ABD'nin 'Ukrayna kundakçılığının' bumerang gibi Avrupa'yı vurduğu bir ortamda, 'ıslak hayalleri' gömmek Amerikan dış politikasının düayen ismi Henry Kissinger'a düştü. Tarihin ironisi! ABD'nin Vietnam, Laos ve Kamboçya faciaları ve savaş suçlarının sorumlularından Kissinger'in 'akil adam' olduğu günlerden geçmekteyiz. Üstelik Kissinger'ın 'rasyonel sesi' geçen hafta Batılı elitlerin 'Büyük Sıfırlama' projelerinin kalbi, Davos'taki Dünya Ekonomi Forumu 'kürsüsünden' yükseldi.
Tesadüf olmasa gerek. Batı bloku, Ukrayna'yı 'meze eden' hibrit savaşta; Rusya Federasyonu'nun varlıklarını çalmalarına, koordineli devasa bir propaganda yürütmelerine ve Rusya'nın ordusunun bir yılda harcadığından fazla parayı Kiev'deki rejimi silahlandırmaya boca etmelerine rağmen, kaybediyorlar.
Kissinger, çatışmanın jeopolitik yankılarını gözeten tek 'Batılı akıl'. 99 yaşındaki 'diplomasi gurusu', Davos'a gönderdiği video konuşmasında, Rusya'ya karşı bu çatışmanın iki ay içinde sonuçlandırılmaması halinde kontrolden çıkacağı uyarısı yaptı. Çatışmanın Avrupa'ya şok dalgalarının önlenmesi için Batı'nın Kiev'e 'mevcut askeri hedeflerinden çok uzak şartlar üzerinden müzakereleri kabul ettirmesi gerektiğini' belirterek 'toprak tavizine' bile işaret etti. Kissinger, '400 yıldır Avrupa'nın ana parçalarından biri' dediği Rusya'yı 'ezici bir yenilgiye uğratmak peşinde koşulmasının feci etkilerine' dikkat çekti. Tabii en başta Rusya'nın Çin ile kalıcı ittifaka girişmesi riskine atıf yaptı. Diğer yandan Biden yönetimine 'Tayvan'ı Çin ile ilişkilerin merkezine koymaktan vazgeçilmesi' ve 'doğrudan çatışmadan kaçınılması' tavsiyesi de önemliydi.
Kissinger, ABD'deki neocon'lar 2014'te Kiev'de darbeyle bu krizi 'patlattıklarında' önemli bir yazı kaleme almıştı, Davos konuşmasında o yazısına da atıf yaptı. 2014 baharında Ukrayna'da savaşın sebebini 'tarafsız statünün yitirilmesi' ve 'NATO üyeliği peşinde koşulması' olduğunu belirtmiş, Rusya'nın bunu asla kabul etmeyeceğini vurgulamıştı. Kissenger'ın Putin için 'ciddi bir stratejist' diye yazmış ve 'Rusya liderinin ABD değerleri ve psikolojisini anlamaktaki güçlüğünün yanında, ABD'li politika yapıcıların da Rusya tarihi ve psikolojisini anlamakta güçlük çektiklerini' belirtmişti. Kissinger, 2014'te özetle 'Ukrayna'nın modern ulus devlet olarak ayakta kalabilmesinin köprü rolüne bağlı olduğunun' altını çizmiş ve 'Finlandiya formülünü' önermişti. Bugün Davos'taki konuşmasında 'artık 8 yıl önce teşvik ettiği fırsatın var olmadığını ama nihai hedef olarak akılda tutulması gerektiğini' vurguladı.
***
Davos hitabı, Ukrayna liderliğinden sinkaflı küfür yemesine yetti. Hegemonya hırsıyla gözleri dönmüş Batı elitlerinin ise mesajlarını anlayacağı şüpheli. BM onaylı Minsk anlaşmasını çöpe atmışların bırakın 'Finlandiya formülüne' yönelmeyi, bu formülün bizatihi kendisini ortadan kaldırmak için Türkiye liderliğiyle pazarlığı da göze alarak kıvrandıkları düşünülürse... Üstelik, 'birlik görüntüsü' fena halde sarsılmaktayken.
Nihayet geçen hafta Pentagon'dan bir yetkili, medyayı toplayıp Rusya destekli Donetsk ve Lugansk birliklerinin Donbass'taki başarılarını aktarmak durumunda kaldı. ABD ve Britanya'nın talimatları uyarınca müzakereleri dondurmuş Kiev, Kırım dahil tüm toprakları ele geçireceğini söylerken, Dışişleri Bakanı Kuleba, 'NATO'nun hiçbir şey yapmadığından' yakınabiliyor. Böylesine acıklı.
Fakat artık mesele savaşın kendisi değil, jeopolitiğe etkileri. Kilometrelerce ötede 'tuzu kuru kundakçı' ABD'de nispeten idare edilebilir ekonomik ortam, Ukrayna'ya 40 milyar dolar bastırılması yüzünden sarsılıyor. Daha bunun kasım ara seçimleri ve 2024 için 'Trump 2.0 senaryosu' var. Fakat Avrupa'yı gömüyor, elitlerini asabileştiriyor. Avrupa'da artan enerji maliyetleri, gıda fiyatları ve rekorlar kıran enflasyon var. Fitch, Rusya'dan doğalgaz tedariki durursa Avrupa'yı resesyon beklediği tespiti yaptı. Avusturya Sanayi Birliği Başkanı George Knil, bu durumda 300 bin insanını işini yitirebileceğini söyledi. Avusturya'da neredeyse tüm gıda endüstrisi ve çelik üretimi etkilenecek. OMV'nin Gazprombank'ta ruble hesabını açması şaşırtıcı değil.
***
Rusya'dan enerji tedarikini sonlandırma kararlılığını dile getirip durduktan sonra Macaristan'ın açık vetosuyla ve bir dizi ülkenin itirazlarıyla karşılaşan AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, en son "Rusya'dan petrol almaya devam etmeliyiz ki, Putin başka yerlere satıp daha fazla kar etmesin" demeye getirmek zorunda kaldı. Şimdi 'aşamalı bağımsızlık' söylemi moda. OPEC dahil petrol piyasası uzmanları, bu işin kısa ve orta vadede karşılığı olmadığını söylemekte. Uzun vadede kim öle kim kala.
Avrupalıların unuttuğu belki de Rusya'ya 2014'ten beri ekonomik savaş yürüttükleri. 24 Şubat 2022'de bunu hızla ağırlaştırdılar. Karşılarında 8 yıldır ülke ekonomisini 'bağımlılıktan kurtarmak' bağlamında yol kat etmiş; enerji, gıda güvenliği ve önemli değerli materyallere sahip bir ülke var. Avrupalı enerji şirketleri paşa paşa doğalgaz ödemeleri için ruble hesabı açarken, Rusya'da aşırı değer kazanan Ruble'yi dizginlemek gereği hasıl oldu. En son Rusya Merkez Bankası faiz oranını yüzde 14'ten 11'e indirirken, neredeyse krizin başındaki yüzde 10'luk seviyeye gelindi. Enflasyon beklentisi düştü, Putin, emeklilik maaşları ve asgari ücrete yüzde 10 zam talimatı verdi. Yani 'batacak' denilen Rusya'da görünüm, Batı'dakinin aksi.
Davos'ta Rusya'ya karşı sert retorik tutturup "Putin barışı sadece Ukrayna savunmasını yıkamayacağını anlarsa müzakere edebilir" diyen Almanya şansölyesi Scholz'un perde arkasında Kissinger'ı yankılayan girişimleri fısıldanmakta. Scholz, ABD'nin Çin'e karşı yeni cephe siyasetine itirazıyla da dikkat çekti. Hesapsız-kitapsız işlerin nereden dönebileceğine işarettir belki de. Bu koşullarda Putin, müzakere masasına oturmak için Rusya'yı hedef alan bütün yaptırımların kaldırılması şartı koşar mı acaba?
BirGün / 30.05.22
