İzmir Seferihisar'da meydana gelen deprem sonrası en ağır bilanço Bayraklı ilçesinde yaşanırken, bölgede arama ve kurtarma çalışmaları devam ediyor. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu da bölgede incelemeler yaparak ilk gözlem raporunu sundu.

Açıklamada ilk sözü TMMOB Yönetim Kurulu adına Emin Koramaz aldı. “Yıkılması gereken binalar yıkılmıyor, boşaltılması gereken binalar boşaltılmıyor” Koramaz, Türkiye’nin yüzde 98’inin deprem alanı olduğu ve halkın yüzde 75’inin de deprem bölgelerinde yaşadığını belirtti. Depremde yaşanabilecek hasarları azaltmanın çeşitli yolları olduğunu belirten Koramaz; yer seçimi, binaların tasarımı, inşa ve denetim süreçlerinde kamusal denetimin sağlanması bunların başında geldiğini kaydetti.

“Deprem ve benzeri afetlere hazırlığın rant değil, yaşam odaklı bir devlet politikasını zorunlu kılmaktadır” diyen Koramaz,  şöyle devam etti:

"Her deprem sonrasında planlar hazırlanır, stratejiler oluşturulur. Ancak bu planlama ve stratejilerin gerekleri yerine getirilmiyor. Ülkemizdeki mevcut yapı stokunun dörtte üçünün depremlere hazırlıklı olmadığı bizzat devlet görevlileri tarafından dile getirilmesine rağmen, yapı stoku gerekli incelemelere tabi tutulmuyor. Yıkılması gereken binalar yıkılmıyor, boşaltılması gereken binalar boşaltılmıyor. Güçlendirme yapılmıyor. Aksine imar aflarıyla depreme karşı güvensiz binalara ruhsatlar veriliyor. Deprem vergileri bile başka amaçlar için kullanılıyor. Deprem toplanma alanlarına AVM’ler yapılıyor."

Depremin ardından hasar tespit birimlerinin oluşturulduğunu ifade eden Koramaz, İzmir TMMOB’nin bu kurullarda olmak için yaptığı başvuruların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü tarafından reddedildiğini açıkladı.

Koramaz, TMMOB’nin önerdiği heyette, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, İç Mimarlar Odası, Jeoloji Mühendisleri Odası, Harita Kadastro Mühendisleri Odası, Makina Mühendisleri Odası, Elektrik Mühendisler Odası, Bilgisayar Mühendisleri Odası, Şehir Plancıları Odası, Tekstil Mühendisleri Odası’nın başkan ve yönetim kurulu üyelerinin olduğunu kaydetti.

Koramaz taleplerini ise şöyle sıraladı:

            •          Başta kamu binaları olmak üzere tüm yapı stokunun bilimsel teknik envanterinin çıkarılmasını istiyoruz,

            •          Mevcut deprem stratejilerinin gereklerinin yerine getirilmesini istiyoruz,

            •          Deprem yönetmeliklerinin, tüm imar yönetmeliklerinin uygulanmasını istiyoruz,

            •          Yapı üretim ve denetim süreçlerinin ve tüm meslek alanlarımızda mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin değersizleştirilmemesini istiyoruz,

            •          Yapı denetim sisteminin ranta dayalı bir bakış açısından çıkarılıp kamucu bir bakış açısına evriltilmesini istiyoruz.

TMMOB’nin raporunu İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Eylem Ulutaş Ayatar sundu.

Ayatar, raporun TMMOB İzmir İl Koordinasyonu tarafından hazırlandığını ifade etti. Depreme en yakın yerleşim bölgesinin Seferihisar olduğunu ve depremin İzmir merkezine 70 km. uzaklıkla meydana geldiğini ifade eden Ayatar, sözlerini şöyle sürdürdü:

Sığacık’ta taşkın sonrası bir kişi yaşamını yitirdi. Yıkıma uğrayan ve ağır hasar alan binaların genellikle sekiz kat mertebesinde olduğu gözlemlenmiştir. Değerlendirilen bölgede kısmen ya da tamamen yıkılan binaların sayısı 12’dir. Bu 12 binanın tamamının ruhsat tarihi 1999 öncesi olduğu tespit edilmiştir. Yapılan mülakatlara göre yıkılan binaların önemli kısmı kooperatif olarak yapılmış ve yapımı uzun sürmüştür. Binaların yapı ruhsatı ile yapı kullanma tarihi arasındaki süre farkı dikkat çekicidir. Kısmi hasar oluşan bir binanın sakini 2005’te Seferihisar depreminde binasının hasar gördüğünü, binada yüzeysel tamirat yapıldığını belirtmiş ancak buna dair resmi bir kayıt bulunamamıştır. Yıkılan binalarının birçoğunun zemin katlarının dükkan ya da otopark amaçlı kullanılan alanlar olduğu gözlenmiştir.

Söz konusu bölgede yapılan ilk 24 saatlik gözlem ve mülakatlara dayanan raporun önümüzdeki sürecin planlanmasına ışık tutması amacıyla hazırlandığını belirten TMMOB yıkılan yapılara dair şu çıkarımlarda bulundu:

• Yıkıma uğrayan ve ağır hasar alan binaların genellikle 8 kat mertebesinde.
• Değerlendirilen bölgedeki kısmi ve tamamen yıkılan binaların sayısı 12’dir. Bu 12 binanın tamamının ruhsat tarihinin 1999 öncesi olduğu tespit edilmiştir.
• Yapılan mülakatlarda yapılardan önemli bir kısmının kooperatif olarak yapılan ve yapımı uzun yıllar süren binalar olduğu bilgisi alınmış, ruhsat bilgilerinde de yapı ruhsatı ve yapı kullanma tarihleri arasındaki uzun süre dikkat çekmiştir.
• Yine yapılan bir mülakatta, kısmi yıkıma uğrayan bir binanın sakini, 2005 yılında meydana gelen Seferihisar depreminde yapıda hasar oluştuğu ve yüzeysel tamirat yapıldığı bilgisi alınmış olup konuyla ilgili herhangi bir resmi kayıt yoktur.
• Bunun yanında yıkılan yapıların bir çoğunun zemin katlarının dükkan ya da otopark amaçlı olarak kullanılan alanlar olduğu gözlenmiştir.

Basın toplantısına; TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, TMMOB Yönetim Kurulu II. Başkanı Selçuk Uluata,  İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Taner Yüzgeç, İnşaat Mühendisleri Odası yönetim kurulu sekreter üyesi Özer Akkuş, İnşaat Mühendisleri Odası yönetim kurulu üyesi Levent Darı, Makina Mühendisleri Odası yönetim kurulu başkanı Yunus Yener, Jeoloji Mühendisleri Odası yönetim kurulu başkanı Hüseyin Alan, İçmimarlar Odası yönetim kurulu başkanı Emrah Kaymak, Bilgisayar Mühendisleri Odası yönetim kurulu başkanı Ali Rıza Atasoy, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası yönetim kurulu başkanı Ali İpek, Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu başkanı Bülent Pala, Şehir Plancıları Odası yönetim kurulu II. Başkanı Dilek Karabulut, Mimarlar Odası yönetim kurulu üyesi Sinan Tütüncü, Gemi Makinaları İşletme Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Feramuz Aşkın, TMMOB İzmir İKK sekreteri Aykut Akdemir, İzmir İKK bileşenleri, Odaların şube başkanları ve üyeler katıldı.

Kızıl Bayrak / İzmir