Yasaklara ve baskılara rağmen kadınlar dört bir yanda 25 Kasım’da alanlara çıktı. İllerde 25 Kasım 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında eylem ve etkinlikler düzenlendi. Kayseri, Muğla, Balıkesir, Samsun, İskenderun, Kocaeli, Antalya, Ağrı, Diyarbakır, Adana, Mersin, Siirt, Şırnak, Van, Hakkari, Muş, Bitlis, Erzurum'da yapılan eylem ve etkinliklerle kadına yönelik şiddete dur denildi.

Diyarbakır

Amed Barosu Kadın Hakları Merkezi, 25 Kasım dolasıyla baro binasında basın toplantısı düzenledi. “Jin jiyan azadî” yazılı pankartın taşındığı toplantıda açıklamanın Kürtçesi avukat Beritan Kalbişen, Türkçesi ise Dicle Sümer tarafından okundu.

Jîna Eminî, Nagihan Akarsel, Pınar Gültekin, Fatma Altınmakas, İpek Er, Müzeyyen Boylu, Meryem Sevim şahsında katledilen kadınların hatırlatıldığı açıklama şöyle devam etti:

“Türkiye’de yargıya intikal eden kadına yönelik şiddet dosyalarında soruşturmanın başından yargılamanın sonuna kadar erkek failler lehine bir sürecin yürütüldüğüne ve kadınları koruyan yasaların uygulanmadığına tanıklık etmekteyiz. 6284 Sayılı yasanın ihtiyaca göre özenle ve etkili bir şekilde uygulanmasını talep ediyoruz.  Yapılmak istenen Anayasa değişikliği ile kadınların bedeni ve kılık kıyafet tercihi üzerinden toplum kutuplaştırılarak kadınların temel hak ve özgürlükleri pazarlık konusu yapılmaktadır. Bizler ne zorunlu başörtüsünü ne de başörtüsü yasaklarını kabul etmiyoruz. Bedenimiz ve hayatlarımız üzerinden yürütülen eril siyaset biçimini reddediyoruz. İktidara ‘yasalara dokunmayın uygulayın’ diyoruz. Şiddetsiz bir yaşam için mücadelemize kararlılıkla devam edeceğimizi bir kez daha vurguluyoruz. Basın açıklamamızı İran’da büyüyerek kadınların özgürlük mücadelesinin sloganı haline gelen ‘Jin jiyan azadî/kadın, yaşam, özgürlük’ talebiyle sonlandırıyoruz.”                                                                                                     

Dicle Amed Kadın Platformu (DAKAP) ve Diyarbakır Şiddetle Mücadele Ağı, Kayapınar ilçesinde bulunan Dünya Kavşağı’nda yürüyüş gerçekleştirmesine polis valilik yasağı gerekçesiyle izin vermedi.  Yürüyüş öncesi Dünya Kavşağı çok sayıda polis ve zırhlı araç ile ablukaya alındı. Yürüyüş yapmak isteyen kadınlarda polislerce ablukaya alındı. Eyleme Halkların Demokratik Partisi (HDP) Amed Milletvekili Dersim Dağ ve ağ bileşenleri katıldı.

Yağan yağmura rağmen kadınlar, uzun süre bekleyişini sürdürdü. Ablukayı protesto eden kadınlar,  “ Nagihan Akersel ölümsüzdür”, “Şebnem Korur onurumuzdur”, “Jin jiyan azadî”, “Kadınlata değil katillere barikat” ve “Deniz Poyraz ölümsüzdür”, “Kadın cinayetleri politiktir” sloganları attı.  Kadınlar abluka içinden katledilen kadınların isimlerini sayarak “İsyanımızdır” dedi.

***

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, TTB Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu, Diyarbakır Tabip Odası Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Komisyonu, Diyarbakır Tabip Odası ev sahipliğinde “25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü” vesilesiyle bir basın açıklaması yaptı.

TTB Merkez Konseyi Başkanı Dr. Şebnem Korur Fincancı’dan kadınlara gelen mesajı iletti. Korur Fincancı’nın mektubunu okudu.

Siirt

Siirt’te ise aralarında HDP Grup Başkanvekilli Meral Danış Beştaş'ın da bulunduğu kitlenin HDP Siirt İl Örgütü önünde yapmak istediğini açıklama polis engeline takıldı. Polis ablukasına alınan binadan çıkmak isteyen kadınlar engelleme girişimlerine karşı, "Jin jiyan azadî" ve "Bijî berxwedana jinan" sloganları ile karşılık verdi.

Burada konuşan HDP Grup Başkanvekilli Meral Danış Beştaş, polis abulakasın tepki gösterdi. Kadın cinayetlerinde önlem almayan polisin kadına yönelik şiddetle mücadele açıklamalarına adeta yığınak yaptıklarını kaydeden Beştaş, "Kadınlar hayatın her alanında şiddet görüyor. Eşleri tarafından katlediliyor. Sevgilileri tarafından katlediliyor. Sokaktaki erkekler tarafından tacize, istismara tecavüze maruz kalıyor." dedi.

Şırnak

Şırnak Cizre’de Özgür Kadın Harareti (Tevgera Jinên Azad-TJA) öncülüğünde gerçekleştirilen yürüyüşe polis saldırdı. Orhan Doğan Caddesi’nde “Jin jiyan azadî, Li diji faşizme qirkirina jinan dem dema azadiya jinane” pankartıyla bir araya gelen kadınlar, buradan sebze haline doğru yürüyüşe geçti. İlçede etkili olan sağanak yağışa rağmen yürüyüşe başlayan kadınlar, sık sık “Jin, jiyan, azadî” ve “Bijî berxwedana jinan” sloganları attı. Yürüyüş sırasında polisin engellemesine maruz kalan kadınlar, polislerin engelleme çalışmasına rağmen yürüyüşe devam etti.

Sloganlar eşliğinde sebze haline varan kadınların önü kesen polis, aralarında Barış Anneleri Meclisi üyelerinin de bulunduğu çok sayıda kadını darp ederek, gözaltına aldı. Bu esnada kadınlara yönelik polis uygulamasını cep telefonlarıyla görüntülemek isteyen yurttaşlara da saldıran polis, 2 genci gözaltına aldı.

Ayrıca alanda haber takibi yapan gazetecilere de müdahale edilerek, görüntü çekmeleri engellenmeye çalışıldı.

Gözaltına alınanların isimleri şöyle: “HDP Hezex İlçe Eşbaşkanı Evin Erden, HDP Elkê İlçe Yöneticileri Berivan Temel, Müzeyyen Rüstemoğlu, HDP Elkê İlçe Eşbaşkanı Zarife Borak, Barış Anneleri Meclisi üyeleri Nebiha Akay, Nebahat İşçi, Necat Küçük, HDP Cizîr İlçe Eşbaşkanı Zilan Ecevit, yerine kayyım atanan Cizîr Belediyesi Eşbaşkanı Berivan Kutlu, HDP Qileban İlçe Eşbaşkanı Zilan Yaman HDP Şirnex İl Eşbaşkanı Sabuha Akdağ, TJA aktivisti Güler Tunç, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi Hezex İlçe Eşbaşkanı Elfesya Nas, HDP Silopiya İlçe Eşbaşkanı Asuman Külter, Silopiya Belediye Meclis üyeleri Garibe Gezer, Fehime Saruhan, HDP Cizîr İlçe Yöneticisi Songül Küçük ile Elif Oruç ve ismi öğrenilemeyen 2 genç.”

 Gözaltı sırasında kolundan yaralan Şirnex Barış Anneleri Meclisi üyesi Nebahat İşçi’nin Cizre Devlet Hastanesi’ne kaldırıldığı öğrenildi.

Van

Van’da da kadınlar, TJA öncülüğünde yapmak istedikleri yürüyüş için HDP Wan İl Örgütü binası önünde buluştu. Burada polis engeliyle karşılaşan kadınlar, engellemeyi “Jin jiyan azadî” sloganıyla protesto etti. Parti binasından dışarı çıkmaları engellenen kadınlar ise, yürümekte kararlı olduklarını vurguladı. Bunun üzerine biber gazıyla saldıran polis, kalkanlarla kadınları darp etti. Bir kadın, atılan biber gazı nedeniyle baygınlık geçirdi.

Polis saldırısını parti binası önünde sloganlarla protesto eden kadınlar, bir süre bekleyişlerini sürdürdü. Polis engellemesi ve saldırısına tepki gösteren HDP Wan Milletvekili Muazzez Orhan, “Kadınlar, erkek-devlet şiddetine polislerce maruz bırakılıyor. Bize biat ettirilmek isteniyor ama asla biat etmeyeceğiz. Kadınlar üzerinden saltanatınızı devam ettirmenizi kabul etmiyoruz. Her yerde, şiddetinize karşı mücadele edeceğiz” diye konuştu.

Konuşmanın ardından kadınlar “Jin, jiyan, azadî” sloganıyla eylemi sonlandırdı.

Ağrı

Ağrı’da kadınlar, HDP İl Örgütü binası önünde bir araya geldi. Açıklamaya engel olan polisler, kadınlardan HDP MYK üyesi Hatice Akdağ, HDP İl Genel Meclis üyesi Dilek Karataş, DBP İl Eşbaşkanı Melike Özmüş ile soyisimleri öğrenilemeyen Songül ve Leyla adlı kadınları gözaltına aldı.

Adana

Adana Barosu Kadın Hakları Merkezi de, adliye binasında basın toplantısı düzenledi. Toplantıda konuşan Adana Barosu Kadın Hakları Merkezi Başkanı Avukat Eylem Coşkun, tüm dünyada kadınların yaşamın her alanında karşılaştıkları ayrımcılık, cinsiyet eşitsizliği, sömürü, ev içi ve toplumsal şiddete karşı mücadele ederek dayanışma ruhuyla bir araya geldiğini dile getirdi. Yetkilileri görevlerini yerine getirmeye çağıran Coşkun, "Türk Medeni Kanunu, 6284 sayılı Ailenin Korunması Ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, İstanbul Sözleşmesi, CEDAW ve diğer uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınan kadın hakları kazanımlarını ortadan kaldıracak düzenlemelerin tam olarak karşısındayız. Adana Barosu Kadın Hakları Merkezi olarak kadınların insan hak ve onuruna uygun şekilde yaşamaları, eşit hak ve özgürlüklere sahip olmaları için birlikte mücadele etmeye devam edeceğiz” dedi.

Antalya

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Antalya Şubesi, gün dolayısıyla şube binasında basın toplantısı düzenledi. Toplantıda konuşan SES Antalya Şubesi Eşbaşkanı Şükran İçöz, SES'li kadınların, ucuz iş gücü olarak görüldüğünü belirterek, "Ancak örgütlü mücadele ile bu emek sömürüsünü bertaraf edeceğiz. Kadına yönelik her türlü şiddete karşı mücadelemizi büyüteceğiz" diye belirtti.

Hakkari

Colemêrg’in (Hakkari) Gever (Yüksekova) ilçesinde kadınlar, TJA öncülüğünde Cengiz Topel Caddesi’nde bir araya geldi. Buradan HDP Gever İlçe Örgütü binasına doğru yürüyüşe geçen kadınlar, polis tarafından ablukaya alınarak, yürüyüş engellenmeye çalışıldı. Aralarında HDP Şirnex Milletvekili Nuran İmir ile çok sayıda kadının bulunduğu grup, ne polisi ne de ablukayı dinledi. “Jin, jiyan, azadî” ve “Baskılar bizi yıldıramaz” sloganlarıyla polisleri protesto eden kadınlar adına konuşan HDP’li İmir, “Gever’de polis, şiddetle mücadele gününde kadınların yürümesine tahammül edemiyor. Hatta kadınların sesinin çıkmasına dahi tahammül edemiyor” dedi.

Daha sonra kadınlar, “Jin, jiyan, azadî” sloganıyla polis ablukasını kırarak, yürüyüşe geçti. Polislerin tüm engellemelerine rağmen HDP Gever İlçe Örgütü binasına kadar yürüyen kadınların bu kez açıklama yapması engellenmeye çalışıldı. Direnen kadınlara kalkanlarla saldıran polisler, bu esnada çekim yapan JINNEWS muhabiri Rabia Önver’e  müdahale ederek, görüntü almasını engelledi.

Muş

Muş’ta ise kadınlar, HDP il binasında bir araya geldi. Burada konuşan HDP Mûş Milletvekili Şevin Coşkun, tüm dünyada “Jin, jiyan, azadî” sloganının yükseldiğini belirterek, “İran’da kadınların öncülük ettiği protestolar halk direnişine dönüştü. Yine Süleymaniye’de katledilen Nagihan Akarsel’e yönelik bu saldırı kadın mücadelesinden bağımsız değildir. Jîna’nın saçlarını bayrağa dönüştüren kadınlar Nagihan’ın da hakikat kalemini asla yerde bırakmayacaklardır” diye belirtti.

Konuşmaların ardından kadınların mücadelesinin anlatıldığı sinevizyon gösterimi yapıldı.

Erzurum

Erzurum Qereçan (Karaçoban) ilçesinde kadınların yapmak istediği açıklamaya polis saldırdı. HDP ilçe binası önünde bir araya gelen kadınlar, “Jin, jiyan, azadî” sloganıyla yürüyüş yapmak istedi. HDP İzmir İl Örgütü binasında katledilen Deniz Poyraz, İran’da “ahlak polisi” tarafından katledilen Jîna Emînî ve Federe Kurdistan Bölgesi’nin Süleymaniye kentinde katledilen Nagihan Akarsel’in fotoğraflarını taşıyan kadınlar, ilçe binasından ilçe merkezine doğru yürüyüşe geçti.

Ancak “Jin, jiyan, azadî” sloganı eşliğinde yürüyen kadınlar, bir süre sonra polisler tarafından engellendi. Bu sırada polislere tepki gösteren Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Parti Meclisi (PM) üyesi Gülderen Varlı gözaltına alındı.

Batman

Êlih’te (Batman) TJA Petrol İş Sendikası Batman Şubesi önünde bir araya gelerek kitlesel basın açıklaması yaptı. “Jin, jiyan, azadî, li dijî faşizme û qirkirina jinan dem dema azadiya jinan e” pankartının açıldığı eylemde, “Jin azad nebe civak azad nabe”, “Em hebûn, eme hene, em dê hebin”, “Kadınlar birlikte güçlü” ve “Kadın kırımına hayır” dövizleri ile katledilen kadınların fotoğraflarını taşıdı. 

Açıklamaya, HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, görevden alınarak yerine kayyım atanan Êlih Belediyesi Eşbaşkanı Songül Korkmaz, TJA aktivistleri, Barış Anneleri Meclisi, HDP, DBP il örgütleri ve çok sayıda kadının katıldı. Açıklamada DBP Parti Meclisi (PM) Üyesi Nurten Üzümcü  konuştu.

Urfa

TJA, HDP Kadın Meclisi,  Riha’nın (Urfa) Wêranşar (Viranşehir) ilçesinde bulunan Şirnex Mahallesi’nde buluşan kadınlar, Urfa Valiliği'nin yasak kararına rağmen yürüyüş gerçekleştirdi.

"Li dijî faşîzmê û qirkirina jinan dem dema adaziya jinan e" pankartının açıldığı yürüyüşte, kadınlar “Bijî berxwedana jina” ve “Jin jîyan azadi” sloganları atarak yürüdü. Yürüyüşün ardından konuşan HDP Riha Milletvekili Ayşe Sürücü, “Başta diktatörlerin karşısında boyun eğmeyen kadınlar olmak üzere Mirabal kız kardeşlerden Sakine’lere, Sevê’lerden Nagihan Akarsel’e bütün devrimci ve mücadeleci kadınları selamlıyoruz” dedi.

 Her geçen gün kadın haklarına yönelik iktidarın saldırılarının artığına dikkati çeken Sürücü, “Günümüze baktığımız zaman bu ülkede kadınlara yönelik baskı, şiddet ve katliamlar artarak devam ediyor. AKP-MHP sistemi Kürt kazanımlarına ve kadın kazanımlarına aralıksız bir şekilde saldırıyor. İstanbul Sözleşmesi'ni iptal ettiler. Kadın katillerini koruyorlar. TJA ve HDP Kadın Meclisi olarak bizler sokaklardayız. Mücadelemizi yükseltiyoruz. Bugün kadın direnişi 'Jin jiyan azadî' sloganıyla bütün dünyaya yayıldı” diye konuştu.

 Bitlis

 HDP Betlîs (Bitlis) İlçe Örgütü, ilçe binasında yaptıkları açıklama ile HDP Betlîs Kadın Meclisi’ni ilan etti. Açıklamanın yapıldığı salona, “Jin, jiyan, azadi” pankartı asıldı. Açıklamada konuşan HDP Parti Meclis üyesi Sidar Karaçelik, “25 Kasım, erkek şiddetinin etkin olduğu bir dönemde erkek şiddetine karşı en güçlü özsavunmamız belki de örgütlenmemizdir. Bunun için Kadın Meclisi’mizi ilan ederek bunu taçlandırıyoruz” diye konuştu.

HDP Kadın Meclisi’nin tarihten bu yana katledilen bütün kadınların sesi olduğunu belirten Karaçelik, “ Bir göğsü kesildiğinde ‘ah’ demeye utanan Sakine Cansız’ın sesi olmaya devam edeceğiz. Saç telleri göründüğü için katledilen Jina’nın saç telleri olmaya devam edeceğiz. Kadın özgürlük mücadelesinin felsefesini yaratma mücadelesi veren Nagihan Akarsel’in kalemi olmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

Dersim

Dersim Kadın Platformu'nun 25 Kasım Kadına Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla 26 Kasım günü Sanat Sokağı'nda yapmak istediği eyleme valilik izin vermedi. Kadın Platformu'nun izin başvurusuna verilen cevapta, izin verilmeme gerekçesi önceki gün valilik sitesinde duyurulan '15 günlük eylem ve etkinlik' yasağı olarak belirtildi.

Muğla

Muğla Ortaca’da Kadın Platformu Cumhuriyet Meydanı’nda basın açıklaması düzenledi. Açıklamayı platform adına Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Başkanı Ülkü Aydoğan okudu.

Datça’da da kadınlar talepleri ve hakları için bir araya geldi. Datça Kadın Platformunun çağrısıyla Cumhuriyet Meydanı’nda basın açıklaması gerçekleştiren kadınlar, İstanbul Sözleşmesi’nden asla vazgeçmeyeceklerini, hakları için her alanda mücadele devam edeceklerini söyledi.

Balıkesir

Balıkesir Burhaniye’de de kadınlar 25 Kasım eylemi gerçekleştirdi. AKP-MHP ittifakının Mirabal kardeşleri katleden Trujillo diktatörlüğünü aratmayan politikalar sürdürdüğünü söyleyen Burhaniyeli kadınlar, tekçi, gerici, cinsiyetçi, militarist ve homofobik uygulamalar ve politikalara karşı mücadele çağrısı yaptı.

Samsun

Samsun'da KESK’li kadınlar 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü ile ilgili yaptıkları açıklamada kadın cinayetlerine ve kadınların yaşadıkları sorunlara değinerek mücadele çağrısı yaptı

KESK’li kadınlar adına ortak açıklamayı ESM Şube Sekreteri Ayşe Anar okudu.

İskenderun

İskenderun Kadın Platformu Yaşam Parkı'nda bir araya geldi. Eylemde açıklamayı Sibel Tümkaya yaptı. Kadınlar açıklamada; işsizliğe, yoksulluğa, güvencesiz çalışmaya ve erkek şiddetine karşı eşit, özgür ve güvenceli bir gelecek mücadelesi çağrısında bulundu. Eylemde sık sık, "İstanbul Sözleşmesi yaşatır", "Katliamları durdur, sözleşmeleri uygula" sloganı attılar.

Kaynak:  Mezopotamya Ajansı, Evrensel