8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde dünyanın her yerinde kadınlar şiddete, eşitsizliğe ve sömürüye karşı sokaklara çıktı. Pandemi koşullarında gerçekleşen bu yılki eylemlerde de kadınlar aşağılanmaya, köleliğe, cinsiyete dayalı ücret eşitsizliğine, yoksulluğa, taciz ve tecavüze, kadın katliamlarına dikkat çekti. Birçok ülkede “kadın grevleri”, “kadın yürüyüşleri”, kadın eylemleri gerçekleşti, grevdeki işçi ve emekçilerin eylemlerine destek sunuldu. Sermaye iktidarlarından hesap soran kadınlar, Kolombiya ve Meksika’da militan sokak çatışmalarına girişti.
Tüm dünyada kadın işçi ve emekçiler yaşamlarını kabusa çeviren çifte baskı ve sömürünün karşısına bir kez daha sınıfsal ve cinsel konumlarından gelen özgün sorun ve talepleri ile çıktılar. “Buradayız, kazanacağız” diyerek, mücadelenin öznesi olmaya kararlı olduklarını bir kez daha gösterdiler.
Şili’de kadınlar “tarih” yazdı
“Devlet terörizmine karşı” sloganı etrafında birleşen sosyal hareketler, kadın örgütleri ve sendika örgütlerinden oluşan Coordinadora Feminista 8M ittifakı 8 Mart’ta gösterilere iki milyon kişinin katıldığını duyurdu. Ülke tarihinde daha önce hiç bu kadar çok kadın sokağa çıkmamıştı.
Ekim ayında toplumsal ayaklanmanın başlamasından bu yana protestocuların adını Plaza de la Dignidad (Onur Meydanı) olarak değiştirdiği meydanda toplanan göstericiler başkanlık sarayına yürüdü. Sokaklar adeta insan seli gibiydi. Gösterilerde 2021 yılında pandemi ile birlikte daha da artan ev içi şiddet ve kadın katliamları protesto edildi. Başkan Sebastián Piñera’yı protesto eden sloganlar haykırıldı.
8 Mart Pazartesi günü saat 11:00-15:00 arasında evde ve işyerlerinde çalışan kadınlar iş bıraktı ve öğleden sonra tüm ülkede gerçekleşen yürüyüşlere katıldı. Akşam ise cacerolazo, yani tencere tavalar vurularak protestolar yapıldı.
Şili’den tüm dünyadaki kadınlar arasında kısa sürede yaygınlaşan “El violador eres tu!” (Yolunuzda bir tecavüzcü) adlı performans parçasının mimarları LasTesis kolektifi, Uluslararası Kadınlar Günü öncesinde “Direniş” adlı yeni performanslarının ilk gösterisini Santiago’da gerçekleştirdiler.
Şili’de 8 Martlar giderek kitleselleşiyor. 2019 yılında öğrencilerin ve gençliğin de destek verdiği Kadınlar Günü’ne 900 bin kişi katılmıştı.
Meksika’da kadınlar hükümetin korkulu rüyası
Meksika’da 8 Mart’ta Dünya Emekçi Kadınlar Günü dolayısıyla sokağa çıkan kadınlar ülkede artan kadın cinayetlerine karşı birçok kentte yürüyüşler düzenledi. Meksiko City’de, çoğunluğu kadın 20 bin kişi kadın cinayetlerine yönelik şiddete karış önlemlerin alınması, cinsiyete dayalı ayrımcılığa son verilmesi talebiyle yürüyüş gerçekleştirdi. Meksika’da kadınlar hükümeti kadın cinayetlerine yönelik tedbirleri almamakla suçluyorlar.
Eylemlerde polis ile çatışmalar yaşandı. Polis ve göstericiler arasında çıkan çatışmalarda devlet yetkilileri 62 polis ve 19 sivilin yaralandığını açıkladı. Polislerin göstericilere karşı kullandığı kalkanları göstericiler tarafından ateşe verilirken, bazı göstericiler başkanlık sarayının çevresindeki metal barikatları çekiçler ve sopalarla kırmaya çalıştı.
8 Mart öncesi hükümet başkanlık sarayı gibi bazı hükümet binalarını ve heykelleri 3 metre yükseklikteki metal bariyerlerle kapatmış, bu da kadınların büyük tepkisine neden olmuştu. Kadınlar bariyerlere boydan boya katledilen kadınların isimlerini yazdı. Eylemciler Meksika Devlet Başkanı Lopez Obrador’ı kadın katliamına duyarsız kalmak ve haberleri manipüle etmekle suçluyorlar.
Meksika’da kadın eylemciler ve polis arasında sıkça çatışmalar yaşanıyor. 2020’de Meksika’da kadınların 14 Şubat’ta Ingrid Escamilla ve 20 Şubat’ta Cecilia Aldrighett’in öldürülmesinin ardından Mexico City’de başlayan eylemleri yangın gibi tüm ülkeyi sarmıştı. Kadın cinayetleri konusunda hükümetin politikalarını eleştiren kadınlar, şubat ayında Sonora eyaletindeki mahkemeyi ateşe vermiş, ağustos ayında da İnsan Hakları Binası’nı işgal etmişti. Geçtiğimiz kasım ayında polisin Cancun’da işlediği kadın cinayetine karşı düzenlenen yürüyüşe polisin ateş ederek saldırması ve çok sayıda kişinin yaralanması tüm ülkede Obrador’a karşı öfkeye neden olmuştu.
Geçtiğimiz yıl Meksika’da 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde gösterilere 100 bin kişi katılmış, kadın grupları, başkanlık sarayının önüne kurulan barikatları ateşe vermiş, heykellerin üzerine kadın cinayetlerini protesto eden sloganlar yazmıştı. Kadınlar o zaman da hükümete heykellerle uğraşacağına kadınların sorunlarıyla ilgilenmesi çağrısını yapmıştı.
Meksika’da, kadın cinayetlerinin 2015-2020 yılları arasında yüzde 130 oranında arttığı belirtiliyor. Resmi verilere göre, 2020 yılında ülkede 939 kadının katledildi. Her gün 10 kadının öldürüldüğü Meksika’da kadınların birbirine gün boyunca birçok kez iyi olduklarını belirten mesaj göndermesi olağanlaştı. Her gün metro duraklarında kadınların pankart ve dövizlerle “Ni una más – bir kişi daha eksilmeyeceğiz” sloganlarını haykırdığı barikatları da...
Arjantin’de kadın grevi ve gösteriler
Arjantin’de de 8 Mart Pazartesi günü öğleden önce iş bırakma eylemleri, öğleden sonra ve akşam saatlerinde gösteriler düzenlendi. Arjantin’de çeşitli grupların çağrısıyla başkent Buenos Aires’in merkezindeki Av. de Mayo’da (Mayıs caddesi) toplanan binlerce kadın Ulusal Kongre binasına kadar yürüdü. Kadın işçi ve emekçiler “Kadın işçiler köle değildir, kadın cinayetlerine artık yeter” yazılı pankartlar taşıdı. Buenos Aires’in yanı sıra ülkenin çeşitli bölgelerinde de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle gösteriler gerçekleştirildi.
Göstericiler kadına şiddeti protesto etti ve hayatını kaybeden kadınlar için adalet istedi. Arjantin’de yılın başından bu yana 64 kadın öldürüldü.
Dominik Cumhuriyeti’nde yıllardır kürtajın yasal olması için verilen mücadelede Kongre’yi yeniden masaya oturtmayı başaran kadınlardan binlercesi, 8 Mart’ta Başkent Santa Domingo’daki meclis binası önünde toplanarak, öldürülen kadınların isimlerinin yazılı olduğu dövizler taşıdılar, kürtaj hakkı ve kadına yönelik şiddete karşı taleplerini ilettiler.
El Salvador’da da kadınlar 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde sokağa çıkarak kadın cinayetlerini protesto ettiler. “Amorales” kolektifi, “8 Mart’ta sosyal, siyasal, ekonomik krize, korku ve sağlık krizine karşı aramızda olmayanlar ve çağrı yapamayanlar için sokaktayız!” diyerek, 2020 yılında 130 kadının öldürüldüğü ülkede hükümeti gerekli önlemler almadığı konusunda eleştirdi.
İspanya’da yasaklara ve kısıtlamalara rağmen 8 Mart
İspanya’da 8 Mart Dünya Kadınlar Günü etkinlikleri Covid-19 salgını gerekçe gösterilerek ya yasaklandı ya da katılım sayıları düşürülerek kısıtlandı. Yasağa karşı kitle örgütleri Anayasa Mahkemesine gitti, ancak mahkeme Covid-19 vakalarının yoğunluğu nedeniyle yasağı kaldırmadı.
Gösteriler yerel olarak ülkenin birçok yerinde sınırlı sayıda katılım ile düzenlenirken, Madrid’de yasaktı. 2021’de 8 Mart’ta yüzbinlerle ifade edilen kitlesel gösteriler yapılmadı, ama süren grevlere destek verildi.
Bask Bölgesi’nde 8 Mart’ta İspanya’nın diğer bölgelerinden farklı olarak kadın grevi çağrısı yapılmamasına rağmen sabah erken saatlerde protestolar yapıldı. Laudio’daki paslanmaz çelik boru üreticisi Tubacex’in fabrikasında çalışan 150 işçinin işten atılmasına karşı 4 haftadır süren grevdeki işçilerle dayanışmak için fabrika önüne giden kadınlar işçilerle birlikte “Yaşasın kadınların mücadelesi!” şiarını haykırdılar. Kadınlar “İstihdamı savunuyoruz” yazılı pankart taşıdılar. Ardından yaklaşık 200 kişi otoyol üzerinde oturma eylemi yaptı. Eylemleriyle kapitalist patronun grev kırıcılarını fabrika binasına getirmesini engellediler. Polis geçtiğimiz haftalarda defalarca grev kırıcılarını taşıyan otobüslerin yolunu kapatan işçilere coplarla saldırmıştı.
Bilbao’da ve diğer şehirlerdeki kadınlar üç yıldır ayda en az 1.080 euroluk bir emekli maaşı için mücadele eden emeklilerin aylık protestolarına katıldı.
Katalonya, Galiçya, Endülüs ve Aragon’da bölgesel sendikalardan ve anarko-sendikalist CGT’den kadınlar greve çağrıldı. CGT yaptığı çağrı ile, ülkedeki tüm kadınlara grev için yasal bir zemin sağladı. Katalonya’da sabah erken saatlerinde sokaklar ve üniversitelerde barikatlar kuruldu, büyük gösteriler yapıldı. Galiçya’da günün ilerleyen saatlerinde Santiago de Compostela gibi birçok yerde gün boyunca gösteriler yapıldı. Galiçya’da bölgenin ikinci büyük partisi olan sol milliyetçi BNG de grev çağrısında bulundu.
Başkent Madrid’in tamamında 100’den fazla toplantı yasaklandı. Öğrenci birliği gibi hareketlerin bir kısmı yasağa uymayarak, merkezde öğle saatlerinde “ifade özgürlüğü ve demokrasi” için eylem yaptı.
Her yıl kadın grevi ve gösterilere milyonlarca kadın katılıyordu. Geçen yıl, Madrid’de yapılan 8 Mart yürüyüşüne 250 binden fazla kişi katılmıştı.
Hindistan’da 20 bin kadın eylemdeki tarım emekçileriyle buluştu
Hindistan’da Pencap, Haryana ve Uttar Pradeş’ten gelen 20 bin işçi ve emekçi kadın, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde, Yeni Delhi’de 100 gündür milliyetçi Modi hükümetinin yeni tarım yasalarını protesto eden, Delhi çevresinde kamp kuran ve eylemlerini aralıksız sürdüren tarım emekçilerinin eylemine katıldı. Kadınlar hardal tarlalarını temsil eden sarı örtüler taktılar. Yeni Delhi’de 40 bini aşan kitlenin katıldığı yürüyüşte yapılan konuşmalarda birlik ve mücadele çağrıları yükseldi.
Fransa’da kadınlardan grev ve yürüyüş
Fransa’da kadınlar, cinsiyete dayalı ücret eşitsizliğine dikkat çekmek için grev gerçekleştirdiler. Ülkedeki birçok sendika imzaladıkları ortak bildiride, “8 Mart’ta, salgının yarattığı krizin bedelini işlerimizle, maaşlarımızla, bedenlerimizle ödemeyi reddetmek için dünyanın her yerindeki kadınlarla birlikte grevde olacağız” diyerek greve çağrı yaptı.
Fransa’nın başkenti Paris’te bir araya gelen kadınlar, “Feminist Grev” yürüyüşü düzenledi. Strasbourg’da 8 Mart etkinliğine grevdeki ebeler damgasını vurdu. İş yaşamında eşitlik pankartının taşındığı kortejde “Kadınların sağlığı tehlikede”, “Ebeler kızgın” sloganları haykırıldı, kadına yönelik şiddeti ve çocuklara cinsel istismarı teşhir eden çok sayıda döviz taşındı.
Yunanistan’da yaygın 8 Mart gösterileri
Yunanistan’da kadın örgütleri, siyasi parti, örgüt ve sendikalar 8 Mart çağrılarını günler öncesinden başlattılar. Çağrılarda kadınlar üzerindeki baskıya, şiddete ve sömürüye karşı sessiz kalmayacaklarını dile getirdiler.
Gösteriler Başkent Atina ve Selanik başta olmak üzere Lamia, Volo, Kerkira, Trikala, Patra, Kardiça, Seres, Komotini gibi pek çok şehirde ve Girit, Kos, İkaria adalarında gerçekleşti.
Atina ve Selanik’te düzenlenen eylemlerde kadınlar “Kadına şiddete hayır”, “Eşit haklar istiyoruz” sloganları ile yürüdü. Yunanistan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu ve Atina İşçi Merkezi Konfederasyonu, 12-15.00 arası iş durdurma kararı alarak, öğlen saatlerinde miting düzenledi. Birçok sendika, saat 11-15.00 arası yapılan iş bırakma sırasında işyerlerine giderek, bilgilendirme toplantıları yaptı.
Atina ve Selanik’te ikinci gösteri ise Yunanistan Kadınlar Federasyonu (OGE) ve aralarında Yunanistan Komünist Partisi’ne (KKE) bağlı Mücadeleci İşçiler Cephesi’nin (PAME) de bulunduğu çok sayıda sendika, kadın ve gençlik örgütlerinin katılımıyla düzenlendi. Yapılan konuşmalarda kadınlar, baskılara, şiddete ve sömürüye karşı sessiz kalmayacaklarını dile getirdiler, “Buradayız, kazanacağız” şiarları haykırıldı. Konuşmalarda ayrıca kadınların pandemi ile derinleşen sorunlarına değinildi. Hükümetin mülteci sorununa çözüm bulması çağrısı yapıldı. Sağlık sektöründe yetersiz personel ve yeterince bütçe ayrılmaması eleştirildi ve polis şiddeti protesto edildi. Ayrıca iki aydır açlık grevinde bulunan 17 Kasım Örgütü eylemcisi Kufodinas ile de dayanışma sloganları atıldı.
Filipinler’in başkenti Manila’da çoğunluğu kadın 3 bin kişi 8 Mart sabahı üniversite önünde buluşarak başbakanlık binasına yürüdü. 2 saat süren yürüyüşte yapılan konuşmalarda Kadın örgütü GABRIELA, Kadın işçi örgütleri, tarım emekçileri ve şehirlerdeki yoksullar örgütünden kadınlar konuşmalar yaptılar.
Güney Tagalog bölgesinden insan hakları örgütü KARAPATAN sözcüsü, yaptığı konuşmada, 7 Mart Pazar günü Filipinler Ulusal Polisinin Güney Tagalog’daki ilerici örgütlere yönelik faşist saldırısını kınadı. Bu saldırıda balıkçı örgütünün sözcüsü Chai Lamita-Evangelista, kocası Ariel Evangelista ile birlikte öldürülmüştü. On yaşındaki oğlu yatağın altında saklandığı için hayatta kaldı. Her ikisi de UMALPASKA çevre grubunun aktif üyeleriydi. Konuşmada ayrıca, BAYAN Laguna sektörü sözcüsü Elizabeth Camoral ile siyasi tutuklu yakınları örgütü KAPATID’in aktif üyesi Nimfa Lanzanas’ın (61) tutuklanmaları üzerine bilgi verildi. Nimfa, sekiz yıldır hapiste olan bir siyasi tutuklunun annesi.
Belçika’nın başkenti Brüksel’de kadınlar 8 Mart’ta ücretlerde cinsiyet eşitsizliğini protesto ettiler. Ulusal Emeklilik Bürosu önünde toplan kadınlar, daha iyi ücret, daha iyi emekli aylığı taleplerini dile getirdiler.
Pakistan’da pandemi kadınların 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde sokağa çıkarak eylem yapmasını engelleyemedi. Ülkede farklı kenetlerde binlerce kadın gösteriler ve yürüyüşler düzenledi. Sind eyaletinin Karaçi kentinde ve ülkenin kuzeydoğusunda bulunan Pencap eyaletinin Lahor kentinde binlerce kadın yürüyüş ve gösteri yaptı. Gösterilerde kadınlar daha iyi çalışma koşulları ve cinsiyet eşitliği talep etti, cinsel tavize, kadına karşı şiddete ve kadın cinayetlerine karşı sloganlar haykırdı.
Nepal’in Başkent Kathmandu’da düzenlenen 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü için gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar, diğer hakların yanı sıra kadın hijyen ürünlerindeki verginin kaldırılmasını talep ettiler.
Endonezya’nın başkenti Cakarta’da, 8 Mart’da başkanlık sarayı yakınlarında bir araya gelen kadınlar gösteri düzenledi. Kadınlar eşitlik, adalet ve kadınların yaşam koşullarının iyileştirilmesini talep ettiler.
Ukrayna’nın başkenti Kiev’de, pandemide artan ev içi şiddete dikkat çeken kadınlar, hakları için mücadele çağrısı yaptı ve Bağımsızlık Meydanı’na yürüdü.
İsrail’de Tel Aviv Bölge Mahkemesi önünde bir araya gelen kadınlar “Bir sonraki (kurban) olmayı reddediyorum” dövizleri açarken, yerlere öldürülen kadınları temsilen siyah-kırmızı tabutlar konuldu.
Gazze Şeridi’nde Filistinliler, İsrail hapishanelerindeki Filistinli kadınlara destek için gösteri düzenlendiler. Filistinli Kadınlar Birliği’nin 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla Gazze’deki Uluslararası Kızılhaç Komitesi binası önünde düzenlediği eyleme onlarca kişi katıldı. Gösteride, “Esirlerimize ve ailelerimize özgürlük” ve “İşgale son vermek için birlikte” yazılı pankartlar taşındı. Filistin Esirler Cemiyeti, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü öncesinde yayımladığı raporda, İsrail hapishanelerinde 11’i anne olmak üzere 35 Filistinli kadın tutuklu bulunduğunu kaydetmişti.
