Emperyalist kapitalizmin sağlık alanındaki çöküşünün ayyuka çıktığı pandemi sürecinde “tek çare” olarak sunulan Covid-19 aşısı henüz halkların sağlığına çare olamazken, ilaç şirketlerinin hisseleri “tavan yaptı”, aşı üreten kapitalistlerin kasalarına milyarlar akması bekleniyor. Kapitalist düzende üretilen tüm zenginlikte olduğu gibi, aşı üretimine ve dağıtımına da adaletsizlik hakim olurken, işçi ve emekçilerin ürettiği bu zenginlik de şimdiden kapitalistlere yaradı.

Emperyalist-kapitalistlerin başını çektiği pek çok devlet yaygın aşılama için milyonlarca doz aşı siparişi verirken, ilaç şirketleri milyarlarca dolarlık satış yapacaklarını öngörüyor.

The Guardian’ın haberine göre, BioNTech ve Pfizer, Covid-19 aşısı için, Avrupa Birliği’nden (AB) 300 milyon doz, ABD’den 200 milyon doz, Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı’ndan (COVAX) 40 milyon doz dahil toplamda 780 milyon doz sipariş aldı.

BioNTech ile maliyetleri ve karlarını eşit olarak bölen Pfizer, mevcut anlaşmalara dayalı olarak 2021'de 15 milyar dolarlık satış bekliyor. Şirketler bu yıl 2 milyar doz tedarik edebilecek kapasitede olduğunu bildirdikleri için toplam satışın 30 milyar dolara kadar çıkabileceği öngörülüyor.

Diğer şirketlere nazaran daha köklü bir şirket olan Pfizer’in (kuruluş tarihi 1849) hisseleri son 12 ayda yüzde 1,8 artarken, BioNTech hisseleri ise yüzde 156 arttı.

ABD’li Moderna ise yaptığı anlaşmalarla Pfizer-BioNTech’in ardından geliyor. Şirket, AB’den 2021’de 310 milyon, 2022’de de 150 milyon olmak üzere toplamda 460 milyon doz sipariş alırken, ABD’den 300 milyon, Japonya’dan da 50 milyon doz sipariş aldı.

Moderna’dan yapılan açıklamada, 2021'de 18,4 milyar dolarlık satış beklendiği bildirildi. 11 yıl önce kurulan şirketin hisseleri ise son 12 ayda yüzde 372 arttı.

Merkezi ABD'de bulunan Johnson & Johnson'ın Belçika'daki bağlı şirketi Janssen, ürettiği tek dozluk Covid-19 aşısı ile ABD ve İngiltere’den 52 milyon doz, AB’den 400 milyon doz, COVAX’tan ise 2022’ye kadar 500 milyon doz aşı siparişi aldı.

Bu yıl sonuna kadar 1 milyar doz aşı teslim edecek kapasitesi olduğunu bildiren şirketin hisseleri son 12 ayda yüzde 7,7 değer kazandı. Janssen'in 2021’de 10 milyar dolarlık satış yapması bekleniyor.

İngiliz-İsveç ilaç firması AstraZeneca da Oxford Üniversitesi ile geliştirdiği aşıya, AB’den 400 milyon doz, ABD’den 300 milyon doz, Japonya’dan 120 milyon doz, İngiltere’den 100 milyon doz sipariş aldı. 2021’de 3 milyar dolarlık satış yapması öngörülen şirket, iki dozluk aşı için 10 dolar gibi düşük bir ücret belirledi. Şirketin hisseleri ise diğer şirketlerin aksine son 12 ayda yüzde 8,6 değer kaybetti.

Çinli ilaç şirketi Sinovac tarafından geliştirilen aşı ise başta Türkiye olmak üzere, Brezilya, Şili, Singapur, Malezya ve Filipinler gibi ülkelerde onaylanarak kullanılmaya başlandı. COVAX ülkelerine de 10 milyon doz aşı sağlamayı planlayan şirketin satışları net olarak bilinmezken milyarlarca dolarlık satış yapması öngörülüyor. Sinovac’ın hisseleri de son 12 ayda yüzde 21,6 değer kaybetti.

Rus Gamaleya Enstitüsü'nün aşısı, ABD’li Novavax ve Alman CureVac ilaç şirketlerinin ürettiği aşılar da 100 milyonlarca doz aşı siparişi alırken şirketlerin toplam satışlarına ilişkin bilgilere ulaşılamadı.

Novavax, aşı üreticileri arasında son 12 ayda yüzde 1128 artış ile hisseleri en çok değerlenen şirket oldu.