Pandeminin 9. ayında Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından hazırlanan “Aile Hekimliği Pandemi Anketi”nin Aralık 2020 sonuçları açıklandı ve TTB sonuçlara ilişkin online basın toplantısı gerçekleştirdi. Basın toplantısına TTB Merkez Konsey Başkanı Şebnem Korur Fincancı, TTB Merkez Konseyi üyesi Dr. Kazım Doğan Eroğulları, TTB Aile Hekimliği Kolu Üyesi Emrah Kırımlı katıldı.
Aile hekimleri aracılığıyla, koronavirüs (Covid-19) pandemisindeki durumu aktaran çalışmaya 75 farklı ilden bin 520 aile hekiminin katıldığı belirtildi. TTB’nin çalışmasına göre, aile hekimliği listelerinde Kasım ayında 476 bin 293 olan PCR pozitif sayısı Aralık ayında 543 bin 39’a yükseldi. Kasım ayında izlemde olan kişi sayısı ise 1 milyon 435 bin 214’den 1 milyon 519 bin 815’e çıktı.
TTB’nin Aile Hekimliği kolunun hazırladığı çalışmanın verilerine göre, Eylül ayında 186 bin 780, Ekim ayında 143 bin 732, Kasım ayında ise 476 bin 293 PCR pozitif vaka sayısı tespit edildi. Aralık ayında tespit edilen 543 bin 39 PCR pozitif ile birlikte dört ayda TTB’nin tespit ettiği toplam PCR pozitif sayısı 1 milyon 349 bin 884’e yükselmiş oldu.
Tedbirlerin kapsamına dair “soru işareti”
Anket çalışmasına ilişkin sunum yapan TTB Aile Hekimliği Kolu Üyesi Emrah Kırımlı şu ifadeleri kullandı:
“Biz bu çalışmaya başladığımızda sokağa çıkma yasağı tedbirleri başladı. Bu tedbirlerin yansımasını bazı yerlerde gördük bazı yerlerde göremedik. Bu da tedbirlerin kapsamlılığıyla ilgili soru işareti doğuruyor.”
Sunumunun devamında, Kırımlı salgının yoğun bir şekilde sürdüğüne işaret ederek “Kasım ayında Türkiye genelinde aile hekimine düşen Kovid-19 hasta sayısı 19 iken Aralık ayında 22’ye çıktı. İzlem hastası sayısı Kasım’da 59 iken 63’e çıktı. Salgın İstanbul’a gelince tüm Türkiye’de önlem alınıyor. Bu günlerde İstanbul’da büyük oranda azaldı, İstanbul’dan gidince tedbirler de gevşeyecek ama öyle değil. Tüm Türkiye’ye baktığımız zaman görüyoruz ki bazı illerde salgın yoğun bir şekilde devam ediyor” dedi.
“İstanbul’da düşüş var ama…”
Kırımlı, illerdeki Covid-19 dağılımına dair şu ifadeleri kullandı:
“Kasım ayından Aralık ayına geçildiğinde İstanbul’da yüzde elliden fazla düşüş oldu, Ankara’da ve Bursa’da düşüş oldu. Bunlar Kasım ayında çok yoğun vakaların olduğu yerler. Ama İzmir’e bakıyorsunuz Ekim, Kasım ve Aralık’ta hep arttı. Muğla’da iki katına çıktı, Adana’da dört katına çıktı. Aydın’da üç katına, Antalya’da iki katına, Artvin’de üç katına, Hatay’da dört katından fazla artmış. Kocaeli’de, Samsun’da, Sakarya’da artmış. Bizim meslektaşlarımız buralarda ölüyor. Akdeniz tarafında o illerde ne yazık ki çok yoğun vakalar olduğunu görüyoruz.”
“15 bin çalışan Covid-19 geçirmiş durumda”
Kırımlı, Aile Sağlık Merkezleri’ndeki vaka sayılarının artışına dair ise şunları belirtti:
“3 ASM’den 2’sinde en az bir sağlık çalışanı hastalandı. 5 bin ASM’de en az 15 bin birinci basamak çalışanı Covid-19 geçirmiş durumda. Bu da büyük bir orandır. Elli bine yakın bir birinci basamak çalışanı var ve yüzde 30’lara aran bir rakam. Aile Sağlığı Merkezleri’nde hastalanan insan sayısı toplumun kat kat üstünde.”
“Kanser taramaları yapılamıyor”
Toplum tabanlı kanser taramalarının yapılamadığına dair ise Kırımlı, şunları belirtti:
“Sağlık Bakanlığı bütçesine baktığımızda 2019 için 9 milyon kanser taraması yapıldığını söylerken 2020’de bu sayının 3 milyon olduğunu söylüyor. 6 milyona yakın kişinin kanser taraması yapılmadı. Bu insanlar erken tanı şansını kaybetti. Genel olarak hekimler yüzde 90 kanser taramasının azaldığını söyledi. 2019’da 1 milyon 850 bin kolon kanseri taraması yapmışız. Yüzde 60 oranda azalmış olsa bile tespit edilen en az 3 bin kişinin kolon kanseri erken tanı şansını kaybettiğini söyleyebiliriz. Büyük ihtimalle daha büyük bir sayı bu.”
“Birinci basamak esas olmalı”
Son olarak TTB Merkez Konsey Başkanı Şebnem Korur Fincancı ise şunları ifade etti:
“Birinci basamağın tümüyle aşılama yapılması için hızla düzenlemesi gerekir. Aile Hekimleri birimlerinin uygun hale getirilmesi gerekir. Birinci basamak esas olmalı. Birinci basamağı uzun zamandır ihmal etmiş sağlık politikalarına karşı güçlendirecek, yaygınlaştırabilecek çalışmalar yapılmalıdır. Salgın sınıfsaldır. Bunda özellikle uzun yıllardır birinci basamağın ihmal edilmiş olmasının çok büyük etkileri var.”
