Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Hapishaneler Komisyonu Eş Sözcüleri Barış Marhan ve Destina Yıldız, Marmara Bölgesinde bulunan hapishanelerde Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladıkları raporu açıkladı.
İşkence ve kötü muamele
Hapishanelerde işkence boyutuna varan uygulamaların yaşandığı belirtilen raporda, kimi tutukluların durumu hakkında bilgilere de yer verildi. Raporda şunlar ifade edildi:
“Mehmet Tahir Özcan ve Kasım Karataş adlı iki mahpusun Temmuz ayı başında Urfa T Tipi Kapalı Cezaevinden Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Cezaevine sürgün edildiği, sürgün sırasında 2 gün boyunca kendilerine yemek verilmediği, sadece 1 şişe su verildiği, hapishane girişinde çıplak arama ve işkenceye maruz kaldıkları, yine Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Cezaevinde yeni tutuklanarak getirilen 6 tutuklunun daha hapishane girişinde çıplak arama ve işkenceye maruz kaldığı öğrenilmiştir. Edirne F Tipi Hapishanesinde pandemi sürecinde tutsakların koşulları ve özel durumları fark etmeksizin bir saat havalandırmaya çıkma hakkı verildiği ve bu hakkın da çoğu kez eksik verildiği tarafımıza aktarılmıştır”
Tecrit ve görüşler
Hapishanelerdeki tecrit koşullarının ağırlaştığına dikkat çekilen raporda, ortak faaliyetlerin uygulanmasında engellemeler yaşandığı ve tutuklular arasındaki ilişkinin kesildiği kaydedildi. Raporda, tutukluların mektup gönderme ve alma, telefonla görüşme, süreli ve süresiz yayınlardan faydalanma haklarının kısıtlandığına dikkat çekilerek, “Açık ve kapalı görüşlerin yaptırılmaması nedeniyle haftada bir kere 10 dakika olan telefon görüşlerinin haftada iki kere 10’ar dakika olarak uygulanmasına karar verilmişse de telefon hakkı birçok hapishanede haftada bir kere 20 dakika olarak uygulanmaktadır” bilgisi paylaşıldı.
Avukat görüşlerinde de sorunların yaşandığına işaret edilen raporda, “Brandalı görüş odalarının sayılarının az olması nedeniyle avukatlar oldukça sorun yaşamaktadır. Görüş odalarının dolu olması nedeniyle ya uzun saatler beklemek ya da kapalı görüş yapmak zorunda kalmaktadır” denildi.
Hasta mahpuslar
Raporda, hapishanelerde bulunan karantina koğuşlarının iyileştirilmesi, mahpusların tedavi hakları önündeki engellerin kaldırılması istenerek, "Başta ağır hasta olan ve kronik rahatsızlıkları ve yaşları nedeniyle yüksek risk grubunda yer alan mahpuslar serbest bırakılmalıdır” çağrısı yapıldı.
İhlallerin yaşandığı hapishaneler
Tutukluların sağlık hakkına erişimde de ciddi sorunların yaşandığı ifade edilen raporda, şu tespitlere yer verildi:
“-Maltepe 2 Nolu L Tipi Hapishanesinde mahpusların hastane sevklerinin yapılmadığı, düzenli ilaç kullanan mahpusların ilaçlarının geciktirildiği, özellikle kronik rahatsızlığı olan mahpusların tedavilerinde aksama olduğu, ilaçlarının yetersiz kaldığı tarafımıza aktarılmıştır.
-Gebze Kadın Hapishanesinde koronavirüs gerekçesiyle hastane sevklerinin halen yapılmadığı, sevk yapılsa dahi 14 günlük karantina uygulaması nedeniyle mahpusların bu durumu göze alamadıkları, hasta mahpuslara cevap olunmadığı tarafımıza aktarılmıştır.
-Maltepe 1 Nolu L Tipi Hapishanesinde mahpusların taleplerine rağmen revire çıkartılmadıkları, kronik hastalıkları olan mahpusların ilaçlarının verilmediği tarafımıza aktarılmıştır.
-Kandıra 1 Nolu F Tipi Hapishanesinde koronavirus gerekçesiyle hastane sevklerinin halen yapılmadığı, revire ise çıkışların sağlandığı, ancak revir ile kısıtlı kalınmasının hasta mahpuslara cevap olunmadığı tarafımıza aktarılmıştır.
-Silivri 5 Nolu L Tipi Hapishanesinde yalnızca acil durum seviyesindeki hasta mahpusların hastane naklinin sağlandığı, bunun dışında rutin hastalık tedavisi gören mahpusların hastane sevklerinin yapılmadığı, revir başvurularının ise ya reddedildiği ya da çok geç cevaplandığı, revire çıkartılan mahpusların her koğuştan haftada 1 kişi olarak çıkartıldığı ve diğer başvuruların reddedildiği tarafımıza aktarılmıştır.
-Bolu F Tipi Hapishanesinde farklı nedenlerle hastaneye sevk edilen mahpuslara hastane dönüşü 15 gün karantina uygulandığı, mahpusların hastaneye sevk ve revire çıkarılma taleplerinin hapishane idaresince yerine getirilmediği, ayrıca kronik hastalığı olan mahpusların düzenli olarak kullanması gereken ilaçların gecikmeli olarak verildiği, diş ile ilgili sağlık problemi yaşayan mahpuslara herhangi bir tedavi uygulanmadığı tarafımıza aktarılmıştır.
-Bakırköy Kadın Hapishanesinde Kovid-19 belirtileri veya şüphesi olan mahpusların test yapılması taleplerinin reddedildiği, durumları ağır olan, tek başına kalması durumunda ihtiyaçlarını karşılayamayacak ve düzenli olarak hastaneye gitmesi gereken hasta mahpuslardan Fatma Tokmak, Jiyan Erdinç, Hazina Avcı, Felek Gün, Şivekar Acar ve Süreyya Bulut'un hastaneye giderek tedavi olma taleplerinin reddedildiği veya hastane dönüşünde 14 gün hücrede karantinada kalma koşulu öne sürüldüğü tarafımıza aktarılmıştır.
-Edirne F Tipi Hapishanesinde hasta mahpusların hastane sevklerinin uzun süredir yapılmadığı, ağır hasta mahpus Abdürrahim Demir'in durumunun kritik eşiği geçtiği, bir böbreğinin tamamen iflas ettiği, diğer böbreğinin ise %55’nin iflas ettiği, bu şekilde yaşamaya çalıştığı, pandemi döneminde hiçbir tedavi önlemi alınmadığı, ilk defa haziran ayı sonunda hastaneye götürüldüğü ve hastane dönüşü 14 gün tek başına karantina hücresinde kaldığı tarafımıza aktarılmıştır.
-Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Hapishanesinde 64 yaşındaki Kemal Özçelik isimli mahpusun kalbi %80 derece iflas ettiği, kalbinde ciddi ritim bozukluğu olduğu, 2 damarında tıkanıklık olduğu, bu tıkanıklık sebebiyle gece baygınlıklar geçirdiği, böbreğinin iflas ettiği, yer yer akciğerlerinin su topladığı, kolestrol seviyesinin yüksek olduğu, bu sebeple ayaklarının şiştiği, hücre arkadaşlarının her gece nöbet tuttuğu, günde en az 15 tane yüksek dozajlı ilaç aldığı, bu şartlarda 2 yıl daha yaşamasının zor olduğunu söylediği, ayrıca yüzde 75 engelli raporu bulunduğu tarafımıza iletilmiştir.
-Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Hapishanesinde mahpuslara tekli ring araçları ile hastaneye gitme dayatılmaktadır. 57 yaşındaki Kasım Karataş isimli mahpusun kalbinin yüzde 35 oranında çalıştığı, şeker ve tansiyon hastalığı bulunduğu, düzenli kullanması gereken ilaçların kendisine verilmediği tarafımıza iletilmiştir. Ayrıca 14 günlük karantina hücrelerinde kalan mahpusların eşyalarını yanlarına alamadığı, karantina sürecinde kantinden en temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta güçlük çektikleri tarafımıza aktarılmıştır.
-Kandıra 1 Nolu F Tipi Hapishanesinde 3 kişilik bir hücreye 1 ay için 1 litre sıvı sabun dışında başka bir temizlik ve hijyen malzemesi verilmediği tarafımıza aktarılmıştır.
-Kandıra 2 Nolu F Tipi Hapishanesinde dezenfektanın çok pahalıya satıldığı, bu nedenle birçok mahpusun dezenfektan alamadığı, hücrelerin ara sıra dezenfekte edildiği tarafımıza aktarılmıştır.
-Maltepe 1 ve 2 Nolu L Tipi Hapishanesinde eldiven ve maske taleplerinin olmasına rağmen kendilerine mahpuslara eldiven ve maske verilmediği, mahpusların temizlik malzemelerini kantinden temin ettiği, ancak bu ürünlerin kantinde fahiş fiyatlara satıldığı tarafımıza aktarılmıştır.
-Silivri 5 Nolu L Tipi Hapishanesinde koğuşlarda aramaların devam ettiği ve sadece arama yapıldığı zaman koğuşların dezenfekte edildiği tarafımıza aktarılmıştır.
-Bolu F Tipi Hapishanesinde mahpuslara telefon görüşmesine götürülürken maske ve eldiven verilmediği, kronik hasta ve 65 yaş üstü mahpuslara ise ayda sadece bir adet maske verildiği, temizlik malzemesi olarak pandemi süreciyle birlikte haftalık sadece sıvı el sabunu verildiği ancak haziran ayı itibariyle sıvı el sabunun dahi mahpuslara verilmediği tarafımıza aktarılmıştır.
-Bakırköy Kadın Hapishanesinde pandemi sürecinin başında haftalık olarak dezenfekte edilen koğuşların son zamanlarda hiç dezenfekte edilmediği tarafımıza aktarılmıştır.”
Kaynak: Mezopotamya Ajansı
