Sözde işsizler için ayrılan İşsizlik Fonu tümüyle AKP iktidarı ve sermayenin ihtiyaçları için kullanılıyor. Sermaye iktidarı ve AKP-MHP rejimi, kendi bekaları uğruna kaynak olarak kullandıkları fondan bu yılın ilk 7 ayında onlarca milyar lira yağmaladı.
2019 sonunda 131,5 milyar TL tutarında menkul kıymet ve nakit bulunan İşsizlik Sigortası Fonu 9 Ağustos itibarıyla 111,2 milyar TL oldu. İşsizlik Fonu’ndan 7 ayda 42,1 milyar lira kullanıldı.
Emekçiler ücretsiz izin, kısa çalışma ödeneği ile daha da zorlaşan yaşamlarını sürdürmeye çalışırken iktidar, fon kaynaklarını kullanarak teşvik ve destek ödemeleri ile kapitalistleri rahatlatmaya çalıştı. Kapitalistler, İşsizlik Fonu’ndan milyonlarca işçiye göre oransal olarak çok daha fazla destek aldı.
Gider gelirin iki katına yakın
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, 2018’de 34,6 milyar TL gelire karşılık 23,7 milyar TL gider, işsizliğin zirve yaptığı 2019’da ise 40,3 milyar TL gelire karşı 36,4 milyar gideri olan fonun gelir gider dengesi 2020’de bozuldu. İşçi ve işveren primleri, devlet katkısı ile faiz geliri olarak 7 ayda 23,3 milyar TL’lik geliri olan fondan harcama tutarı 42,1 milyar liraya ulaştı.
Fon küçüldü
Fonda biriken tutar da salgının etkisiyle azalıyor. 2018 yılında 127,6 milyar TL, 2019’da 131,5 milyar TL bulunan fonun temmuz ayı sonundaki büyüklüğü 112,7 milyar TL’ye geriledi. 9 Ağustos tarihi itibarıyla da fon büyüklüğü 111,2 milyar TL olarak hesaplanıyor.
İktidarın ucuz borçlanma aracı olarak kullandığı fondaki devlet tahvillerinin oranı hala büyüklüğünü koruyor. Fonun maddi ve mali varlığının yüzde 85,84’ü tahvil, yüzde 14,16’sı ise mevduattan oluşuyor.
Kısa çalışma ödeneği ilk sırada
Önceki gün açıklanan son İşsizlik Sigortası Fonu istatistiklerine göre fondan en fazla gider, kısa çalışma ödeneği desteği için yapıldı. 2018’de 843 bin TL, 2019’da 192 milyon lira olan kısa çalışma ödeneği bu yılın yedi ayında 18,3 milyar TL’ye ulaştı.
Eylül 2005 tarihinden Temmuz sonuna kadar 3 milyon 969 bin 183 kişiye 17 milyar TL kısa çalışma desteği verildi. Temmuz ayında önceki dönemden ödemesi devam edenlerle birlikte 1 milyon 710 bin 906 kişi için yapılan kısa çalışma ödemesi miktarı 2,5 milyar TL oldu.
Yarısı alamadı
Fondan işsizlik ödeneği olarak da yedi ayda 6,3 milyar TL verildi. Mart 2002 tarihinden bugüne işsizlik ödeneğine 13 milyon 848 bin 709 kişi başvurdu, bunlardan 8 milyon 71 bin 437’si kişi ödenek almaya hak kazanabildi. Bu kapsamda hak eden kişilere toplam 35.8 milyar TL ödeme yapıldı. Temmuz ayında, önceki dönemden ödemesi devam edenlerle birlikte 401 bin 645 kişi 494,6 milyon TL işsizlik ödeneği aldı.
Patrona aslan payı
Fonun en büyük gider kalemini oluşturan kısa çalışma ödeneğinin ardından ikinci büyük ödeme kapitalistlere yapıldı. 2020 Ocak-Temmuz döneminde fondan işverenlere 10,4 milyar TL teşvik ve destek ödemesi aktarıldı. 2018’de 10,7 milyar TL, 2019’da 16 milyar TL olan teşvik ve desteklerin yedi ayın sonunda ulaştığı tutar, yıl sonuna kadar bu ödemelerde rekor kırılacağını gösterdi.
Kapitalistlerin fona katkısı yalnızca 6 milyar lira
Kapitalistler, teşvik ve destek ödemeleri altında fona verdikleri desteğin iki katına yakınını geri aldı. Yüzde 2 “işveren primi” karşılığı fona yedi ayda aktarılan tutar 6 milyar lira oldu.
