Türkiye’de koronavirüsten ölen insan sayısına göre Zonguldak, kentlerin nüfus oranına göre birinci sıraya yerleşti. Geçtiğimiz günlerde Zonguldak Valisi yaptığı açıklamalarla bu tablonun faturasını sağlık çalışanlarına çıkarmaya çalışmıştı. Gelen tepkiler sonrası ise açıklamalarını kuru bir özür ile geri çekmişti.
Valinin gayri ciddi açıklamalarını bir kenara bırakırsak, AKP iktidarının 30 büyükşehrin yanı sıra Zonguldak’ta da salgın nedeniyle kısıtlamalara gitmesi, sorunun kaynağında sağlık çalışanlarının olmadığını tüm açıklığı ile göstermektedir. Salgın sürecinde Zonguldak’ın karantina kapsamına alınmasının gerisinde ise kömürlü termik santraller ve kömür madenleri yüzünden akciğer kanseri, KOAH ve astım hastalıklarının çok yoğun yaşandığı bir kent olması yer alıyor.
Zonguldak’da bin kişi başına bir ünite termik santral düşer. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası’nın 2018 raporuna göre Çatalağzı’nın partikül madde, kükürt dioksit, azot dioksit emisyonları yönünden kirlilik yükleri, mevcut termik santrallerin tam kapasiteyle çalışmaması halinde bile mevzuatlarla belirlenen tüm sınır değerleri aşıyor.
Raporlara göre elektrik için kömür kullanımının Türkiye’ye sağlık açısından faturası her yıl 2 bin 876 ölüm, yetişkinlerde 3 bin 823 yeni kronik bronşit vakası olarak yansıyor. Bunların yüzde 20’si termik santrallerde yakılan kömürden kaynaklı. Kömürün yanmasıyla açığa çıkan gazlara uzun süre maruz kalmak akciğer ve kalp üzerinde sorunlar yaratıyor. Bu durum bronşit, amfizem ve akciğer kanseri, kronik solunum hastalıkları vb. birçok ölümcül hastalığa kapı aralıyor.
Kömürlü termik santrallerden salınan gazda civa ve kalıcı organik kirleticiler mevcut ve solunum ya da doğrudan besin- su yoluyla insan vücuduna geçebiliyor. Cıvaya yoğun miktarda maruz kalındığında ise çocuklarda bilişsel gelişim olumsuz etkilenebiliyor ve hayati organlarında geri dönüşü olmayan zararlar meydana gelebiliyor.
Tüm bunları üst üste eklediğimizde, koronavirüs salgınında kentlerin nüfusa oranlarına göre en fazla insanın Zonguldak’da yaşamını yitirmesinin tesadüf olmadığını görüyoruz. Zonguldak valisinin faturayı sağlık emekçilerine çıkarma çabasının ise gayri insani ve iki yüzlü bir davranıştan öte bir şey ifade etmediğini de.
