İsviçre’nin Fransızca konuşulan kantonların birçok şehrinde, Smood paket servis dağıtım şirketinde çalışan işçiler, 2 Kasım’dan itibaren hemen her akşam, genel olarak siparişlerin en yoğun olduğu saatlerde iş durdurarak grev yapıyorlar.
Greve giren işçilere, taşımacılık-lojistik alanında örgütlü Unia sendikasından destek gelirken, iletişim, bilişim ve medya çalışanlarını temsil eden Syndicom sendikası da Toplu İş Sözleşmesi (TİS) için görüşme yürütüyor.
Taleplerini duyurabilmek ve desteklenmek için grevciler “daha fazla saygı dilekçe”si oluşturarak imza topluyorlar. Dilekçede işçilerin talepleri de yer alıyor. İşçiler, çalışma saatlerinin planlanması, bahşiş ve tatillerin adil paylaşımı, suiistimale varan cezaların sonlanması, hastalık durumunda iş günlerinin ödenmesi, telefon, ulaşım ve iş kıyafeti bakımı masraflarının ödenmesi, saat ücretinin 25 franga yükseltilmesi, saat 22’den itibaren başlayan gece saati için yüzde 25 ve pazar günleri için de yüzde 50 fazla mesai artışı talep ediyorlar.
Unia sendikası “ciddi oranda ödenmeyen saat ücretleri”ne parmak basıyor. Unia’nın açıkladığı bilgilere göre, eylül ayından itibaren işçiler aynı gün çalışabilmek için sabahın 4’ünde bir uygulamaya mesaj yazmaları gerekiyor. Bir önceki sistemde böyle bir uygulamanın olmadığı, işçilerin de önden çalışma saatlerini öğrenme ihtimali olduğu duyuruldu. Ayrıyeten iş için işçilerin çoğu kendi şahsi aracını kullanıyor. Fakat şahsi araçlar için ödemeler de yasal mevzuatlara uygun verilmiyor. Yasal olarak kilometre başı 70 kuruş verilmesi gerekirken, saat başına 30 kuruş ile 2 frank arası masraf parası veriliyor.
İlk grev Yverdon şehrinde 2 Kasım tarihinde başladı. Yaklaşık 20 işçi bulunan şubede 13 çalışan greve girdi. Unia sendikasının yayınladığı bir videoda grevci bir işçi, şu konuşmayı yaptı:
“Bu akşam burada olmamızın nedeni, bir önceki gün öğlen saatinde maaş bordrolarımızı aldık. Ve Yverdon şubesinde çalışanlar olarak, hepimizde sayılmayası mümkün olmayacak kadar çalışma saatleri eksik olduğunu fark ettik. Benim için bu rakam 50 saatte varıyor. Başka iş arkadaşları için 40 veya 30 saatti buluyor. Artık es geçemeyeceğimiz meblağlar. Bir seneden fazladır sürmekte. Her ay saatlerim eksik yazılıyor. Geçen ay 10 saattim eksikti sesimi çıkarmadım, fakat şimdi 50 saat çok fazla ve bu yüzden kavgayı şimdi başlatıyoruz.”
Yverdon’da başlatılan grevin peşi sıra grevler patlak vermeye başladı. 4 Kasım Perşembe günü, Neuchatel’de 17 çalışandan 11’i greve girdi. 8 Kasım Pazartesi, Nyon’da 12 çalışandan 7’si greve girdi. Sonrasında grevler dalga dalga büyümeye başladı. 10 Kasım’da Sion ve Martigny’de, 11 Kasım’da Lozan, Vevey ve Montrö’de, 15 Kasım Friburg’da ve 16 Kasım’da da Cenevre’deki işçiler greve gitteler.
Lozan’daki grevciler 11 Kasım’da bir eylem yaptılar. Kimisi tanınmamak için maske takmayı tercih etti. Aralarından gazeteye demeç veren bir grevci şunları aktardı:
“Lozan’da kalıp Morges’a bir günlüğüne çalışmaya gönderildiğimde (Lozan’a 13 km) yolculuk benden çıkıyor. Siparişi beklediğimiz süre çoğu zaman ödenmiyor, çünkü uygulama bizi siparişi kabul etmeye mecbur ediyor ve sihirli bir şekilde sayaç tekrardan sıfıra dönüyor.”
Grevin etkisiyle, şirket ilk defa sessizliğini bozarak, grevcilerin talepleri doğrultusunda bir adım atacaklarını duyurdu. Fakat Unia sendikasının belirttiğine göre, verilen sözlerin hiçbir değeri olmadığı gibi, şimdiye kadar sendikanın görüşme teklifleri şirket tarafından her defasında reddedildi. Smood şirketi, İsviçre’nin en büyük süpermarket zinciri olan Migros’a yakınlığı ve genel olarak onun ürünlerini dağıtmakla biliniyor.
Bu grev sürecinde işçiler, Unia tarafından sağlanan bir dayanışma fonuyla destekleniyorlar ve bu fon sendikanın rezervlerinden aktarılıyor.
Şirket genel olarak işçileri kölelik koşullarında ve düşük ücretlerle çalıştırmaya devam ettirdiği sürece, gelecek günlerde grev dalgasının giderek yayılacağı öngörülüyor.
Kızıl Bayrak / İsviçre
