Koronavirüs salgını günlerinde, AKP iktidarı önlem olarak gerçekleştirdiği hemen her uygulamayı hak ihlaline dönüştürüyor.

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun hazırladığı hak ihlaller raporuna göre salgının Türkiye’de görülmeye başlandığı mart ayı içerisinde en az 165 kişinin yaşam hakkı ihlal edildi.

Gazete Duvar’dan Serkan Alan’ın haberine göre Tanrıkulu’nun raporunda belediyelere yardımlar konusunda uygulanan kısıtlamalar, tabip odası temsilcileri hakkında açılan soruşturmalar da yer alıyor. Rapora göre salgın sürecinde sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alınanların sayısı en az 433 olurken, cezaevlerinde psikolojik ya da fiziksel şiddete maruz kalan kişi sayısı en az 245 olarak kayıtlara geçti.

Gergerlioğlu ve Tosun’a soruşturma

Ankara ve İstanbul Büyükşehir Belediyeleri’nin de aralarında olduğu CHP’li belediyelerin başlattığı yardım kampanyalarının İçişleri Bakanlığı kararıyla durdurulduğu belirtilen rapora göre geride kalan mart ayında gazeteye demeç veren Van-Hakkari Tabip Odası Başkanı Özgür Deniz Değer ve Mardin İl Sağlık Müdürlüğü’nün şikayeti üzerine Mardin Tabip Odası Başkanı Osman Sağlam hakkında soruşturma açıldı.

HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun, 25 Mart günü sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Ankara Sincan 2 No’lu L Tipi Cezaevi’nde bir mahkumun Covid-19 testinin pozitif çıktığını duyurduğu hatırlatılan raporda, “Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ise iddiayı yalanladı ve Gergerlioğlu hakkında ‘halk arasında endişe, korku ve panik yaratmak’ iddiasıyla soruşturma başlatıldığını duyurdu” denildi.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın HDP Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun hakkında Covid-19 salgınına ilişkin yaptığı konuşma nedeniyle açtığı soruşturma ve HDP Diyarbakır il ve ilçe örgütleri tarafından salgın nedeniyle evinden çıkamayan yaşlı ve bakıma muhtaç kişilere yapılacak yardım girişiminin 30 Mart günü Diyarbakır Valiliği tarafından yasaklanması da raporda yer aldı.

Yaşam hakkı ihlali sayısı 165

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerinden hareketle hazırlanan rapora göre, mart ayında en az 29 kadın erkekler tarafından öldürüldü, 9 kadın ise kuşkulu bir biçimde ölü bulundu. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre ise mart ayında 14’ü Covid-19 nedeniyle olmak üzere 113 işçi yaşamını yitirdi. Cezaevlerinde 1, silahlı çatışmalarda da 22 olmak üzere mart ayında toplam yaşam hakkı ihlal sayısı 165 oldu.

‘Cezaevlerinde en az 245 kişi şidete maruz kaldı’

Mart ayında en az 90 kişinin gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında güvenlik güçlerinin işkencesine maruz kaldığı belirtilen raporda, “Ay içinde eylem ve gösterilerde de en az 70 kişi polisin ya da jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kaldı” denildi.

Cezaevlerinde ya da götürüldükleri hastane ve adliyelerde fiziksel şiddete maruz kalan çok sayıda tutuklu ve hükümlüye ilişkin haberlerin basında ve insan hakları örgütlerinin çalışmalarında yer aldığı belirtilen rapora göre en az 245 kişinin fiziksel/psikolojik şiddete maruz kaldı, sağlık hakkı engellendi.

‘Diyarbakır Cezaevi’nde temizlik malzemeleri verilmedi’

Adalet Bakanlığı 13 Mart tarihinde aldığı kararla salgın sürecinde açık ve kapalı cezaevlerinde iki hafta görüş yapılmayacağını açıkladı ve bu süre daha sonra 2 hafta uzatıldı. Salgına karşı tutuklu ve hükümlüleri korumak için gereken önlemlerin alınmadığı belirtilen raporda cezaevlerindeki tedbirlere dair şunlar kaydedildi:

-Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde olası Covid-19 salgınına rağmen temizlik ve dezenfektan malzemesi verilmediği, mahkûmların bu ürünleri cezaevi kantininden parayla almalarına da izin verilmediği öğrenildi.
-Aksaray T Tipi Cezaevi’nde tutulan siyasi mahkûmların gardiyanlar tarafından “kurallara uymak zorundasınız aksi halde adli suçlulardan virüs olan birini aranıza getiririz” denildiği iddia edildi.

Sosyal medya paylaşımları nedeniyle en az 433 gözaltı

Mart ayında sosyal medya paylaşımları nedeniyle çoğu Covid-19 salgını nedeniyle olmak üzere en az 433 kişi gözaltına alındı. En az 1 kişi tutuklandı, CHP eski Milletvekili Fikri Sağlar’ın da aralarında bulunduğu en az 3 kişi hapis ya da para cezasına mahkûm edildi. İçişleri Bakanlığı, Covid-19 salgınına ilişkin sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alınan sayısının 25 Mart itibarıyla 410 olduğunu açıklamıştı.

Kayyım atanan belediyeler

Mart ayında 7 muhtar, 8 belediye başkanı İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alındı, 1 belediye başkanının mazbatası iptal edildi. Görevden alınan belediye başkanları, Batman Belediye Eş Başkanı Mehmet Demir, Diyarbakır Ergani Belediye Eş Başkanı Ahmet Kaya, Eğil Belediye Eş Başkanı Mustafa Akkul, Lice Belediye Eş Başkanı Tarık Mercan, Silvan Belediye Eş Başkanı Naşide Toprak, Bitlis Güroymak Belediye Eş Başkanı Hikmet Taşdemir, Iğdır Halfeli beldesi Belediye Eş Başkanı Hasan Safa, ve Siirt Gökçebağ beldesi Belediye Eş Başkanı Serhat Çiçek olarak sıralandı.
Adana Ceyhan CHP’li Belediye Başkanı Kadir Aydar’ın mazbatası 26 Mart günü YSK tarafından “kesinleşmiş hapis cezası olduğu” gerekçesiyle iptal edildi.