması verilerine göre, faiz ve kur şoku büyük sermayenin bilançolarına da yansıdı. Özellikle finansman giderleri ve borç ödemelerinde, bir önceki yıla kıyasla yaşanan artışlar göze çarptı.

2018’de İSO 500’de yer alan şirketlerin finansman giderleri, önceki yıla kıyasla yüzde 172 arttı ve 35,1 milyar liradan 95,8 milyar liraya yükseldi.

Borçlar katlandı

Borç geri ödemeleri de faaliyet kârının önemli bir payını kapsadı. Faaliyet kârının yüzde 88,9’u borç geri ödemelerine giderken önceki yıl bu oran yüzde 49,8’di. Borçların özkaynaklara oranında da bozulma dikkat çekti. 10 yıl önce bu iki kalemde hemen hemen bire bir olan oran borçlar lehine bozuldu. 100 liralık kaynağın 67 lirasını borçlar, 33 lirasını özkaynak oluşturdu. Kısa vadeli borcun toplam borç içindeki oranı önceki yıl yüzde 41,9 olurken, son bilançoda bu oran yüzde 45,3’e çıktı. Toplam borçlarda da yüzde 35,3’lük artış yaşandı ve 242,9 milyar lira olan borçlar 328,6 milyar liraya yükseldi.

İSO 500’ün faaliyet kârları önceki yıla kıyasla yüzde 52,7 artışla 107,8 milyar liraya yükselirken, üretimden satışlar içinde vergi öncesi dönem kârı oranı yüzde 7,2’den yüzde 6,4’e düştü. Şirketlerin faiz, amortisman ve vergi öncesi kârları da yüzde 48 artarak 140,2 milyar liraya çıktı.

“Bu tahribat sürdürülebilir değil”

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, finansman ve borçlardaki bu tabloyu “Maalesef finansmanın mali tablolarda yarattığı tahribat, esas faaliyetlerde ne kadar başarılı olunursa olunsun bunun sürdürülebilir olmadığını ortaya koymaktadır” diye değerlendirdi.

Bahçıvan ayrıca, sermayedarlar üzerinde “devreden KDV” yükünün arttığına değinerek “Sanayicinin üzerindeki devreden KDV yükü bir önceki yıla göre yüzde 35,6 artarak 9,7 milyar TL’ye çıkmıştır” dedi. Finansman yükünden yakınan sermaye sözcüsü, “Sanayicinin bu kadar önemli bir miktarı sıfır faiz ile devlete borç verdiğini söylemek durumundayız” diyerek devletten beklentilerini dile getirdi.