Koronavirüs salgınının etkisiyle tüm dünya ekonomilerini bekleyen riskler olduğu gibi Türkiye'de de önemli ekonomik riskler bulunuyor.
Reuters'ta yayınlanan bir analize göre, Türkiye için öne çıkan ekonomik riskler arasında döviz rezervlerinin durumu, makro ekonomik sorunlar, faizler, kredi sıkışıklığı ve siyasi meseleler bulunuyor.
Koronavirüs salgını derin bir resesyona neden olurken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son aylarda elindeki döviz rezervlerinin yaklaşık dörtte birini tükettiğini öngören analistlerin kafasında yüksek dolar cinsinden borçlarla TCMB’nin politika tepkisinin ne olduğuna dair soru işaretleri bulunuyor.
Reuters'ta Marc Jones imzasıyla yayınlanan analizde yer alan riskler beş maddede şöyle sıralandı:
1- Rezervlerin durumu: TCMB’nin net uluslararası rezervleri bu yıl 40 milyar dolardan yaklaşık 25 milyar dolara indi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye’nin yeterli olandan da fazla döviz rezervi olduğunu söyleyerek, sermaye kontrolleri getirilmesi gibi bir planları olmadığını belirtmişti. Albayrak’ın açıklamaları yatırımcıların endişelerini yatıştırmakta sınırlı kaldı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 'Yılın son çeyreğinde toparlanma bekliyorum. Türkiye'nin rezervleri fazlası ile yeter seviyede' dedi.
Bazı analistler, mevcut gidişatın devamı halinde rezervlerin aylar içinde tükenebileceğini öngörüyorlar. Birçoğu ise durumun bu kadar ağırlaşmasına izin verilmeyeceğini düşünüyor. Rezervler ise dün açıklanan verilere göre marttan beri ilk kez artış gösterdi.
TCMB’nin net uluslararası rezervleri son olarak dün, art arda dört hafta düşüşün ardından 1 Mayıs itibarıyla 28 milyar dolara çıktı.
2- Makro ekonomik sorun: Türkiye iki yıldan kısa bir süre içinde ikinci resesyonunu yaşayacak gibi gözüküyor. Uluslararası Para Fonu’na (IMF) göre koronavirüsün etkileri nedeniyle ekonominin yüzde 5 daralması bekleniyor.
IMF'in işsizlik oranı için beklentisi bu yıl yüzde 17,2, gelecek yıl yüzde 15,6 seviyesinde belirlendi. Bir önceki raporda bu yıl için beklenti yüzde 13,8 seviyesinde bulunuyordu.
Kredi derecelendirme kuruluşu S&P Global, bütçe açığının bu yıl GSYH’nın yüzde 5’ine çıkarak rekor seviyeye ulaşacağını ve bu yılın turizm için büyük ölçüde kayıp bir sezon olacağını tahmin etti.
Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Türkiye'nin uzun vadeli yerel ve yabancı para cinsinden kredi notlarını teyit etti. Not görünümünü durağan olarak belirledi.
Ekonomi üzerinde oluşan baskılara dikkat çeken bu unsurlara karşılık uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüş, enerji ithalatçısı Türkiye’ye yardımcı olabilir. Ancak TL’deki değer kaybı enerji fiyatlarındaki düşüşün faydalarını azaltıyor.
3- Düşük faizler: TCMB neredeyse bir yıldır faizleri düşürüyor. Ancak faizler o kadar hızlı düştü ki mevcut enflasyonun altında kaldı. Böyle olunca yatırımcılar, TL cinsi varlıkların taşıdığı riskleri göz önüne alarak yeterince yüksek getiri sağlayıp sağlamadıklarını sorguluyorlar.
4- Kredi sıkışıklığı: S&P Global’in çarşamba günü açıkladığı tahminlere göre, Türkiye ekonomisinin önümüzdeki 12 ay içinde 168 milyar dolara yakın, yani GSYH’sının yaklaşık yüzde 24’ü kadar borcu çevirmesi gerekiyor.
Ayrıca TL’nin tarihi dip seviyeleri görmesi devletin ve şirketlerin dolar cinsi borçlarının geri ödemesini daha da maliyetli hale getiriyor.
Türkiye’nin 168 milyar dolar kısa vadeli dış borca karşılık sadece 85 milyar dolar brüt döviz rezervine sahip olması, ülkenin borç çevirme karşılama oranının (coverage ratio) yüzde 50 ile gelişmekte olan ülkeler arasında en düşük oranlardan birine sahip olduğunu gösteriyor.
5- Siyasi meseleler: Birçok siyasi mesele ile para ve maliye politikası hakkındaki sorun yatırımcılarda endişe yaratıyor.
Bunlar arasında, Ankara’nın Rus yapımı S-400 füze sistemini satın alması ile birlikte ABD ilişkilerinde gerilimin tırmanması, Suriye’deki savaş, Avrupa ülkeleriyle yaşanan göçmen sorunu ve yine Avrupa ülkeleriyle Kıbrıs adasının yakınlarındaki petrol ve gaz arama hakları konusunda yaşanan gerilim yer alıyor.
Bu uluslararası meselelerin yanı sıra, faizlerin düşürülmesi ve TL üzerinde daha fazla kontrol sağlamaya yönelik siyasi bir yönlendirme de söz konusu.
Yatırımcıların tutunduğu dallardan biri olan Türkiye ile Fed arasında dolar swap hattı kurulması beklentisi ise, bir Fed yetkilisinin yaptığı, swap hatlarının “karşılıklı güven” ilişkisi tesis edilen ülkeler ile kurulacağı açıklaması sonrası zayıflamış görünüyor. (REUTERS)
Kaynak / Artı Gerçek
