İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu, “İç Anadolu Bölge Hapishaneleri Üç Aylık Hak İhlalleri Raporu”nu kamuoyuna açıkladı.

Şube binasında düzenlenen basın toplantısında konuşan İHD Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üyesi Nuray Çevirmen, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında derneğe İç Anadolu Bölgesi’ndeki 22 hapishaneden, 148 başvurunun yapıldığı belirtti.

Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından 31 Aralık 2021’de yayınlanan Ceza İnfaz Kurumları istatistiklerine göre, hapishanelerde toplam 297 bin 726 mahpusun bulunduğunu dile getiren Çevirmen, İç Anadolu Bölge Cezaevlerinde Ekim, Kasım, Aralık aylarında tespit edebildikleri kadarıyla; 39’u kadın olmak üzere 83’ü ağır olmak üzere en az 231 hasta bulunduğunu aktardı.

Sağlık hakkına erişim ihlal ediliyor

Mahpusların sağlık hakkına erişiminin engellendiğini belirten Çevirmen konu hakkında şunlar söyledi:

“Tek kişilik, sağlıksız nakil araçları ile sevkler yapılmakta; bu durum özellikle kalp, astım, epilepsi hastalarının sağlıklarını kötü etkilemektedir. Mahpuslar kelepçeli muayene edilmekte, kelepçeli halde hastane sevkleri yapılmaktadır. Mahpuslara uygulanan ağız içi aramalardan kaynaklı hasta mahpuslar hastaneye gidemiyor. Adli Tıp Kurumu politik tutum izleyerek ‘Hapishanede Kalamaz’ raporu vermemekte, tam teşekküllü hastane ve üniversite hastanelerinin ‘Hapishanede Kalamaz’ raporları kabul edilmemekte ve ağır hasta mahpusların infazları ertelenmemektedir. Ağır psikolojik rahatsızlıkları olan mahpuslar tahliye edilmiyor. Mahpusların diş tedavileri yapılamamaktadır. Afyon 1 Nolu T Tipinde yaşı ilerlemiş ve hasta mahpusların yanına daha genç olanların verilmediğini ve bu da hasta mahpusların yaşamlarını zorlaştırmaktadır. Ağır hasta ve engellilik durumuna karşın bu hasta mahpusların ayakta sayım vermeye zorlanmaktadır.”

Mahpuslara yanlış ilaç verildiğini söyleyen Çevirmen örnek olarak şunları aktardı:

“Kırşehir E Tipi Cezaevinden tiroit kanseri bir hasta mahpus ameliyat edilmiş, 60 dikişin 35’inin patlamasından dolayı tekrar dikiş atılmış; ameliyattan 3 gün sonra ve boğazında 60 dikişiyle hastanenin hasta mahkum koğuşuna götürülmüş, burada mahkum koğuşunda 5 gün kaldıktan sonra dikişleri alınmadan Sincan 3 Nolu L Tipi Ceza İnfaz Kurumuna gönderilmiş, karantina odasına konulmuştur. İlk gün ilaçları, kahvaltısı verilmemiş, koğuşta yatak, bardak, tabak, kaşık ve sıcak su ihtiyacı karşılanmamış koğuşu ameliyatlı haliyle temizlemek zorunda kalmıştır. Tokat T Tipi Cezaevinde bir hasta mahpus kovide yakalanmıştır.”

İşkence ve kötü muamele

Çevirmen en az 20 mahpusun işkence ve kötü muamele gördüğünü belirterek şunları söyledi:

“Afyon 1 Nolu T Tipi Cezaevinde ayakta ve askeri nizamda sayım dayatılmaktadır. Mahpuslar hakaret ve tehditlere maruz kalmaktadırlar. Bolu F Tipi Cezaevinde 7 Ekim 2021’de ‘merkezden gelen özel ekip’ tarafından eşyalarının toplatılmasına karşı çıktıkları için 3 mahpus ters kelepçe takılarak yere yatırıldığını ve işkence gördüklerini aktarmışlardır. Diyarbakır D Tipi Cezaevinden Bolu’ya sevk edilen bir mahpus; Kırıkkale Hapishanesinde 1 gün tutulduğunu, burada çıplak arama dayatıldığını, zorla elbiselerinin çıkarıldığını, su ve yemek dahil hiçbir şey verilmediği, beton üzerinde uyutulduğunu aktarmıştır. Kırıkkale F Tipi Cezaevinden, Bolu F Tipi Cezaevine sevk edilen 9 mahpus kaba dayak, çıplak aramaya maruz kalmıştır.”

Bolu F Tipi Hapishanesi’nde bir tutsağın 2 yıldan fazla süredir hücrede tutulduğunu belirten Çevirmen, Kadın tutsağın Kayseri Hapishanesi’nde hastane sevki sırasında ırkçı sözlü saldırıya maruz kaldığını ve hapishanelerde çıplak arama saldırısının devam ettiğini ifade etti.

Disiplin cezaları ve infaz yakmalar

İHD Ankara Şube Hapishaneler Komisyonu Üyesi Avukat Ömer Faruk Yazmacı ise, disiplin cezaları ve infaz yakmalara ilişkin hak ihlallerini belirterek şunları söyledi: 

“Şartlı tahliye koşulları sağlanmasına rağmen keyfi gerekçelerle tahliyeler uzatılmakta ve bu uygulama gözlem kurulu kararıyla gerçekleşmektedir. Afyon 1 No’lu T Tipi Cezaevinde 2 mahpusun şartlı tahliye ve denetimli serbestlik hakkı gözlem kurulu kararlarıyla engellenmektedir. Bolu F Tipi Cezaevinde mahpusların denetimli serbestlikten yararlanma hakları ve ilçe cezaevlerine gönderilme talepleri kabul edilmemektedir. Bolu F Tipi Cezaevinde bir mahpusun; arkadaşlarına mektup gönderdiği ve kütüphaneden kitap aldığı gerekçesiyle tahliyesi 6 ay ertelenmiştir. Sincan Kadın Cezaevinde 3 kadın mahpus, yapılan kötü muameleye karşın şikayet dilekçesi yazmalarına karşın kendilerine disiplin soruşturması açılmıştır. Sincan Kadın Cezaevinde mahpuslara açlık grevine girdikleri 16 kişiye açılmış, Rozerin Kurt, Selver İspir, Saadet Akın hakkında beraat emsal kararı olmasına rağmen yine mahkemeler ceza talebinde dahi bulunmuştur. Sincan Kadın Kapalı Cezaevinde 50 kadına ‘gereksiz yere marş-slogan’ gerekçesiyle iletişim ve görüş cezaları verilmiştir. Sincan Kadın Kapalı Cezaevinde 3 kadın mahpusun tahliyeleri iyi halli olmadıkları gerekçesiyle ertelenmiştir. Seydişehir T Tipinde kendilerini JİTEM olarak tanıtan kişiler tarafından 6 mahpus sabahtan akşama kadar sorguya çekilmiştir.”

İHD Ankara Şube Hapishaneler Komisyonu Üyesi Avukat Ümit Can Akbulut ise şunları söyledi:

“Teşhis, tedavi ve kontrollerinin uzman hekimler tarafından yapılması sağlanmalıdır. Heyetlerimiz ve kurumumuz; hapishane rejimi, fiziki koşullar ve uygulanan muameleler hakkında etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğini tespit etmiştir.  Bağımsız ulusal denetim mekanizmalarının oluşturulması gerekmektedir. Tüm hapishanelerde yaşananlara, hak ihlallerine, sağlığa erişim engellerine karşı Adalet Bakanlığı’nı, ilgili tüm kurum ve kuruluşları göreve davet ediyoruz.”