Ekonomik krizle birlikte pandemi işçi ve emekçiler için yaşam koşullarını daha da ağırlaştırırken sermaye için büyük bir fırsata dönüştü. Pandemiyi fırsata çeviren iktidar işçi emekçilere dönük saldırılarını hızla hayata geçirirken sermayeye sınırsız destek sundu. DİSK-AR’ın “Dünyada ve Türkiye’de Covid-19’un Sosyal ve Ekonomik Etkileri ile Mücadeleye Ayrılan Kaynaklar” raporuna göre Türkiye 2020 salgın sürecinde Meksika’dan sonra en az ekonomik destek sağlayan ülke oldu. Toplam ekonomik destek içinde işçi emekçilere sağlanan nakdi destekte ise dünya sonuncusu oldu.
Türkiye yoksul ülke ortalamasının altında
Covid-19’un ekonomik ve sosyal sonuçlarına dönük destek paketleri ve programları iki temel bileşenden oluşuyor. Birinci bileşen doğrudan işçi ve emekçilere dönük nakit destek iken, ikinci bileşeni ise işletmelere, şirketlere ve bankalara sağlanan finansman desteklerinden ve çeşitli mali kolaylıklardan oluşuyor. Ülkelerin yaptığı nakdi destekler Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYİH) oranlanarak hesaplanıyor. Buna göre zengin ülkeler, GSYİH’nın yüzde 12,7’si düzeyinde nakit harcama ve gelir desteğinde bulunurken bu oran orta gelirli ülkelerde 3,6 yoksul ülkelerde ise yüzde 1,6. Türkiye’de bu oran sadece yüzde 1,1’de kaldı. En çok ekonomik destek sağlayan ülkelerin başında yüzde 17,9 ile Yeni Zelanda geliyor. Yeni Zelanda’yı 15,3 ile Avustralya, 14,4 ile ABD takip ediyor.
Nakdi desteğin %89’u sermayeye
Türkiye’deki toplam ekonomik desteklerin yüzde 89’unu sermayeye sağlanan kolaylıklar ve destekler oluşturdu. Ekonomik desteklerin içerisinde gelir ve nakdi destek sadece yüzde 11 pay alabildi. Türkiye bu istatistikle dünya sonuncusu oldu. Yani Türkiye işçi emekçilere yönelik en az destek sağlayan ülke konumunda. Bakanlıkların verilerine göre Türkiye’de Covid-19 kapsamında 2020 yılında yapılan toplam nakdi destek 42,8 milyar lira. Ücretsiz izne çıkarılan, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınan ve işsizlik sigortası fonundan yararlanan toplam 6,7 milyon işçiye verilen 35 milyar liralık destek İşsizlik Sigorta Fonu’ndan sağlandı. Geriye kalan yaklaşık 6,4 milyar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonundan ve 2 milyar TL’si ise bağış kampanyasından sağlandı.
