ABD ile S-400 üzerinden yaşanan gerilim ve ABD’de gündemdeki yaptırımlar, Türkiye kapitalizmini bir kez daha TL’nin döviz karşısındaki değer kayıplarıyla yüz yüze getirdi. Diğer yandan, Türkiye’nin Ekim ayı varlıkları ve yükümlülüklerine ilişkin istatistikler, ülkeye yabancı sermaye girişindeki düşüşü gözler önüne serdi.
ABD’de Ermeni soykırımı tasarısının Senato’dan geçmesi, Türkiye’ye yönelik yaptırımları öngören tasarıların Senato’da ve alt komitede kabul edilmesi sonrası TL döviz karşısında son iki ayın en büyük kayıplarını yaşadı. Dün 5,84 TL seviyesinde olan dolar bugün 5,92 TL’ye kadar yükseldi. Avro da 6,58 TL’ye çıktı.
Döviz karşısında TL’deki değer kaybı, 2018 krizindekine benzer şekilde TL’den kaçışa yol açıp açmayacağı tartışılırken, Merkez Bankası Türkiye kapitalizminin Ekim ayı varlıkları ve yükümlülükleriyle ilgili istatistikleri açıkladı. Yükümlülüklerden varlıklar çıkarıldığında kalan net “uluslararası yatırım pozisyonu” (UYP), 2018 yıl sonundaki 370,4 milyar dolarlık değerinden 341 milyar dolara geriledi. Gerilemede, sıcak para girişindeki düşüş etkili oldu.
Sıcak para girişinde azalma, yükümlülüklerde düşüş
Ekim ayı itibarıyla Türkiye’nin yurtdışı varlıkları 2018 yılı sonuna kıyasla yüzde 8,1 artarak 247,7 milyar dolara yükseldi. Yükümlülükler ise yüzde 1,8 azalarak 588,7 milyar dolara geriledi.
Yükümlülüklerin alt kalemlerinden doğrudan yatırımlar, bu dönemde yüzde 5,3 artarak 156,6 milyar dolara çıktı. Bu yükselişte, döviz kurlarındaki değişimler etkili oldu.
Bununla birlikte, “sıcak para” diye tabir edilen portföy yatırımlar aynı dönemde yüzde 5,8 azaldı ve 131,8 milyar dolara geriledi. Yabancıların hisse senedi stoku da yüzde 1,6 azalarak 29 milyar dolara düşerken, DİBS stokları da yüzde 16,3 düşüşle 15,5 milyar dolara geriledi.
Diğer yatırımlar 300,3 milyar dolara gerileyerek yüzde 3,4’lük düşüş kaydettiği bu dönemde, bankaların toplam kredi stoku yüzde 15,3, diğer sektörlerinki ise yüzde 4,6 geriledi. Bankaların kredi stoku 69,1 milyar dolar, diğer sektörlerinki 101,7 milyar dolara düştü.
