Sudan’da 30 yıl iktidarda kalan dinci diktatör Ömer el Beşir’in rejimi halk isyanıyla alaşağı edildikten sonra, demokratik kitle örgütleri, meslek örgütleri, siyasi partilerle askerlerden oluşan ortak bir geçici yönetim kurulmuştu. Ancak askerler, el Beşir diktatörlüğünü yıkan güçleri temsil eden örgütlere ihanet ederek ittifakı bozdu. 25 Ekim 2021’de darbe yapan askerler yönetime el koydular. Çoğunluğu el Beşir rejiminin işlediği suçlara bulaşan generaller yine uğursuz rollerini oynayarak, halk isyanının kazanımlarını kaba kuvvetle ortadan kaldırmaya giriştiler.
General Abdülfettah el Burhan başkanlığında kurulan cunta yönetimi, darbeye karşı gelişen kitle hareketini kanlı bir şekilde bastırarak işe başladı. Ancak tüm baskılara rağmen kitleler cuntaya boyun eğmediler. Darbenin birinci yıldönümünde bir kez daha sokaklara çıkan emekçiler, askeri cunta yönetimini protesto ettiler.
Sudan Tribune’nin haberine göre Omdurman, Hartum, Kuzey Hartum, Atbara, Kassala, Port Sudan, Sennar, Singa, Al Qadariq, Madani, Hasahisa, Al Hosh, Al Duwaim, Kosti, Nyala, Al Geneina, Al Fasher, Al Daein ve Zalingei kentlerinde toplan on binler, askeri yönetimi reddettiklerini dile getiren şiarlar yükselttiler.
Başkent Hartum’un birden fazla noktasında eylemler yapılırken toplamda ülkenin 19 kentinde kitleler sokaklara indi. 25 Ekim’de gerçekleşen gösterilere saldıran kolluk kuvvetleri göz yaşartıcı gaz, plastik mermi, bazı kentler ise gerçek mermi kullandı. Bir gösterici askeri araçla ezilerek hayatını kaybetti. Merkez Doktorlar Komitesi, cunta protestolarında hayatını kaybedenlerin sayısının 119’a çıktığını açıkladı. Bu arada kolluk kuvvetlerinin saldırılarında 185 kişi yaralanırken, 98 kişi ise gözaltına aldı.
Eylemleri önlemeye çalışan kolluk kuvvetleri Hartum’da köprüleri kapattı. Ülke genelinde internet bağlantısını kestiren askeri rejim, eylemcilerin iletişim kurmalarını engellemeye çalıştı. Ancak polis/asker saldırıları ve engellemelere rağmen eylemlerin saatlerce sürdüğü ifade edildi.
***
Askeri cuntayı protesto eylemleri 27 Ekim günü de devam etti. Başkent Hartum’da farklı noktalarda toplanan göstericiler hem askeri cunta yönetimini protesto etti hem gözaltına alınanların serbest bırakılmasını talep ettiler. 27 Ekim günü kentteki köprüleri kapatan kolluk kuvvetleri, göstericilerin başkanlık sarayına ulaşmasını kaba şiddet kullanarak engelledi.
Başkentin kuzeydoğu banliyösü Hartum Bahri'de sabahın erken saatlerinde sokaklara çıkan binlerce kişi barikatlar kurarak “Askerler kışlalara!” sloganları attı. Çevrelerindeki yolları taş, ağaç dalları ve yanan lastiklerden ördükleri barikatlarla kapatan göstericiler eylemlerini saatlerce sürdürdü.
El Beşir’in dinci diktasını yıkan kitleler, orduyu devre dışı bırakabilecek bir yönetim kurabilecek güce ulaşamadılar. Bu durum onları suç dosyası kabarık olan orduyla bir tür ‘geçici ittifak’ kurmak zorunda bıraktı. Bunu fırsat bilen ordu ise halka ihanet ederek darbesini yapsa da kitleleri sindirmeyi başaramadı. Tüm baskı ve cinayetlere rağmen kitle hareketi halen güçlü ve cesur eylemler yapabilecek güç ve moral değerlerini koruyor.
