İsviçre genelinde bu süreçte kamu alanında Toplu İş Sözleşmeleri (TİS) görüşmeleri yapılmakta. Görüşmelerin öncesinde devletin belirlediği genel tüketici fiyat endeksi (İPC) Ekim 2021 ile Ekim 2022 arasında %3 olarak belirlendi. Fakat her kantonun ayrı belirlediği zam oranlarında, Lozan’ın bulunduğu Vo (Vaud) kantonu İsviçre’nin Fransız bölgesinin en düşük zamlarından birini açıkladı. Böylece tüm Avrupa ülkelerinde ücret artışları için eylemler gelişirken, İsviçre’nin zengin, refah düzeyinin yüksek ve en rahat yaşanabilen ülkeler arasındaki miti giderek çöküyor. Bunun üzerine yaklaşık 1 aydır küçük çapta eylemler ve birkaç yürüyüş düzenlendi. Eylemlerin biri de Dayanışma-Birlik-Demokrasi (SUD) sendikasının çağrısıyla 22 Aralık Çarşamba öğleden sonra Lozan’da gerçekleşti.

Lozan’ın en bilindik meslek lisesi olan EPSİC’de bir kısım öğretmen eyleme dayanışmaya gelen eylemciler, giriş kapısı önünde buluştu. Sendika üyesi ve öğretmen olan bir kişi katılımcılara seslendi ve devletin kendilerini umursamazlığını ve belirlediği zam oranını teşhir eden bir konuşma yaptı. Ayrıca eylem başında ve sonunda tek sıra halinde teker teker harflerle “Yeniden değerlendirme endeksleme” yazısı taşındı.

Yürüyüş izni olmadığı için tek sıra halinde kaldırımdan yürüyerek, başta “Endeksleme %5! + Yeniden değerlendirme” pankartı önde ve arada “Meslek eğitimlerini gerçekten değer verin!” EPSİC imzalı pankartla yürüyüş gerçekleşti. Eyleme İşçilerin Birliği Hakların Kardeşliği (Bir-Kar) da flamayla katılım gösterdi.

Şehrin kalabalık caddelerinden geçip, merkez meydanların birkaçında durup, önden sözleri dağıtılan bir şarkının sözleri hep birlikte söylendi. Devamında Eğitim Bakanlığı önüne gidildi. Burada SUD sendikası militanı Eğitim ve Mesleki Eğitim Bölümü Başkanı Frédéric Borloz’u teşhir ederek, istenilen zammın belirlenen %3 enflasyona %2 ekleyerek, %5 istediklerini duyurarak, eylem son buldu.

Şimdiye kadar TİS görüşmelerinde neler yaşandı?

Vo Danıştay’ı 8 Aralık günü Devlet Memurları Dernekleri Federasyonu (FSF), Kamu Hizmetleri Birliği (SSP), SUD, İsviçre Meslekler Arası Birliği (SYNA) ve Sosyal Gelecek (AvenirSocial) sendikaları bir araya geldi. Bu görüşme öncesi sendikalar ve devlet yetkilileri arasında uyum sağlanması için hiçbir görüşme yapılmadan, sendikalara direk sunuldu. Danıştay’ın uyguladığı bu dayatmacı yöntem, Vaud Eyaleti Personel Kanunu (LPers) ihlal etmekte. Ayrıca Vaud Eyaliti Emekli Sandığının (CPEV) belirlediği %2,2 endeksleme oranını da hiçe sayarak, %1,4 oranında çok düşük bir zam belirledi.

Şimdiye kadar birkaç kamu binasında düzenlenen eylemler dışında, 29 Kasım’da, 6 ve 13 Aralık’ta 3 yürüyüş düzenlendi. Eylemlerin ilki 300 kişiyle başlayıp, her eylemde biraz daha kitleselleşip, son eylem 1500 kişinin katılımı ile gerçekleştirildi.

Kızıl Bayrak / Lozan