Ukrayna çevresinde Batı ile Rusya arasında gerilim sürerken NATO bu yılın sonuna kadar Rusya’dan gelecek saldırıları püskürtmeye hazırlık gerekçesiyle bir dizi manevranın yapılacağını duyurdu. Almanya’nın da destek verdiği tatbikatlar provokasyon olarak yorumlanıyor.

Britanya’da da Ukrayna sınırlarında tırmanışta olan gerilim gündemde. Rusya’ya karşı uyarı ve yaptırım vaatlerine katılan Britanya hükümeti, ilgiyi içeride yaşadığı sorunlardan kaydırmak için de bu konuda kendine bir rol biçme çabasında.

Rusya’ya karşı savaş tatbikatı

German Foreign Policy

Batı ve Rusya arasındaki artan gerilimin ortasında Pentagon, Rusya sınırında bir sonraki büyük Defender Europe (Avrupa’yı Savunmak) tatbikatını duyurdu. NATO’nun açıklamasına göre, Defender Europe 22 Mayıs’ta başlayacak ve Haziran ortasına kadar sürecek; Pentagon’dan alınan bilgiye göre 26 ülkeden 33 bin askerin katılması planlanıyor. Alman ordusu da işin içinde. Büyük muharebe birimlerinin ABD’den Doğu ve Güneydoğu Avrupa’ya hızlı bir şekilde transferinin testi olacak tatbikat, NATO ülkelerinin önümüzdeki aylarda Rusya’ya yönelik olarak düzenleyeceği çeşitli savaş tatbikatlarından sadece biri. Bunlar arasında Baltık Denizi’ndeki deniz manevraları, Rusya sınırına yakın hava operasyonları veya Akdeniz ve Kuzey Atlantik’te Rus denizaltıları araması yer alıyor. Ayrıca, NATO taburlarının Romanya ve Bulgaristan’da daimi olarak konuşlandırılması tartışılmakta. Alman Silahlı Kuvvetleri de geçtiğimiz günlerde –yine bir örnek teşkil etmek amacıyla – NATO savaş grubu için Litvanya’da kışla inşa edeceğini duyurdu.

NATO’ya göre Defender Europe 22, tümen gücündeki çok uluslu kuvvetlerin bir nehir geçişi ile sona erecek. Bu, Pentagon’un savaş tatbikatlarının yalnızca savunma amaçlı olduğu iddiasıyla çelişiyor. ABD Savunma Bakanlığı, tatbikatın ABD’nin Avrupa’da geniş bir yayda -uzak Arktik kuzeyde, Baltık Denizi bölgesinde, Batı Balkanlar ve Karadeniz bölgesinde- hareket edebilme yeteneğinin test edilmesi için yapıldığını iddia ediyor.

NATO ve ABD silahlı kuvvetleri, önümüzdeki aylarda Avrupa’da genelde son yıllarda düzenlenen tatbikatların bir parçası olan çok sayıda başka tatbikatlar yapılacağını da duyurdular. NATO bilgilerine göre, 1 Nisan’a kadar sürecek ve ağırlıklı olarak Polonya, Baltık Devletleri ve Çek Cumhuriyeti’nde silahlı kuvvetlerle birlikte gerçekleştirilecek ABD’nin “Saber Strike” tatbikatı başladı. Saber Strike, birlikte çalışabilirliği artırmayı ve ABD kuvvetlerinin “NATO’nun doğu kanadındaki” “operasyon menzilini” artırmayı hedefliyor. Halihazırda iki yılda bir yapılan tatbikat, kovid-19 pandemisi nedeniyle 2020 yılında iptal edilmek zorunda kaldı. 2018 yılında 19 ülkeden yaklaşık 18 bin asker katıldı; o zamanlar, örneğin hava indirme operasyonu gibi nehir geçişlerine ek olarak saldırı operasyonları da uygulanıyordu. Polonya ve Baltık Devletleri için NATO Haziran ayı için, dünyanın en büyük entegre hava ve füze savunma tatbikatı olan  Ramstein Legacy manevrasını da duyurdu. Aynı zamanda ABD’nin Baltık Denizi’nde BALTOPS manevrası yapılacak. Geçen yıl tatbikata 18 ülkeden 40 savaş gemisi ve 60 uçakla 4.000 asker katıldı. ABD’nin Kuzey Kıyıları manevrası da Baltık Denizi’nde Eylül ayı için ilan edildi. NATO’ya göre bu tatbikat, her düzeyde şiddetli muharebe operasyonlarını içeriyor.

Tüm bu manevralar doğu İttifak bölgesine yönelik ve büyük ölçüde orada gerçekleştirilmekte. Rusya ile olası silahlı çatışmalara odaklanıyorlar ve en azından bazı saldırı operasyonları içeriyorlar. Sahneleri Rus topraklarından uzak olan diğer manevralar da Rusya’ya karşı olası bir savaşa yönelik yapılıyor. NATO, Şubat ayı için “Dynamic Manta” (Akdeniz) ve Haziran ayı için “Dynamic Mongoose” (Kuzey Denizi) tatbikatlarını ilan etti. Her ikisi de denizaltı avlamak için  yapılacak: NATO, Akdeniz’deki Rus Karadeniz filosunun denizaltılarıyla uğraşmak zorunda kalabilir. Kuzey Denizi’nde amaç, Rus Kuzey Filosu denizaltılarının “GIUK Boşluğu”nu (Grönland, İzlanda, Birleşik Krallık) aşmasını ve ardından Atlantik üzerinden Avrupa’ya giden ABD malzemelerine yönelik saldırılarını önlemek. Mart ayında Norveç, Kuzey Denizi’ni kontrol etmek için büyük önem taşıyan bir bölgede (Ofoten) bir manevra ("Soğuk Müdahale") yapacak. Geçen baharda tatbikatın yaklaşık 40.000 askerle 1980’lerden bu yana en büyük Arktik manevra olduğu söylenmişti.

Tatbikatlara ek olarak, şu anda Güneydoğu Avrupa’daki NATO mevzilerinin daha da genişletilmesi tartışılıyor. Bu, hafta başında yüksek sesle duyurulan Romanya ve Bulgaristan’a savaş uçaklarının konuşlandırılması pratiğe geçirildi bile. Örneğin Hava Kuvvetleri, şubat ayından itibaren Romanya hava gözetimini destekleyecek ve Romanya’nın Köstence limanı yakınlarındaki Mihail Kogălniceanu Hava Üssü’nde bir dizi Eurofighter konuşlandıracak. Ancak bu yeni değil; Alman Eurofighter’lar geçen yıl birkaç haftalığına orada bulundu ve Federal Savunma Bakanlığı’nın bir sözcüsüne göre, muhtemelen sınırlı olacak olan bir sonraki görevleri planlandı.

Hollanda ve muhtemelen İspanyol jetlerinin Bulgaristan’da kullanılması da uzun süredir devam eden gelişmiş hava polisliğinin bir parçası olarak gerçekleşiyor. Bununla birlikte, yeni olan, NATO muhafazakarlarının uzun zamandır talep ettikleri şey: Polonya ve Baltık ülkelerinde, şimdi Bulgaristan, Romanya ve Baltık ülkelerinde eFP savaş grupları modeline dayalı NATO taburlarının yerleştirilmesi.  Aralık ayında NATO Baş Komutanı Tod D. Wolters’ın bunun için baskı yaptığı duyuruldu. Romanya’da herhangi bir itiraz olmamasına rağmen, halen Rusya ile nispeten yakın bağları bulunan Bulgaristan bu konuda isteksiz.

Yeni olan bir şey de Alman Silahlı Kuvvetlerinin Litvanya’nın Rukla kentinde konuşlanmış NATO savaş grubu için kendi kışlasını inşa edecek olması. Şimdiye kadar, muharebe grubunun liderliğinden sorumlu olan Alman askerleri ve diğer NATO ülkelerinden gelen ordu, mevcut Litvanya mülklerini kullanıyordu. Aralık ayının sonunda, Almanya ve Litvanya’nın, Litvanya birlikleriyle birlikte NATO savaş grubunu barındırmak için yeni, daha büyük bir kışla inşa etmek istedikleri bildirildi.

(Çeviren: Semra Çelik)

Ukrayna tehdidi tırmanışta

The Guardian
Başyazı

ABD başkanının pazartesi günü, Ukrayna kriziyle nasıl başa çıkılacağı konusunda “tam bir fikir birliği” olduğunu belirtme ihtiyacı, tıpkı kendisinden önce gelen Avrupalı liderlerle yapılan video görüşmesi gibi, Batılı müttefikler arasında süregelen farklılıkların kanıtıydı.

Tehdit konusunda hiçbir tartışma yok: 100 binden fazla Rus askeri şu anda Ukrayna sınırlarının yakınında toplanmış durumda. ABD, müttefiklerini güçlendirmek için Avrupa’ya konuşlandırmak üzere 8 bin 500 askeri hazırda beklerken, NATO, doğu sınırlarını savaş gemileri ve savaş uçaklarıyla güçlendirdi. Üst düzey bir ABD’li yetkili salı günü yaptığı açıklamada, bir işgal durumunda yaptırımların “tırmanma merdiveninin en üstünde başlayıp orada kalacağını” söyledi.

(…) Rusya, Kırım’ın ilhakı ve 2014’te körüklediği Donbass bölgesindeki ayrılıkçı ayaklanma için çok az bedel ödedi. Rusya’nın -sadece zorlayıcı diplomasi peşinde koşmakla kalmayıp- büyük bir askeri taarruza girişeceği yönünde ikna edici tartışma mevcut ve Kiev daha fazla silah sevkiyatı almadan harekete geçmesi Moskova’nın çıkarına olacak. Her şeyden önce, şu anda Vladimir Putin için görünür bir çıkış yok. Rusya’nın karşı çıkması gerektiğini söylediği şey –NATO’nun Doğu Avrupa’daki varlığı – kendi eylemleri nedeniyle büyüyor. Bir çıkış yapabilir; onun bir geri çekilmeyi yendiğini görmek daha zor.

Dolayısıyla riskler yüksek ve artıyor. Ancak Ukrayna’ya bir saldırı kaçınılmaz değil. Fransız yetkililer, ABD ve İngiltere’deki son brifingi telaş verici olarak gördüklerini belirttiler; Kiev’in kendisi özellikle daha temkinli. Ukraynalı bir düşünce kuruluşu olan Savunma Stratejileri Merkezi tarafından yapılan bir analiz, mevcut Rus asker oluşumları göz önüne alındığında, önümüzdeki birkaç ay içinde ülkenin çoğunu ele geçirecek tam ölçekli bir işgalin olası görünmediğini söylüyor. Ancak aynı zamanda, son siber saldırıya atıfta bulunarak “hibrit istilanın” halihazırda uygulanmakta olduğunu da öne sürüyor. Moskova, sınır ötesi füze saldırıları, sabotaj ve siyasi müdahale ile birlikte bu tür yöntemlerin bir hükümet değişikliğini etkilemek için yeterli olabileceğine inanabilir. (AB’nin 1,2 milyar avroluk acil mali yardım teklifi, Kiev üzerindeki baskıyı azaltmak için tasarlanmıştır.)

Rusya hangi bedeli ödeyecek? Pazarları şimdiden tıkandı; ve yaptırımlara hazırlık olarak nakit stoku biriktirmiş görünüyor. Gaz arzını kontrol etmesinin, özellikle Avrupa’nın yaşam maliyeti krizi göz önüne alındığında, kendisine asimetrik bir kaldıraç sağladığına inanıyor. Ve Batıda dikkat dağınıklığına ve birlikte hareket edilmemesine güvenebilir. ABD söyleminin hızlandırılması, kısmen Joe Biden’ın NATO’nun “küçük bir saldırıya” nasıl yanıt verileceği konusunda bölünmesini öneren gafını telafi etme girişimi. Heyecanlı İngiltere brifingi, başbakanın insanların kendi iç sorunlarının ötesine bakmalarını umduğu sırada geliyor. Almanya, tarih, ilke (savaş bölgelerine silah satışına karşı yerleşik politika) ve pragmatizm (gazının yarısından fazlasını Rusya’dan alıyor) dolayısıyla çarpıcı biçimde daha sessiz; özellikle Kuzey Akım 2 gaz boru hattı üzerinde, ne kadar ileri gideceği konusunda belirsizlik devam ediyor.

Yine de, pazartesi günkü çağrıdan sonra müttefiklerin daha da yakınlaştığına dair işaretler var. ABD’nin Katar ve diğer tedarikçilerle enerji açığını ele almak için koordinasyonu yardımcı oluyor ve kesinlikle 2014’tekinden daha fazla birlik içindeler. Savaşın davul sesleri zihinleri odaklıyor ve dayanışmayı teşvik ediyor. Bu şimdi korunmalı ve üzerine inşa edilmelidir.

(Çeviren: Haldun Sonkaynar)

Evrensel / 30.01.22