ABD, Kıbrıs ile Türkiye arasındaki toprak anlaşmazlığına “barışçı bir çözüm” getirilmesine yardımcı olmak amacıyla 1987’den beridir Kıbrıs’a silah amborgosu uyguluyordu. ABD tarafından Güney Kıbrıs’a karşı silah ambargosu kısmi olarak kaldırdı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, yaptığı yazılı açıklamada, dışişleri bakanları Pompeo ve Anastasiadis’in yaptıkları telefon görüşmesinde, “ABD-Kıbrıs ilişkilerinin derinleştirilmesi” konusunu ele aldıklarını vurguladı. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Doğu Akdeniz’de önemli bir ortak olduğunu söyleyen ve güvenlik konusundaki işbirliğini derinleştirmekten memnuniyet duyduğunu belirten Pompeo, “Güney Kıbrıs’a ölümcül olmayan savunma malzemelerinin ve hizmetlerinin satışının önündeki kısıtlamaları gelecek mali yıl için (1 Ekim’de) kaldıracağız’’ açıklamasında bulundu.

Türkiye, Kuzey Kıbrıs’ı 1974 yılından beri işgal altında tutuyor ve burada kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni dünyada tanıyan tek devlettir. KKTC, uluslararası alanda tanınmazken, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ise (GKRY) 2004 yılından beri AB üyesidir.

ABD’nin Kıbrıs’ın yanında olduğunu gösteren ambargoyu kısmen kaldırma adımını, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis memnuniyetle karşıladı. Nikos Anastasiadis, bu adımı “Kıbrıs ile ABD arasındaki ikili güvenlik ortaklığını güçlendiren olumlu bir gelişme” olarak nitelendirdi.

Türk sermaye devleti ise ABD’nin tutumunu şiddetli tepkiyle karşıladı. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne yönelik ambargonun kısmen kaldırılması kararı, “bölgede barış ve istikrar için zehirdir” diye tanımlandı. “ABD eylemlerini yeniden gözden geçirmeli” denilen açıklamada “Kıbrıs Türk halkının güvenliği” adı altında karşı önlemler alınacağı iddia edildi. Kararın, Kıbrıs meselesinin çözüme kavuşturulması yönündeki çabaları olumsuz etkileyeceği, ABD’nin “müttefiklik ruhuna” aykırı davrandığı öne sürüldü.

ABD’nin hamlesi, Kıbrıs ile Türkiye arasında artan gerilimin ortasında geldi. Arka planda, Akdeniz’deki doğalgaz rezervlerine ilişkin anlaşmazlığın olduğu ileri sürülüyor. 

23 Ağustos’ta arama çalışmasını sonlandırması gereken Oruç Reis gemisi, 1 Ağustos günü gaz rezervleri arayışını yeniden uzatacağını açıklamıştı. Oruç Reis 12 Eylül’e kadar Akdeniz’de arama çalışmalarını sürdürecek.

Ek olarak, Türkiye “Rusya atış eğitimleri” başlığıyla Doğu Akdeniz’de 2 yeni NAVTEX daha yayınladı. Buna göre, 8-22 Eylül ve 17-25 Eylül tarihleri arasında 2 farklı bölgede “Rusya atış eğitimleri yapılacağı” duyuruldu.

AB, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki adımlarını sert bir şekilde eleştirmişti. AB cephesinden “diyalogla çözüm” çağrısı yapılsa da Eylül ayının son haftası gerçekleşecek AB zirvesinde Türkiye’ye yönelik yaptırımların gündeme alınacağı açıklanmıştı.

Doğu Akdeniz’deki durum gerginliğini koruyor. Zengin gaz yataklarının bulunduğu ve keşfedildiği bölgede bu zenginliğin gaspedilmesi konusunda hararetli tartışmalar ve çatışmalar yaşanıyor. Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye, ilgili deniz alanlarında hak iddia ediyor ve savaş gemileri göndererek gerilimi tırmandırıyor.