ABD emperyalizminin savaş kışkırtıcısı başkanı Donald Trump’ın ivmelendirdiği silahlanma yarışı kızışıyor. Dünyayı çok daha büyük tehlikelere sürükleyen bu yarışı sınırlayan uluslararası anlaşmalar sonlandırılıyor. 

ABD’nin komplocu başkanı Trump, Rusya’nın anlaşma şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle geçen yıl mayıs ayında Açık Semalar Antlaşması’ndan (ASA) çekileceğini açıklamıştı. Kasım ayında ABD söz konusu antlaşmadan çekilmişti. Şimdi de Rusya ASA’dan çekileceğini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, bu tutumu “Washington’un Moskova’nın önerilerine yanıt vermemesi”ne bağladı. Ayrıca, “mevcut koşullarda antlaşmanın sürdürülmesinin önünde engeller” bulunduğunu belirtti. 

ASA, 1992 yılında başta ABD olmak üzere NATO ülkeleriyle Rusya arasında güven tesis etmek amacıyla imzalanmıştı. Kasım 2000’de Rusya Parlamentosu tarafından onaylanmasının ardından ancak 2001 yılı başında yürürlüğe girmişti. Söz konusu anlaşma, taraflara birbirlerinin egemenlik sahaları üzerinde belli sayıda silahsız gözlem uçuşu yapma imkanı tanıyor. 

ABD, ASA’dan çekilme kararına gerekçe olarak, “orta menzilli nükleer füze konuşlu olduğuna inandığı bölgeler”de Rusya’nın gözlem uçuşu izni vermemesini göstermişti. Bunun üzerine ekim ayında bir açıklama yapan Putin, antlaşmada kalmalarının makul olmadığını ifade etmişti. Putin, NATO ülkelerinin Rus toprakları üzerinde uçmaya devam ederek ABD’ye bilgi iletebileceğini ancak kendilerinin ABD hakkında hiçbir enformasyona sahip olamayacağını söylemişti. 

Ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov antlaşmada kalmaları için taraf ülkelere bazı şartlar öne sürdü. Örneğin, NATO ülkelerinin Rusya üzerinde yapacakları gözlem uçuşlarında edindikleri verileri ABD’ye iletmeme konusunda yazılı taahhütte bulunmalarını talep etti. Ayrıca Washington’un Avrupa’daki ABD askeri üsleri üzerinde Rus gözlem uçuşlarına izin vermeme talebini de reddetmelerini istedi. Rusya’nın gelinen yerde ASA’dan çekilmesi, bu talepler konusunda bir mutabakata varılmadığını gösteriyor. 

Trump’un iş başında olduğu dönemde sona eren bir başka önemli anlaşma daha oldu. 1987 yılında ABD ile Rusya arasında imzalanan ve 500 ila 5.500 km menzilli nükleer başlıklı füzelerin yasaklanmasını öngören Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması (INF), 2019 yılında ABD’nin çekilmesinden kısa bir süre sonra Rusya’nın da çekilmesiyle sonlandırıldı. 

ABD ile Rusya arasında yapılan Stratejik Nükleer Silahların İndirimi Antlaşması’nın (New START) geleceği ise belirsizliğini koruyor. 

ABD ile Rusya arasında 5 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe giren New START’ın geçerlilik süresi 5 Şubat 2021 tarihinde doluyor. Şu ana kadar Moskova’nın süreyi uzatma taleplerine ABD’den olumlu yanıt gelmedi. Her iki ülkenin nükleer silah cephaneliklerini sınırlandıran antlaşma uyarınca kıtalararası balistik füze rampalarının ve denizaltından fırlatılan balistik füze rampalarının adedi 800 ile, nükleer başlık sayısı ise 1550 ile sınırlandırılıyor. 

Trump yönetimi altında ABD emperyalizminin uluslararası antlaşmalardan tek taraflı olarak çekilmesi, silahlanma yarışını hızlandırıyor ve geniş çaplı yıkıcı savaş riskini çok daha güncel hale getiriyor. Anlaşmaların bitirilmesine dair Washington ile Moskova arasında yaşanan ağız dalaşı ve karşılıklı suçlamaların ise herhangi bir anlamı bulunmuyor. Yaşanan bu gelişmeler de gösteriyor ki dünyada kalıcı ve gerçek barışı sağlamanın yolu, emperyalist dünya düzeninin ve ona içkin olan vahşi rekabet koşullarının tümden yok edilmesinden geçiyor.