ABD’de NBC News’ın ele geçirdiği, Adalet Bakanlığı tarafından hazırlandığı belirtilen “bilgi notu” yayınlandı. ABD’de gündeme oturan notta, El-Kaide veya ilişkili örgütlerin kıdemli yöneticileri olduğuna inanılan ABD vatandaşlarının öldürtülmesinin önünde yasal bir engel bulunmadığı belirtiliyor.ABD’de NBC News’ın ele geçirdiği, Adalet Bakanlığı tarafından hazırlandığı belirtilen “bilgi notu” yayınlandı. ABD’de gündeme oturan notta, El-Kaide veya ilişkili örgütlerin kıdemli yöneticileri olduğuna inanılan ABD vatandaşlarının öldürtülmesinin önünde yasal bir engel bulunmadığı belirtiliyor.
“Not”un resmi bir belge olmamakla beraber; başkan ve diğer yönetim organlarına yasal tavsiye veren Adalet Bakanlığı Danışmanlık Ofisi tarafından hazırlanan gizli bilgi notlarının kopyası olduğu iddia ediliyor. Bilindiği gibi benzer bir bilgi notuna dayanılarak 2011 yılında Yemen’de İHA (insansız hava aracı) saldırısı ile yargısız bir şekilde iki radikal İslamcı, Anwar al-Awlaki ve Samir Khan öldürülmüştü.
İHA projesinin mimarı ve Obama’nın CIA direktörü adayı John Brennan, İHA’lar ile gerçekleştirilen operasyonları ilk kabul eden isim olmuş ve bu operasyonların “öz savunma hakkı”yla uyumlu olduğunu öne sürmüştü. Başsavcısı Eric Holder da tehdidin “acil kodlu” olduğu durumlarda, hükümet yetkililerinin saldırı planladığı düşünülen kişinin ABD vatandaşı dahi olsa imha edilmesinin ABD Anayasa’sına uygun olduğunu öne sürmüştü.
DELİL GEREKLİLİĞİ ARANMIYOR
Adalet Bakanlığı Danışmanlık Ofisi’nin, “El-Kaide’nin veya İlişkili Örgütlerinin ABD Vatandaşı Olan Faal Liderlerine Yönelik Ölümcül Operasyonların Yasallığı” başlığını taşıyan 16 sayfalık bilgi notu ile “tehdidin acilliği” ve “öz savunma” gibi kavramların kapsamının daha da genişletilmiş olduğu anlaşılmakta. Bilgi notunda, “Faaliyet halindeki liderin ABD için acil bir tehdit olarak algılanması için, ABD vatandaşlarına veya çıkarlarına yakın gelecekte saldırı olacağına dair kanıt bulması gerekmemektedir” denilmekte. ABD hükümetinin görevlendirdiği, yüksek rütbeli bir görevlinin, hedef alınan ABD vatandaşının “yakın zamanda” bir saldırıya ilişkin “faaliyetlere” dahil olduğuna ve “bu faaliyetleri bıraktığına dair bir delil olup- olmadığına” karar verebileceği belirtiliyor.
“Bilgi Notu” uyarınca bir ABD vatandaşının öldürülmesi 3 şarta bağlanmış oluyor:
1) Şüphelinin acil bir tehdit haline gelmesi
2) Hedefin esir alınmasının mümkün olmaması
3) Saldırının Savaş Prensipleri Kanunu’na uygun bir biçimde gerçekleştirilmesi
RİSK VARSA ATIŞ SERBEST
Ancak “Bilgi Notu”, “tehdidin acilliği” kavramı gibi “hedefin esir alınmasının mümkün olmamasını” da daha geniş bir şekilde tanımlamakta ve ABD güvenlik personelleri için “gereksiz risk” oluşturabilecek durumları da hedefin esir alınmasının mümkün olmadığı durumlar olarak tanımlamakta. Ayrıca hedefin bulunduğu ülkenin tehdidi ortadan kaldıramayacak durumda olması veya kaldırmaya gönüllü olmaması durumu da “hedefin esir alınmasının mümkün olmadığı” bir durum olarak tanımlanmakta.
Ayrıca Bilgi Notunda “öz savunma dolayısıyla hedefe yönelik öldürmenin bir suikast olmadığı“ iddia edilmiş ve “Adalet Bakanlığı’nın görüşüne göre, eylemleri ABD’ye karşı acil bir saldırı tehdidi taşıyan bir ABD vatandaşına karşı ölümcül bir operasyon gerçekleştirmenin ulusal öz savunma bağlamında meşru bir eylem olduğu ve suikast yasağını ihlal etmediği” belirtilmiştir. Benzer biçimde “askeri bir hedefe karşı, savaş kanunları ile uyumlu bir biçimde, ölümcül güç kullanmanın da suikast yasağını ihlal etmediği” iddia edilmekte.
KAMUOYU TEPKİLİ
Konuya ilişkin bir değerlendirmede bulunan Amerikan Sivil Hakları Birliği (ACLU) Başkanı Jameel Jaffer bilgi notunu “tüyler ürpertici bir belge” olarak tanımladı ve “bu not açıkça hükümetin ABD vatandaşları üzerinde yargısız infaz yapmaya hakkı olduğunu öne sürmektedir” dedi. “Hükümetin bu gücü kullanmasına bazı sınırlamalar getirse de bu sınırlamaların çok esnek ve belirsiz bir biçimde tanımlandığını ve manipülasyona son derece açık olduğunu” sözlerine ekledi.
Erdem Akyol - Yurt / 06.02.13
