Ukrayna’da süren emperyalist savaşla birlikte buğdayda önemli bir üretici konumunda olan Rusya ihracatı yasakladı. Türkiye’nin yüzde 75’i aşan bir oranda Rusya ve Ukrayna’ya bağımlı olması ise ekmek fiyatlarında artış endişesini doğurdu. TMO buğdayda iki ayrı ithalat ihalesi yapılacağını duyurdu.
Rusya ve Ukrayna arasındaki gelişmeleri Karar'dan Altuğ Yerlisu’ya değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, belirsizliğin fiyatları artıracağını söyledi.
Çiftçi tarlayı bırakıyor... Üretici 2,8 milyondan 1,8 milyona düştü
Buğdayda dış alımın ağır maliyetler getireceğini vurgulayan Suiçmez, devletin çiftçiyi desteklemesi gerektiğini söyledi. Suiçmez “Açığı dışarıdan karşılamak çözüm değil. Çiftçi kayıt sistemindeki üretici sayısı 2,8 milyondan 1,8 milyona düştü. Tarlayı bırakan çiftçi her kalemde desteklenmeli” dedi.
Ekmek namlunun ucunda
Tarımda son yıllarda artan maliyetler, desteklerin yetersiz olması “tarım ülkesi” Türkiye’yi başta buğday olmak üzere dışa bağımlı kıldı. Türkiye’nin en çok tarım ihraç ettiği Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı emperyalist savaş gıda fiyatlarını da vurdu. Savaşın başlamasıyla beraber artan buğday fiyatları Rusya’nın ihracat kısıtlaması getirmesiyle daha da arttı. Buğday vadeli kontratları son dört seans boyunca yüzde 15 geriledikten sonra bugün yüzde 1,4 artarak 10,85 dolar/bushel, yani 398.7 dolar/ton seviyesine yükseldi.
ABD buğday vadeli kontratları, ABD’nin ekim alanlarında görülen kuraklık nedeniyle üretimde düşüş görüleceği yönünde endişelerle ve dünyanın en büyük hububat ihracatçısı Rusya’nın eski Sovyet ülkelerine yapılan sevkiyatlara geçici kısıtlama getirmesinin ardından yükseldi. ABD’nin orta batısı ve güneyindeki ekim alanlarında görülen kuraklık bölgenin kış mahsulü için risk oluştururken, Ukrayna’daki kriz de küresel arz üzerinde etkisini gösteriyor. Öte yandan Türkiye buğday ithalatının yüzde 78’sini Rusya ve Ukrayna’dan karşılarken iki ülke arasındaki savaş buğdayda kriz tartışmalarına yol açtı. Son yıllarda Türkiye’nin buğday ithalatında belirgin bir artış söz konusu. 2019/2020 döneminde buğday ithalatı 10,79 milyon ton olurken ihracat 7,53 milyon tonda kaldı. Son 20 senedeki toplam ithalat 68,9 milyon ton olurken ihracat ise 76,8 milyon ton oldu. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2020 yılı verilerine göre, Türkiye buğday ithalatının yüzde 64,6’sını Rusya’dan gerçekleştirdi. İkinci sırada ise yüzde 13,4 ile Ukrayna var. Rusya ile Ukrayna’nın buğday ithalatındaki toplam payı 2020’de yüzde 78 oldu.
Tarlada maliyetler rekor kırıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Şubat ayı Tarım ürünleri Üretici Fiyat Endeksini (Tarım-ÜFE) açıkladı. Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Şubat’ta aylık bazda yüzde 13,74 artarken, yıllık bazda yüzde 68,49 yükseldi. Böylece Endeks, yıllık bazda rekor tazeledi. Tarım-ÜFE, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 30.61 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 30,88 artış kaydetti. Sektörlerde bir önceki aya göre balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde yüzde 7,40, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 13,49 ve ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 26,22 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 4,67, çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 11,72, tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 19,95 artış gerçekleşti. Yıllık Tarım-ÜFE’ye göre 8 alt grup daha düşük, 3 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 20,86 ile turunçgiller ve yüzde 26,19 ile koyun ve keçi, canlı; bunların işlenmemiş süt ve yapağıları oldu. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 196,22 ile lifli bitkiler, yüzde 112,15 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular ve yüzde 92,00 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar oldu. Aylık Tarım-ÜFE’ye göre 7 alt grup daha düşük, 4 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Bir önceki aya göre artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 0,77 ile yağlı meyveler ve yüzde 3,36 ile koyun ve keçi, canlı; bunların işlenmemiş süt ve yapağıları oldu. Buna karşılık, aylık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 26,81 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular ve yüzde 20,97 ile lifli bitkiler oldu.
