Silicon Valley Bank’ın çöküşü, iflas eşiğine gelen Credit Suisse’in devlet desteğiyle rakibi UBS’e acil olarak yamanmasından sonra da finans piyasalara hakim olan genel belirsizlik durumu devam ediyor.

Uzun vadeli çok düşük faiz oranlarıyla bol paraya ulaşabilen şirketler gibi finans kuruluşları da faizlerin yükselmesi ve aşırı kredi arzının sona ermesiyle geri ödeme krizine sürükleniyorlar.

“Birkaç haftadır yeni finansman konusunda rüzgar değişiyor” yorumları yapan piyasa uzmanları “Faiz oranları keskin bir şekilde yükseldi ve bankalar artık daha çekingen davranıyor- gayrimenkul finansmanındaki duruma benzer şekilde. Bazı şirketler iflas tehdidi altında” belirlemesinde bulunuyorlar.

Finansman uzmanı Fox Corporate Finance’in genel müdürü, “Bankaların cazip tekliflerle şirketlerin peşinden koştuğu dönemler büyük ölçüde geride kaldı. Bankalar çok daha temkinli davranmaya başladı” diyor.

Yakın zamanda uluslararası derecelendirme şirketi Ernst & Young (EY) tarafından yapılan kredi piyasası çalışmasında, “ankete katılan banka ve tasarruf bankalarının yüzde 67’sinin bu yıl kredi vermeyi azaltmayı planladıklarını” açıkladı. “Geçen yıl yüzde 61’i daha fazla kredi vermek isterken, 2023’de bu oran sadece yüzde 14’te kaldı” denilen açıklamada, “Ankete katılan kredi yöneticilerinin beşte biri finansman maliyetlerinin önemli ölçüde artmasını bekledikleri”ni ifade etmişler.

Sağlam bir kredi notuna sahip şirketler için finansman sorun olmamaya devam edecek dense de onların da daha yüksek faiz oranları ödemek, daha fazla teminat vermek ve daha kısa bir vadeyi kabul etmek zorunda kalacakları belirtiliyor.  

Allianz Trade iflaslarda artış bekliyor

Kurumsal iflaslardaki artışın 2020’nin başlarında corona pandemisinin patlak vermesinden önceki seviyeye yaklaşacağını açıklayan sigorta tekeli Allianz Trade, Almanya’daki kurumsal iflasların sayısının bu yıl yüzde 22 artarak yaklaşık 17.800 vakaya ulaşmasını bekliyor. Allianz Trade’in Almanya, Avusturya ve İsviçre başkanı Milo Bogaerts, “Başlangıçta çift haneli bir artış izlenimi verse de” bunun hala bir iflas dalgasına dönüşmeyeceğini de söylüyor. Ancak bankacılık alanındaki çalkantının, Deutsche Bank örneğinde olduğu gibi Almanya’da da iz bıraktığını söyleyen Bogaerts, faiz oranlarının önemli ölçüde yükselmesinin oldukça zayıf finansmana sahip şirketlerin "sıkıntıya girme riskini" arttırdığına da dikkat çekiyor.

ABD’de ticari bankaların verdiği kredilerde mart ayının son iki haftasında neredeyse 105 milyar ABD doları gibi rekor bir değerde düştüğüne dikkat çeken uzmanlar, "bazı bankaların istikrarına ilişkin endişelerin özellikle ABD’de net bir şekilde görül"düğünü vurguluyorlar.

Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), şubat ayında Alman kurumları arasında yaptığı bir anket çalışmasında da şirketlerde çok daha sıkı kredilendirme yönünde bir eğilimin olduğunu kaydetmişti.

Şu ana kadar "genel bir sıkıntı gözlemlenmedi, zor sektörlerdeki şirketler bile finansman bulabildi diyen uzmanlar, yüksek borçlu şirketler için ise Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) temel faiz oranlarını yükseltmeye devam etmesi ve Silikon Vadisi Bankası krizi gibi olayların stresi arttırması halinde durumun gelecekte giderek zorlaşacağını" söylüyorlar.

Yüksek borçlu şirketler için durumun çok daha vahim olduğunu söyleyen Allianz Trade uzmanları, bunların kredileri “katı koşulları kabul etmek zorundalar”, “Bu nedenle şirketler finansmanlarına şimdiden dikkat etmeli” tavsiyesinde bulunarak, "Koşullar iki yıl öncesine göre daha kötü" dedikten sonra umut pompalayarak “Ama muhtemelen bir ya da iki yıl öncesine göre daha iyi” diye zırvalıyorlar.

Piyasa uzmanlarından Arno Fuchs, son yıllarda şirketlerle mali durumları hakkında konuştuğunda, genellikle cennet gibi koşullardan bahsederlerdi diyor ve ekliyor: “Aşırı kredi arzı, çok düşük faiz oranları ve uzun vadeler”.

Ukrayna Savaşı kapitalist dünyanın taşlarını yerinden oynatarak sistemin var olan sorunlarının üzerine tuz-biber ekerek yapısal sorunlarını daha görünür yaptı. Artan silahlanma ve savaş giderleriyle birlikte yükselen enflasyon ve yüksek faiz sarmalına saplanan kapitalist dünyanın belirsizliklerini derinleştirdi.

Washington’da yapılan IMF’nin yıllık toplantısında konuşan İMF Başkanı Georgieva, küresel kapitalist ekonominin son otuz yılın en zor sürecini yaşadığını belirterek süreci “Zorlu ve sisli” olarak tanımladı. Kapitalist dünyada işlerin yolunda gitmemesi sermaye sözcüleri gibi piyasa yorumcularının ortaklaştıkları tedirginliklerinin kaynağını oluşturuyor. 

Cennet-cehennem ikileminin sınıfsallığı

Kapitalist sistemin ağır yüklerini omuzlarında taşıyan işçi ve emekçilere her gün cehennem azabı yaşatan asalaklar sürüsünün “cennet koşullarından” cehenneme doğru ilerleyişlerinin hızını işçi sınıfı ve emekçi halkların ortak, birleşik ve enternasyonalist kavgalarının düzeyi belirleyecektir.