İsviçre’de kadın-erkek eşitliği 1981’den beri anayasada yer alıyor. Buna rağmen gelir eşitsizliği başta olmak üzere, kadına yönelik eşitsizlik ve ayrımcılık yaşamın her alanında varlığını sürdürüyor. Kadın-erkek eşitliğinin yasal “güvence” altına alınmasından on yıl sonra, 14 Haziran 1991’de ilk kadın eylemi, 500 bin kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. Eylemin ikincisi, 500 bin kişinin katılımıyla 2019’da yapıldı. Bu yıl beşincisi yapılan kadın eylemlerine yine geniş bir katılım oldu.  

2020’de pandemi nedeniyle eylem yapılamamıştı. Onun dışında 2019’dan bu yana her sene aynı tarihte "Kadın Grevi" gerçekleştirildi.

Günler öncesinden hazırlıkları yapılan eyleme bu yıl “Feminist Grev” ismi verildi. Kadınların emeklilik yaşının 65’e çıkarılmasının etkisiyle bu yıl 14 Haziran grevine çağırılar daha güçlü, mücadele vurgusu ise daha belirgindi.

Lozan’daki eylemlikler 13 Haziran akşamı Saint-François Katedrali’nin pembe renkle aydınlatılmasıyla başladı. 14 Haziran sabahı eylemler tren istasyonunda şarkılar ve danslarla başlatıldı. Sonrasında saat 17.30’da Saint-François Katedrali’nden başlayacak olan yürüyüşe kadar tüm gün boyunca tencere tava konseri, pankart atölyesi, piknik ve müzik etkinlikleri gerçekleştirildi.  

Gün içinde yuvada eğitimci olarak çalışan emekçi kadınlar, birçok yuvanın önüne giderek işyerindeki zorlukları ve düşük ücretleri geçenlere anlatılar. Eczanelerde çalışan emekçi kadınlar da düşük ücretlere, eşitsiz çalışma ortamlarına dikkat çekmek ve bir toplu iş sözleşmesi talep etmek için eczanelerin önüne gittiler. Lozan’ın en büyük devlet hastanesi olan CHUV’de hemşireler bir araya gelip, “grev otobüsü” adını verdikleri bir topluluk oluşturarak, birçok işyerinin önünden geçip insanları toplayarak yürüyüşün başlangıç noktasına geçtiler.

Saat:17.30’da başlaması gereken yürüyüş, kitlenin çok kalabalık olmasından kaynaklı ancak bir saat gecikmeyle başlatılabildi. Güzergah Saint-François Katedrali’nden başlayıp, tren istasyonuna inip, tekrar şehir merkezinden geçerek, Riponne Meydanı’nda bitirildi.

Eylem boyunca öne çıkan “Grev, grev, grev ve eylem, budur, budur, budur çözüm!”, “Tüm dünyadaki kadınlarla dayanışmaya!”, “Tek çözüm devrim!”, “Anti-kapitalist feministler!” şiarları, kitle tarafından sık sık atıldı. Ayrıca sürekli söylenen tek nakaratlı “Buradayız, buradayız, patriarka istemese de buradayız. Kapitalizme, maçoluğa ve cinsiyetçiliğe karşı kadınlar, istemeseniz de buradayız!” şarkısı eylem boyunca söylendi.

Büyük çoğunluğu feministlerden oluşan kortejde, sol ve yeşil partiler ile sendikalar da yer aldı. Polis yürüyüşe 20 bin kişinin katıldığını iddia etse de eylemi organize edenler katılımın 40 bin kişiye ulaştığını açıkladı. Eylem Riponne Meydanı’nda festival havasında atılan sloganlar ve çalınan müziklerle son buldu.

Eylemi organize eden feminist grupların yürüyüş öncesinde dile getirdikleri temel talepleri şöyle:

- Genel olarak çalışma saatlerinin düşürülmesi

- Emeklilik sigortasının güçlendirilmesi

- Cinsiyetçi ve cinsel şiddete karşı ulusal düzeyde sistematik önlemler

- Çocuk ve kişi başına en az 1 sene ebeveyn izni

- Özel sigorta sisteminin kaldırılması, üreme ve cinsel sağlığın desteklenmesi

- Irkçı, yabancı, eşcinsel, kilofobi ayrımcılığına karşı ulusal düzeyde mücadele planı

- Feminist sığınma ve oturma izni

- Doğa ve iklim için ulusal eylem planı ve önlemler

- Eğitim ve öğretimde kesişen feminizmin pekiştirilmesi

- Anayasada yer alan herkes için özgür ve ücretsiz kürtaj hakkı

Kızıl Bayrak / Lozan