İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu şube binasında yapılan basın toplantısında Marmara Bölgesi Hapishaneleri Temmuz-Ağustos-Eylül aylarında gerçekleşen hak ihlalleri raporunu açıkladı.

Raporda ele alınan hapishaneler şu şekilde sıralandı:

"Silivri Ceza İnfaz Kurumları Kampüsü, Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu (CİK),  Edirne F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu(CİK),  Kandıra 1 ve 2 No’lu F Tipi CİK, Metris 1 No’lu CİK, Konya Ereğli Hapishanesi, Kırşehir E Tipi CİK, Kayseri Bünyan Hapishanesi, Tarsus 2 No’lu T Tipi CİK, Akhisar T Tipi CİK, Maltepe 2 No’lu L Tipi CİK, İzmir Menemen T Tipi CİK, Urfa Hilvan Hapishanesi, Elazığ 1 No’lu CİK, Maraş Türkoğlu 2 No’lu L Tipi CİK, Kırıklar 2 No’lu F Tipi CİK, Gaziantep L Tipi CİK, Bolu F Tipi CİK, Şakran T Tipi CİK,  Yunanistan Kardellos ( Erkek Hapishanesi), Yunanistan Kardellos ( Kadın Haishanesi), Yunanistan – Grena Patra Hapishanesi, Yunanistan – Malandrino Hapishanesi olmak üzere 22 hapishaneden başvuru yapılmıştır."            

Temmuz ayında 29, Ağustos ayında 22, Eylül ayında 34 olmak üzere toplam 85 başvuru yapıldığı belirtilen raporda "Yapılan başvuruların 19’u sağlık ve tedavi hakkının ihlaline, 35’i darp, tehdit, kötü muamele, disiplin ve hücre cezaları vb. 13’ü iletişim hakkı ihlalleri, 8’İ korona salgını ve buna bağlı ihlaller, 10’u ise haksız tutukluluk ve adil yargılanma talepleridir" denildi.

Raporda yer alan "85 başvurunun 4’ü kadın, 81’i erkek ve 9’u adli, 76’sı politik mahpuslar tarafından" yapıldığı belirtilerek "Yapılan her bir başvuru birden çok ihlal iddiası içermektedir, 85 başvuruda toplam 786 ihlal tespit edilmiştir.  Temmuz ayında: 301, Ağustos ayında:160 Eylül ayında ise 325 ihlal yaşanmıştır" ifadeleri kullanıldı.

Üç ayda 786 hak ihlali

Sözü edilen hak ihlalleri ise şu şekilde ayrıntılandırıldı:

"Sağlık Hakkı İhlali: 34, Kötü muamele, darp, işkence, küfür:56, Sohbet, spor, ortak kullanım alanları:25, Ajanlık dayatması: 2, Disiplin cezası: 9, Sürgün sevk: 15, İnfazda ayrımcılık: 25, Süreli- süresiz yayın kitap yasakları ve mektup yasakları: 47, Görüş yasağı ve iptali, kapalı görüş yaptırma: 37, Haksız tutukluluk ve adil yargılanmama şikâyetleri: 15, Hastane sevklerinin iptali: 23, Revire çıkarılmama: 31, Hücre’ye koyma: 9, Sevk talebinin karşılanmaması: 3, Psikolojik baskı: 10, Telefon görüşüşünün yaptırılmaması: 15, Yazılan dilekçelerin işleme konulmaması ve cevap verilmemesi:20, Kantin yasağı ve fahiş fiyat uygulaması, belli markaların satılması: 30, Telli kafesli hücreye koyma: 6, Diyet yemeği verilmemesi : 4, Hasta mahpusların ilaçlarının verilmemesi: 5, Hasta mahpusların ameliyatının yapılmaması: 2, Mahpusa tomografi sonuçlarının verilmemesi: 4, Hastane sevklerinde ring içerisinde saatlerce bekletme: 5, Mahpusa kullanmak zorunda olduğu lenslerinin verilmemesi:1,Sürgün sevk sırasında mahpuslara su ve yiyecek verilmemesi:13, Yemeklerin az verilmesi ve yetersiz beslenme: 35, Karantina adı altında hücreye koyma: 18, Hijyen ve temizlik malzemesi: 45, Kolonya, maske, eldiven el dezenfektanı: 27, Radyolara kısa dalga çekiyor denilerek el konulması verilmemesi: 3, Suların kirli akması :1, Covid-19 tedbirlerindeki yetersizlik: 34, Çıplak arama: 13, Kurum içi mektuplaşmaya izin verilmemesi: 2, Mahpuslara 2 ayda 3 kitap uygulaması: 18, Mahpusların fotokopi çekilmesi taleplerinin karşılanmaması: 18; Mahpusların gönderdikleri mektupların adresine ulaşmaması: 18, Görüş yasağı: 17, Hükümlünün iyileşmesini zorlaştıracak hiçbir yayın verilmez uygulaması: 27, Kürtçe yayınların verilmemesi: 11, Denetimli serbestlikten yararlanabilmek için örgütten ayrıldığına dair imzalı belge dayatması:2, Avukatla kapalı görüşme dayatması: 20, Şüpheli ölüm: 1 Çıplak arama: 29"

Hapishanelerde virüs, saldırı ve tecrit bahanesi yapıldı

Raporda genel hak ihlalleri konusunda "üç ay boyunca mahpuslara yönelik fiziki saldırılar, tehdit, darp ve işkence devam etmiştir. COVİD 19 salgını bahanesiyle hapishanelerde bütün sosyal haklar kaldırılmış tecrit ve izolasyon derinleşmiştir. Aile, avukat görüşleri sınırlanmış, avukatla mahpusa kapalı görüşme dayatılarak müvekkil, avukat görüşünün gizliliği ihlal edilmektedir. Hastane sevkleri hem idare tarafından iptal edilerek hem de mahpus tarafından hastane dönüşü uygulanan karantina uygulamasının eziyete dönüşmesi nedeniyle mahpuslar çok acil durumlar dışında hastaneye gitmeyi tercih etmemektedirler. Acil durumlar da ise hastaneye gittiklerinde   doktor muayenesi sırasında askerin odadan çıkmak istememesi, muayene sırasında mahpusun kelepçelerinin çıkarılmaması, kelepçeli ve jandarma eşliğinde muayeneye zorlanma gibi uygulamalar nedeniyle mahpusların tedavileri yine yapılmamaktadır" denildi.

Raporda gerçekleşen hak ihlalleri şu başlıklar altında verildi:

İşkence, darp ve kötü muamele

"Hapishanelerde tehdit, darp, kötü muamele ve işkence rutin hale gelmiş ve daha da derinleşmiştir.  Aşağıda buna ilişkin birkaç örnekle sorunu daha anlaşılır hale getirmeye çalışacağız" denilerek örnekler verildi.

İletişim yasakları

"Hapishanelerin en temel ve değişmez sorunlarının başında iletişim hakkının ihlali gelmektedir. Çünkü mahpusu itaat ettirmenin boyun eğdirmenin, kimliğinden kişiliğinden kopararak canlı bir et yığını haline getirmenin yolunun bundan geçtiğini bildikleri için mahpusu ailesinden, arkadaşından, sosyal çevresinden ve dış dünyadan tamamen soyutlayarak mahpusu kendisiyle baş başa bırakmak istiyorlar."

Sağlık ve tedavi hakkı ihlalleri

Bu başlık altında örnekler sıralandı.

Üç aylık hak ihlallerinin toplam olarak yer aldığı raporun hazırlanmasının amacı şu ifadelerle açıklandı:

"Biliyoruz ki; hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri dışarıda yükselteceğimiz sesle engellenir. Hazırladığımız rapor, esasında, hapishanelerde yaşanan devasa sorunlara ilişkin duyarlılık ve mahpuslarla dayanışma çağrımızdır. Hapishane Komisyonu olarak içeridekilerin küçük de olsa sesi olabilmeyi, yaşanan sorunlara duyarlılık yaratabilmeyi, sorunları görünür kılabilmeyi amaçlıyoruz."

Kızıl Bayrak / İstanbul