Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması, Haydarpaşa Garı’nın yeniden gar olarak hizmete açılması için bir basın açıklaması yaptı.
Yangının üzerinden 10 yıl geçti, Haydarpaşa hâlâ kapalı
28 Kasım 2010 Pazar günü tarihi ve kültür mirasımız Haydarpaşa Garı’nın özensiz ve denetimsiz bakım çalışması sırasında çıkan yangın sonucu büyük hasar görmesinin üstünden koca bir on yıl geçti.
Haydarpaşa Garı’nın tarihine baktığımızda 1917 yılında asker sevkiyatı sırasındaki sabotaj, 1918 İngiliz uçaklarının bombardımanı ve 1979 senesinde İstanbul Boğaz’ında Independenta adlı yakıt yüklü tankerin patlaması neticesinde gerçekleşen yangınlar Gar’a ciddi hasarlar vermiştir.
1917 ve 1918 deki yangın ve patlama sonucu tamamen yanan çatı katı ve ahşap doğramaların onarımı 1930 yılının teknolojisi ile iki yıl içinde yapılabilmiştir. 28 Kasım 2010 tarihindeki yangında kısmen yanan çatı katının ve hasarlanan ahşap doğrama ile dış kaplama taşlarının 2016 yılında başlanılan restorasyonu 500 gün içinde bitirileceği söylenirken geçen dört yılda hala tamamlanamamıştır.
2010 yangını Haydarpaşa’yı insansız, vapursuz ve trensiz bırakan, onu yalnızlaştıran sürecin somut başlangıcıdır.
Yangın, Haydarpaşa Garı’nın kapatılması ve dönüşüm arasındaki üçlü ilişki, 2014 yılındaki restorasyon projesi ile açığa çıkmıştır. Bu proje kapsamında, Gar’ın çatı katına sergi salonu, restoran ve konferans salonu gibi ticari işlevler verilmiştir. Binanın iç avlusunda çatıya çıkan şeffaf bir asansör ve iç avlunun üzerini kapatan şeffaf bir çatı örtüsü, yeraltı otoparkı ve çarşısı gibi yeni işlevler de öngörülmüştür.
Haydarpaşa Dayanışması bileşenleri TMMOB Mimarlar Odası ve BTS’nin kararlı mücadelesi ve Kadıköy Belediyesi’nin restorasyon projesine inşaat ruhsatı vermemesi sonucunda Haydarpaşa Gara verilen ek işlevler iptal edilerek restorasyon projesi revize edilmiş, Haydarpaşa Garı’nın aslına uygun bir şekilde restore edileceği ve gar işleviyle varlığına devam edeceği açıklanmıştır.
Tüm bu sürecin sonunda, Haydarpaşa Garı’nın restorasyonu fiili olarak ancak 2016 yılında başlayabilmiştir. Bugün restorasyonun önemli bir bölümü bitmiş olsa da, restorasyon hala tamamlanamamıştır.
Günümüzün teknolojik imkanlarının gelişmişliği düşünüldüğünde, 20 milyonluk mega kentin demiryolu ulaşımı için hayati önem taşıyan merkez garı Haydarpaşa’nın restorasyon çalışmasının daha program ve taahhüt edilen süre içinde tamamlanması gerekmez miydi?
Restorasyon sürecinin bu kadar uzaması, Haydarpaşa Garı’nın esas işlevine dönmesini geciktirdiği gibi halkın demiryolu ile ulaşım hakkını engellemektedir.
Marmaray ve YHT projelerinin inşası gerekçe gösterilerek yolcu ve yük taşımacılığına kapatılan Haydarpaşa Garı’nın tekrar açılabilmesi için, 2018 yılı başında tren raylarının yenilenmesi sırasında başlayan arkeolojik kazıların bir an önce tamamlanması gerekmektedir. Ne yazık ki, Haydarpaşa Garı’nda devam eden restorasyon ve arkeolojik kazılara dair şeffaf ve herkes tarafından erişilebilir bilgilendirme yapılmayıp, bakandan bakana değişen farklı açıklamalarla yetinilmektedir.
Yapılan kentsel planlama çalışmalarında Haydarpaşa Gar ve Limanın demiryolu ve denizyolu ulaşım işlevinden ayrı bir şekilde düşünülmemesi gerektiğinin altını bir kez daha vurguluyoruz.
Haydarpaşa yangını üzerinden 10 yıl geçti. Ve bu 10 yıl boyunca Haydarpaşa Garı’nın ne restorasyonu, ne arkeolojik kazıları, ne de dönüşüm arzusu bitti.
Koskoca bir dört yıl, restorasyon için yeterince fazla bir süre değil mi? Bu kadar zaman içinde belki de Haydarpaşa Garı iki defa restore edilebilir ve çoktan hizmete sunulabilirdi.
Bizler, Haydarpaşa Dayanışması bileşenleri olarak; Haydarpaşa Garı’nın restorasyonun ve arkeolojik kazılarının bir an önce tamamlanmasını ve Haydarpaşa Garı’nın her türlü kültürel mirasa saygılı, gar işleviyle biran önce halka açılmasını bir kez daha talep ediyoruz.
Haydarpaşa’nın geleceğini muğlak bırakan veya bırakmaya çalışan bir sürecin hala işlediğini de belirtmek zorundayız. Bu sebeple tüm kent sakinlerini şehrimizin tek merkez garına sahip çıkmaya çağırıyoruz. Haydarpaşa Garı’nın gar olarak kalabilmesi için mücadelemiz sürecektir.
