Haftanın seçkisi, artık genellikle karşılaştığınız gibi, dört yazıdan oluşuyor. Bunların yarısı turizmle ilgili. Gazeta.RU, Rusya’dan Türkiye’ye yapılan dış turizmin Türk lirasındaki rekor düşüş karşısında pahalılaşacağını yazıyor. Bu, daha önceki haftalardan hatırlayacağınız gibi, aslında uzun süredir devam eden bir eğilimdi ve daha önceki bir seçkimizin de konusu olmuştu. St. Petersburg merkezli Nakanune ise Yandex verilerine dayanarak iç turizmde ve sırasıyla Tayland, Azerbaycan ve Kazakistan olmak üzere dış turizmde genişlemeye işaret ediyor. Ne var ki Kazakistan bu listenin dışına düşürülmeli; bu ülkeye ziyaretler görünürde turizm amacıyla yapılsa da gerçekte büyük ölçüde küçük ve orta çaplı dış ticaret amacı güdülüyor.
Tsargrad’ın haberi, Rusya’nın hububat anlaşmasını dondurmasının sonucu olarak yılın ikinci yarısında gıda fiyatlarında ani bir artış olacağı üzerine. Artıştan en çok etkilenen ve etkilenecek ülkeler arasında Tsargrad’a göre Türkiye de var.
Haftanın en önemli yazısı EADaily’den. P. Makedontsev Güney Kafkasya’daki gelişmeleri ele alıyor. Buna ek olarak benim yakın tarihli bir başka yazımdan cuma günü düşen şu haberi de belirtmek gerek: Ermenistan Devlet Gelirleri Komitesi Başkanı Rustam Badasyan, Ermenistan ile Türkiye arasındaki Margara kontrol noktasında inşaat için hükümet tarafından mali kaynak aktarma kararı alındığını, halen çalışmanın devam ettiğini söyledi.
'Ermenistan’da paradoks'
İran haklı olarak, Türkiye-Azerbaycan tandeminin görüşüne göre Ermenistan’ın Sionik oblastinden geçecek olan Zangezur koridorunun İran’ın etrafında bir Türki-sünni halkası kuracağını düşünüyor. Ayrıca, Türkiye’nin NATO müttefikleriyle yakınlaşması ve ABD ile F-16 uçakları alımı üzerine görüşmeler dikkate alınırsa Ankara ve Bakü tarafından ileri sürülen Zangezur koridoru NATO’nun Nahçıvan özerk bölgesi, Ermenistan’ın Sionik oblasti ve Azerbaycan üzerinden Orta Asya’ya genişlemesi için askeri amaçlarla da kullanılabilir; buysa Rusya’nın güney sınırlarını tehdit eder. Yeri gelmişken, Rusya meselesi; Erdoğan, tam da Vilnius’taki basın konferansında... Rusya barış gücünün Karabağ’ı 2025’te terk edeceğini açıkladı. ...
NATO’nun Kafkaslardaki faaliyeti aktive olurken Avro-Atlantikçileri tehdit eden Rusya ve İran’ın yakınlaşması da akılcı görünüyor. 16 Temmuz tarihli habere göre İran Rusya’dan Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan üzerinden elektrik alacak; bunu, Moskova ve Tahran’ın işbirliğinin Kafkasların üç ülkesinin iktisadi gelişmesine katkıda bulunmasının örneği saymak mümkün. Gene böylece Moskova ve Tahran Kafkaslardan çıkmaya ve burayı Avro-Atlantikçilere bırakmaya niyetleri olmadığını da gösteriyorlar.
Peki ya Ermenistan? Ermenistan’da paradoksal bir şeyler oluyor. Eskiden bu ülkenin halkı Rusya-Türkiye işbirliğinin gelişmesini kızgınlıkla izlerlerdi. Şimdiyse Türkiye’nin tamamen Batıya gittiği ve Ukrayna’daki askeri çatışmalara gitgide daha saldırgan şekilde katıldığı zamanlar geliyor. ... Türkiye iktisaden güçsüz olduğu ve henüz AB’ye girmediği için Erdoğan Rusya’ya karşı yaptırımlar getirmeyecek; ama bu Ankara’nın Batıya kaymasına engel değil. ...
Pratikte, Paşinyan hükümetinin Ermenistan-Türkiye sınırının açılması ve Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek için aktif şekilde çalıştığını gözlüyoruz; bunu gerçekleştirmek ise Ermenistan’ın daha önce ihanet saydığı şartlar yerine getirmeden mümkün değil:
– Karabağ’ın otonom statüye bile sahip bulunmayan Azerbaycan toprağı olduğunu kayıtsız şartsız kabul etmek;
– Osmanlı İmparatorluğu’nda 1915-1922 yıllarında Ermeni jenosidini kabul ettirme ve kınatma mücadelesinden vazgeçmek;
– Tarihi Batı Ermenistan’ın Türkiye toprağı olduğunu kabul etmek. ... (P. Makedontsev / EADaily, 20 Temmuz)
'Rusya vatandaşlarının tatil seçenekleri'
Rusya vatandaşlarının yaz tatili için hangi turistik destinasyonları tercih ettiği ortaya çıktı.
“Yandex Puteşestviya” uzmanları otel ve uçak bileti rezervasyonlarıyla ilgili verileri inceledi. Kullanıcıların yüzde 81’i ülke içinde kaldı; yakın ve uzak yabancı ülkelere gidenler ise sırasıyla yüzde 8 ve 11.
Yurtdışı destinasyonları arasında lider Tayland. Tayland’ın diğerleri arasındaki payı 2022 yazına göre 2,7 katına çıktı. Keza Azerbaycan’a ve Kazakistan’a talep de arttı: ilki geçen yıla göre 2,5, ikincisi ise 1,4 kat oldu. Rusya vatandaşları arasında en popüler yurtdışı destinasyonları Türkiye, Ermenistan, Kazakistan, Özbekistan, Azerbaycan, Kırgızistan, Çin, Tayland, BAE ve Belarus.
RİA’nın haberine göre Rusya’nın en popüler şehirleri arasında ise Soçi, St. Petersburg, Anapa, Moskova, Gelincik, Vladivostok, Kaliningrad ve Kislovodsk öne çıkıyor. ... (D. Linov / Nakanune, 21 Temmuz)
'Gıda fiyatlarında artış dinamikleri'
Roskongress ve Dünya Pazarları Araştırma Enstitüsü uzmanları, hububat anlaşmasının durdurulmasından hangi ülkelerin daha büyük güçlük çekeceklerini açıkladıkları özel bir rapor yayınladılar. Uzmanların verilerine göre, gıda fiyatlarının zaten hızlı bir tempoyla artış gösterdiği bir dizi devletin gıda güvenliği tehdit altında bulunuyor. Özellikle de Zimbabve ve Ruanda.
Uzmanlar, özel askeri harekâtın başından beri gıda pazarına ekonominin değil jeopolitiğin derin bir etkide bulunduğunu belirtiyorlar. Pazar humma geçiriyor.
Raporda Latin Amerika’da, Karayip ülkelerinde ve Sahra’nın güneyindeki devletlerde yüksek tempoda fiyat artışları (yüzde 11,9) gözlendiği yazılı. Uzmanların verilerine göre: “2022’de lider, gıda fiyatlarında yüzde 285 enflasyonla Zimbabve oldu. Lübnan (yüzde 142,9), Arjantin (yüzde 95), Türkiye (yüzde 76,8), Gana (yüzde 59,7), Sri Lanka (yüzde 59,3), Ruanda (yüzde 59,2) ve diğer ülkelerde de benzer kritik göstergeler tespit edildi.”
Uzmanlar raporlarında, 2023’ün ilk yarısında gıda fiyatlarındaki dinamiğin daha olumlu olduğunu da eklemişler. Ancak yılın ikinci yarısında fiyatlara olan baskı, iklim faktörleri (El Nino’nun etkisi) ve artan jeopolitik riskler (hububat anlaşmasının iptali) yüzünden tekrar ortaya çıkacak. Analistler, “jeopolitik ve iktisadi olayların gıda fiyatlarındaki enflasyonu tekrar maksimum seviyeye çekeceğine” eminler. ... (Tsargrad, 19 Temmuz)
'Türkiye’de tatil fiyatları artacak'
Rusya’da tatil, liradaki rekor düşüş yüzünden daha ucuz olmayacak, zira ülkedeki turistik tesisler fiyatları avroya bağlıyor. Rusya Turizm Operatörleri Birliği (ATOR) Dış Turizm Başkan Yardımcısı Artur Muradyan bu görüşte. Muradyan’a göre turizm operatörleri akaryakıt fiyatlarında artış yüzünden Türkiye’de tatilin pahalılaşmasını bekliyor.
Muradyan şöyle diyor:
“Liranın ucuzlama eğilimi birkaç yıldır devam ediyor. Ne yazık ki bunun etkisiyle turistler için Türkiye’de bulunmanın ucuzlamaya başlayacağının beklenebileceği doğrulanmıyor, çünkü bütün temel turistik tesisler, turistler için popüler mekânlar fiyatlarını avroya bağlıyorlar. Demek ki liranın düşmesiyle birlikte tersine bunlar pahalılaşacak. Artı, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarında da keskin bir yükseliş oldu. Bildiğimiz gibi bu, ülke topraklarındaki bütün ilgili emtia ve hizmetlerin fiyatlarına etki eden temel bir gösterge. Çok geçmeden pahalılaşma bekliyoruz. Ama bu nitel bir farklılık göstermeyecek, çünkü otelciler zaten riske girmeyip fiyatları önceden yükseltmişlerdi.”
Kremlin Basın Sekreteri Dmitriy Peskov 17 Temmuz’da hububat anlaşmasıyla ilgili Karadeniz mutabakatlarının pazartesi günü fiilen varlığını sona erdirdiğini söylemişti. Bunun arkasından Türk lirası dolar ve avro karşısında tarihi minimuma düşmüştü. Moskova saatiyle 17.00 itibariyle lira dolar karşısında 26,35 ve avro karşısında 29,57’den işlem görüyor. (A. Myasumova / Gazeta.RU, 18 Temmuz)
Hazal Yalın- Gazete Duvar / 23.07.23
