Sayıştay anayasal bir kurum olarak, vergilerimizin nasıl harcandığını Meclis adına denetliyor.
Kurum her raporda denetim gerekçesini izah ediyor:
-Bütçe hakkının gereği olarak TBMM ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması.
-Kamu idarelerinin performansının değerlendirilmesi.
-Hesap verme sorumluluğu ve saydamlığın yerleştirilmesi ve yaygınlaştırılması.
***
Bugün Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün (VGM) 2016 raporuna bakalım.
VGM, kamu kaynağı kullanan özel bütçeli bir idare.
Bu özelliğiyle Sayıştay’ın denetlediği bütün kurumlar gibi Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’na tabi.
Bu durumdaki idareler için mevzuat diyor ki: “Bütçesinde ve tasarrufunda bulunan bütün mali kaynaklarını kamu bankalarında tutmak zorunda.”
Kamu Haznedarlığı Tebliği açık. Fakat VGM böyle yapmamış.
Parasını Ziraat Bankası, Halkbank ve hatta Vakıflar Bankası’na bile yatırmamış.
Peki nereye yatırmış?
Kuveyt Türk Evkaf Finans Kurumu’na.
Sayıştay, durumu tespit edince, genel müdürlüğe sormuş.
Gelen cevapta, kendilerinin tebliğ kapsamı dışında olduğunu, dolayısıyla genel müdürlüğün, mazbut vakıflara ait paraları, kamu sermayeli bankalar dışında kalan kurum iştiraki Kuveyt Türk Evkaf Finans Kurumu AŞ’de değerlendirmesinin Tebliğe uygun olduğunu bildirmiş.
Sayıştay aynı fikirde değil. Vakıflar’ın “İstisnalar ve muafiyetler” başlıklı 11’inci maddesi kapsamında olmadığını, bu maddede VGM’nin sayılmadığını kayda geçiriyor. Ve güçlü ifadelerle, Vakıflar’ın bütün mali kaynağını kamu sermayeli banka dışında değerlendirmesinin Kamu Haznedarlığı Tebliği’ne uygun olmadığını bildiriyor.
VGM, geçen sene 796 milyon TL gelir elde etmiş. (599 milyon TL de gider.)
Gelirlerin ilk sırasında 490 milyon TL’si kira geliri yer alıyor. Bunu 144.6 milyon TL ile vakıfların taşınmazlarının satışından elde edilen gelir, yaklaşık 50 milyon TL de iştirak gelirleri izliyor.
Geçen yıl 11 milyon 74 bin TL’lik şartlı/ şartsız bağış ve yardımda bulunulmuş. Faiz gelirleri de 53.5 milyon TL.
***
Rapora ekli tablolara göre 2016 sonu itibarıyla, banka hesabı 539 milyon 773 bin TL gözüküyor. VGM’nin Kuveyt Türk’teki ortaklık payı, yüzde 18.72.
Fakat bu orana karşılık gelen tutar 522 milyon 267 bin TL olmasına rağmen, kurumun kayıtlarında 428 milyon 671 bin TL olarak görünüyor. Sayıştay bu hatanın düzeltilmesini istemiş.
Yanı sıra Sayıştay, “kişilerden alacaklar” hesabında mükerrer kayıt yapıldığını, 6 milyon 738 bin TL’nin fazla yazıldığını saptamış.
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Ayvalık Vakıf Zeytinlikleri İşletme Müdürlüğü sermaye tutarı 8 milyon 750 bin TL olduğu halde, döner sermayeli kuruluşlar hesabının kaydı yapılmamış.
Bu tutarın kaydı -sonradan düzeltilse bile- 2016 hesaplarında yer almamış.
Sayıştay, VGM’nin bütün taşınmazlarını kayıt altına almadığını da eleştiri konusu yapmış.
Taşınmazların doğru bir şekilde envanteri çıkarılmayınca, mali tabloların eksik bilgi içerdiğini kayda geçirmiş.
Eksik kayıtlar, hesaplarda yer almayan tutarlar, kamu bankasında değerlendirilmeyen gelirler.
VGM’nin bütçesini, parasını bir kamu bankasında değerlendirmemesinin, Hazine açısından ne gibi bir kayba yol açtığı bilgisi Sayıştay raporunda yer almıyor.
Cumhuriyet / 10.10.2017
